Rzeczpospolita: Władimir Putin udał się w weekend z wizytą do Chin. Chińczycy nie są jednak do końca zadowoleni z rozmów z prezydentem Rosji. Także w przeszłości stosunki rosyjsko-chińskie różnie się układały.

Prof. Waldemar J. Dziak: Rzeczywiście, przez lata były bardzo napięte. Przypomnijmy konflikt chińsko-sowiecki, który tlił się od 1949 r., gdy wbrew woli Sowietów powstała Chińska Republika Ludowa. Stalin wolał, aby Chiny zostały podzielone na czerwoną, komunistyczną, północ i białe, kontrolowane przez Czang Kaj-szeka, południe. Nieustannie powtarzał Chińczykom: „Poczekajcie, nie spieszcie się". Gdy w Chinach zwyciężyła rewolucja, był bardzo zaskoczony.

Chińscy komuniści byli aż tak nieposłuszni?

Chińska partia komunistyczna nie była marionetką, tak jak partie komunistyczne w Europie Środkowo-Wschodniej. Była najbardziej niezależna, autonomiczna z nich wszystkich. Gdy do Moskwy przyjeżdżał Bierut, dla Stalina był on nikim, kapciowym. Stalin mógł zrobić z Bierutem praktycznie wszystko. Z chińskimi przywódcami to było niemożliwe. Zresztą chiński komunizm różnił się od sowieckiego. Stalin nawet powiedział: „Chińscy komuniści to rzodkiewki, tylko na powierzchni czerwoni, a reszta – biała". Czyli że reakcjoniści, nacjonaliści...

Konflikt nasilił się w 1960 roku.