Katastrofa smoleńska: nowe pytania

Analiza biegłych z krakowskiego Instytutu Ekspertyz Sądowych podważa istotne ustalenia raportu komisji Jerzego Millera i rosyjskiej komisji lotniczej MAK. Nie tylko to o obecności gen. Andrzeja Błasika w kabinie pilotów. Kto powinien wyjaśnić rozbieżności?

MAK nie chce ich komentować, a Polska nie ma wpływu na rosyjską komisję. Przybywa za to głosów, że powinny nastąpić zmiany w polskim raporcie o katastrofie

- Komisja Millera powinna się zebrać ponownie, ujawnione teraz ustalenia zbadać i się do nich odnieść - mówi "Rz" członek komisji prof. Marek Żylicz. Również opozycja i prawnicy reprezentujący rodziny ofiar domagają się wznowienia prac komisji i zmian w przygotowanym przez nią raporcie. Sam Miller uważa, że nie ma takiej potrzeby. - Teraz jest zadanie dla ekspertów, nie dla komisji - przekonuje dziennikarzy.

Również płk Edmund Klich zwraca uwagę, że raport powinien zostać poprawiony w tych fragmentach, które zawierają nieaktualne ustalenia. - Nie trzeba jednak wznawiać prac samej komisji - mówi "Rz".

Decyzja pozostaje w rękach premiera Donalda Tuska, który zgodnie z prawem może wznowić prace komisji, jeśli "wyjdą na jaw nowe okoliczności lub dowody istotne dla sprawy". Czy premier się na to zdecyduje? - W środę będzie konferencja prasowa premiera - ucina rzecznik rządu Paweł Graś.

A wątpliwości jest wiele:

1.

Czy piloci wiedzieli, na jakiej są wysokości? Raport komisji Millera za pierwszą z sześciu przyczyn mających wpływ na katastrofę wymienia: "niekontrolowanie wysokości za pomocą wysokościomierza barometrycznego". Według komisji załoga korzystała z wysokościomierza radiowego zamiast barometrycznego. Właściwe dane miał odczytywać gen. Andrzej Błasik. Jednak piloci mieli ich nie słyszeć. Według nowych ustaleń biegłych odczytywał je drugi pilot mjr Robert Grzywna. Oznacza to, że piloci Tu154 mieli świadomość, na jakiej wysokości się znajdują. - Ten punkt raportu komisji Millera jest już więc nieaktualny - mówi "Rz" płk Klich.

2.

Kiedy piloci zareagowali na ostrzeżenia o zbliżaniu się do ziemi? Drugą przyczyną katastrofy wskazaną przez komisję Millera był "brak reakcji załogi na komunikaty Pull UP generowane przez system TAWS". Ze stenogramu wynika jednak, że kapitan Arkadiusz Protasiuk wydał komendę "odchodzimy" około sześciu sekund po pierwszym komunikacie Pull UP.

3.

Czy wywierano presję na załogę? Jedną z kluczowych tez rosyjskiego raportu MAK była ta o wpływie, jaki miał wywierać na załogę obecny w kokpicie dowódca Sił Powietrznych gen. Andrzej Błasik. Również raport Millera mówił o presji, tyle że pośredniej. Ustalenia biegłych z Krakowa, według których w ogóle nie zarejestrowano głosu generała w kabinie pilotów, obie te koncepcje podważają.

4.

Dlaczego Rosjanie uznali, że gen. Błasik był w kokpicie? Rosyjska teoria o presji opiera się na "Ekspertyzie o możliwości przebywania w kabinie pilotów osoby postronnej w chwili uderzenia statku powietrznego w ziemię". Jego przesłanką wyjściową jest... rozpoznanie głosu generała. Dalej opiera się na obrażeniach, jakich doznał Błasik, i miejscu znalezienia ciała. Dowodem na obecność generała w kokpicie miało być to, że jego zwłoki znaleziono w tym samym sektorze co ciało nawigatora Artura Ziętka. Jednak ta ekspertyza jest niespójna. Podzieliła pasażerów Tu154 ze względu na doznane obrażenia na trzy kategorie. Jedną z nich byli "znajdujący się głównie w przedniej części salonu pasażerskiego nie przypięci pasami i ulegający odpowiednio licznym rozczłonkowaniom (praktycznie wszyscy wysocy rangą przedstawiciele Ministerstwa Obrony)". Oznacza to, że wszyscy generałowie tak jak Błasik nie byli przypięci pasami. Ich obrażenia są bardzo podobne do odniesionych przez dowódcę Sił Powietrznych.

5.

Czy rosyjskie dokumenty są wiarygodne? Wojskowi prokuratorzy oświadczyli, że autentyczność zapisów czarnych skrzynek nie budzi wątpliwości. Inaczej jest jednak z dokumentami, np. protokołami wytworzonymi przez Rosjan. Prokuratorzy przyznali, że dokumentacja z oględzin zwłok jest pełna nieścisłości.

Komisja zajmie się Klichem, PiS chce debaty

Do Państwowej Komisji Badania Wypadków Lotniczych wpłynął wniosek o odwołanie jej przewodniczącego Edmunda Klicha.