Meldunek a dobrowolna wyprowadzka

Wymeldowanie Agnieszki I. wraz z córką z mieszkania w Łodzi nastąpiło na wniosek byłego męża. Poinformował on, że jego żona z córką wyprowadziły się dobrowolnie i od października 2009 r. już tu nie mieszkają.

– Moja klientka nie wyprowadziła się dobrowolnie, ale z powodu przymusu psychicznego, którego doświadczała ze strony byłego męża – mówi adw. Katarzyna Ćwiek, pełnomocniczka Agnieszki M. – W efekcie to on jest wygrany. Niby meldunek ma jedynie charakter rejestracyjny, ale gdziekolwiek się pójdzie, wszędzie jest wymagany.

Zanim zakończy się porozwodowy spór o podział majątku, Agnieszka I. jest współwłaścicielką lokalu, za który aż do 2012 r., czyli do rozwodu, uiszczała wszystkie opłaty. Ale podejmowane przez nią próby wejścia do mieszkania zawiodły, gdyż były mąż wymienił zamki w drzwiach.

Orzekając o wymeldowaniu Agnieszki I., prezydent Łodzi i wojewoda łódzki zwrócili uwagę, że ma to na celu doprowadzenie stanu ewidencyjnego do  zgodności ze stanem faktycznym. Zapis, figurujący w ewidencji ludności, nie może mieć charakteru fikcyjnego. A taki miałby, gdyby  informował, że miejscem stałego pobytu Agnieszki I. jest jej dawne mieszkanie – stwierdzili.

Powołali się na art. 15 ust. 2 obowiązującej wówczas ustawy  z 1974 r. o ewidencji ludności i dowodach osobistych. Przepis ten, powtórzony w art. 35 obecnej ustawy z 2010 r. o ewidencji ludności, przewidywał, że organ gminy na wniosek właściciela lub innego podmiotu dysponującego tytułem prawnym do lokalu  lub z urzędu wydaje decyzję w sprawie wymeldowania osoby, która opuściła miejsce stałego pobytu i nie dopełniła obowiązku wymeldowania się.

Zgodnie z orzecznictwem sądów administracyjnych opuszczenie ma mieć charakter trwały i musi być dobrowolne. Dobrowolność musi wynikać z własnej woli danej osoby, a nie z działania innych.

Za dobrowolne opuszczenie lokalu uznaje się jednak także sytuację, w której osoba zameldowana została usunięta przez dysponenta lokalu bądź do tego zmuszona, a nie skorzystała w terminie roku z powództwa do sądu cywilnego o przywrócenie naruszonego posiadania.  Zastosowanie takiej klasyfikacji budzi jednak w praktyce tak wiele wątpliwości, że internet aż kipi od postów i zapytań na ten temat.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, prezydent Łodzi i wojewoda łódzki uznali, że obie przesłanki wymeldowania zostały spełnione. Opuszczenie lokalu miało charakter trwały i dobrowolny – orzekli. Agnieszka I. wciąż mieszka gdzie indziej i nie wytoczyła powództwa o przywrócenie naruszonego posiadania w odpowiednim czasie. Z tego też powodu zostało oddalone.

Naczelny Sąd Administracyjny uchylił zarówno wyrok WSA, jak i obie decyzje.

W ocenie NSA nie wyjaśniono dostatecznie kwestii, na ile Agnieszka I. zamierzała dobrowolnie opuścić lokal, a na ile zostało to spowodowane zachowaniem byłego męża. Na zamiar pozostania może wskazywać pozostawienie w mieszkaniu swoich osobistych rzeczy i sprzętu AGD. A także opłaty, które wnosiła aż do 2012 r. za ten lokal.

Zdaniem sądu oddalenie powództwa posesoryjnego z powodów wyłącznie formalnych nie może być jedynym elementem postępowania wyjaśniającego.