Kryzys może jest, ale nie u nas

– Zadziałał mechanizm zaprzeczenia złym wizjom – tłumaczy te opinie prof. Zbigniew Nęcki, psycholog społeczny.

Tylko 19 proc. osób w sondażu GfK Polonia na zlecenie „Rz” jest bowiem przekonanych, że rządzący poradzą sobie z kryzysem. Przy czym prawie tyle samo obawia się kryzysu w kraju (w sumie 47 proc.), co nie przejawia o to lęku (46 proc.). Choć po ostatnich bankructwach banków w USA i krachu na giełdach strach byłby uzasadniony.

Zdaniem Nęckiego ów podział pół na pół idealnie odpowiada psychice Polaków, z jednej strony zrzędzących sceptyków, z drugiej – niepoprawnych optymistów. – Gdy zapowiada się coś złego, to mówimy: dla tych na Zachodzie, Amerykanów – tak, ale dla nas nie. Ten sondaż potwierdza, że mamy poczucie wyjątkowości naszej sytuacji – mówi Nęcki.

Czego Polacy szczególnie się obawiają w związku z kryzysem? Aż 83 proc. wzrostu cen, tylko 13 proc. to nie martwi. 61 proc. boi się wzrostu oprocentowania kredytów (16 proc. nie), a 51 proc. – zmniejszenia siły nabywczej swej pensji (29 proc. to nie martwi). Natomiast 45 proc. nie widzi zagrożenia utratą pracy (boi się tego 13 proc.). Tyle samo nie boi się utraty oszczędności (choć co czwarty martwi się o zaskórniaki) i tylko 8 proc. drży o mieszkanie kupione na kredyt.

– Czyli jeśli chodzi o bezpośrednie, finansowe skutki kryzysu, ludzie dostrzegają zagrożenie, natomiast nie wierzą w drastyczne działania, jakie nastąpiły w 1929 roku, takie jak zamykanie firm – zauważa Nęcki. Sądzi, że to zgodne z życzeniowym myśleniem Polaków, którzy starają się widzieć plusy mimo złych sygnałów. – To naturalny mechanizm wyparcia: może będzie trochę drożej, stracimy nieco na kredytach, ale generalnie będzie dobrze – zauważa.

To silne obronne myślenie Polaków powoduje, że czujemy się nieźle nawet na krawędzi potężnych problemów i konfliktów.

– Takie myślenie powtarza się w naszej historii. Nawet we wrześniu 1939 roku wierzyliśmy, że w dwa tygodnie nasza kawaleria pobije hitlerowców. Trzeba trochę bardziej realnie szacować prawdopodobieństwo także złych sytuacji – mówi Nęcki.

Nie umiemy grać instrumentami finansowymi, a jednocześnie wierzymy w solidność banków - Zbigniew Nęcki psycholog

Polacy nie reagują też panicznie na załamanie rynków finansowych. Aż 45 proc. nie zrezygnuje z planowanych inwestycji, 42 proc. nie zamierza wycofywać swych oszczędności z banku, 31 proc. nie będzie spłacać wcześniej kredytu, a 37 proc. nie przewalutuje nawet swego bankowego długu. Aż 77 proc. nie zamierza kupować złota.

– Tu daje znać pasywność bankowo-kredytowa Polaków i powszechne myślenie, że jak się raz coś zaczęło, to niech leci, nie będę nic zmieniał. Wyszła tutaj nasza narodowa cielęcina – mówi Nęcki.

W jego opinii Polacy nie umieją jeszcze szybko reagować ani grać instrumentami finansowymi. A z drugiej strony wierzą w solidność banków.