"Rzeczpospolita": Czy prezydent Donald Trump realnie chce wzmacniać czy osłabiać NATO?
Gen. Roman Polko, były dowódca GROM: Zachowanie Donalda Trumpa na szczycie NATO było niepokojące, bo niemalże zagroził wyjściem USA z NATO. Najpierw wszystkich skrytykował, a później próbował rozmawiać o konkretach i zacierać złe wrażenie. Stosunek prezydenta Trumpa do NATO może wzbudzić obawy takich państw jak Polska, Litwa, Łotwa i Estonia, ponieważ trudno mówić o naszym bezpieczeństwie, jeżeli NATO straci swoją spójność i stabilność.
Jednak prezydent USA mówił, że chce wzmocnić NATO.
Co z tego, że Donald Trump sam siebie nazwał stabilnym geniuszem, uważając, że doprowadził do tego, że wszystkie kraje NATO zobowiązały się przeznaczać 2 proc. PKB na uzbrojenie czy własną armię, skoro na odchodnym dodał, że gdy będzie już 2 proc., to zażąda 4. Taka postawa musi budzić w Europie niepokój i zdumienie.
O czym to świadczy?
Poniekąd o skuteczności Trumpa. Sprawił, że NATO się obudziło. Polityczna poprawność i tradycyjna dyplomacja nie przebudziłyby członków Sojuszu Północno-Atlantyckiego, którzy zrozumieli, że jeśli my nie będziemy partycypować w NATO, to USA nie będzie nas wyręczać.
Inaczej Trump zagrozi wyjściem USA z NATO?
Trump to wielka niewiadoma. Nie wiadomo do końca, co ma na myśli i czy to tylko gra, żeby obudzić członków NATO, czy rzeczywiście jest aż tak nieobliczalny. Gdyby zaczął ten scenariusz realizować, nastąpiłaby katastrofa. NATO bez USA nie istnieje.
W Londynie Trump powiedział, że USA ponoszą 80 proc. kosztów NATO, co pomaga bardziej Europie niż Stanom Zjednoczonym.
Bo to prawda. Tyle że nie robi tego z dobrego serca, jak ta wypowiedź mogła sugerować, ale realizując mocarstwową politykę swojego kraju. Ponadto Ameryka daje NATO spójność systemów, kompatybilność dowodzenia, przywództwo w realizowanych operacjach. W NATO mamy z tym problem, bo poza kwestiami finansowymi systemy muszą być kompatybilne i synergicznie działające. Dlatego mimo że misja w Kosowie czy wojna w Jugosławii były kierowane przez europejskich dowódców, to cały ciężar spoczywał na Amerykanach.
Jaka jest pozycja Polski w NATO?
Polska jest dobrym i pewnym członkiem NATO, który od samego początku uczestniczy w misjach wojskowych i nie chowa się za ograniczeniami narodowymi, za co często płacimy żołnierską krwią. Udowodniliśmy, że taki kraj jak Polska, mimo że jeśli chodzi o kwestie kwot przeznaczonych na modernizację techniczną Amerykanom, Francuzom i Niemcom nie dorównuje, warto jest mieć przy sobie. Oprócz tego, nie boimy się trudnych wyzwań, to znamy się na wojskowym rzemiośle.
A jak świadczy o relacjach Polski z USA brak zaproszenia do Białego Domu dla prezydenta Andrzeja Dudy?
Takie rzeczy jak spotkania głów państw ustalają administracje obu krajów, dokładnie przygotowują agendę spotkania i cele do zrealizowania, nawet jeśli ma to być kilkuminutowa, poprawiająca wizerunek pogawędka. Nie można polować na prezydenta USA, jak wychodzi z toalety czy ze stołówki, po to, żeby sobie zrobić ładne PR-owskie zdjęcia i na tej bazie mówić, ze doszło do spotkania. Trzeba zerwać z polityką markowanych spotkań i robienia zdjęć przy windzie. Trzeba przedstawiać konkretne pomysły i koncepcje. Jeśli Andrzej Duda o niczym w kwestiach bezpieczeństwa nie decyduje, i świat widzi, że władza w Polsce jest gdzie indziej, to ktoś taki jak Donald Trump uznaje, że spotkanie z polskim prezydentem nie ma sensu.
Trump orientuje się na Rosję, Chiny i Korę Północną?
Trump jest starym wygą w biznesie, ale nowicjuszem w polityce. Jednak nie sądzę, żeby był aż tak naiwny, żeby wierzyć w czyste intencje Putina i pacyfizm Kima Dzong Una. Nic nie wskazuje na to, żeby uznał aneksję Krymu. Nawet jeśli prowadzi dziwną politykę, to niech jego słowa będą słabe, a czyny mocne. Po czynach warto oceniać Trumpa, a nie po tweetach i kontrowersyjnych gestach. Trump prowadzi swoją grę polityczną, być może dla nas do końca niezrozumiałą, ale która nie sprowadziła na nas zagrożenia, ale prowadzi nas w dobrym kierunku, o czym świadczy choćby skłonienie państw europejskich do zwiększenia nakładów na obronność czy rozlokowanie przy granicy z Rosją sił amerykańskich: ciężkiej brygady, wspieranej elementami wywiadu i wsparcia śmigłowcowego - których pod presją Rosji nie tylko nie zamierza wycofywać, a wręcz zapowiada ich wzmocnienie.
Czy rzeczywiście systematycznie spada zdolność polskiej marynarki wojennej do obrony granicy morskiej?
Nasza marynarka tonie. Tak naprawdę polska armia jest silna tylko na papierze. Poprzedni rząd, jak i obecny, gdy ma odpowiedzieć na słuszne pytania dziennikarzy o zakup nowego sprzętu, postawienie marynarki na nogi, składa deklaracje bez pokrycia i wielomiliardowe plany modernizacji, a kiedy przychodzi czas rozliczeń, to już się ich nie rozlicza. Czas najwyższy przestać marnować ludzki kapitał dowódców, którzy potrafili doprowadzać projekty do końca. Jeśli Polska chce być słyszalna w NATO, to nie może wyrzucać za burtę generałów, którzy mają wiedzę, doświadczenie i bezpośrednie relacje z najważniejszymi przedstawicielami sił zbrojnych na świecie.
Minister Błaszczak powinien przywrócić tych generałów, którzy zostali wydaleni z armii za ministra Macierewicza?
Kapitał ludzki jest cenniejszy od sprzętowego. Sprzęt można kupić, a wiedzę, doświadczenie, kontakty, wiarygodność buduje się latami. Jeżeli ktoś taki jak gen. Gocuł czy gen. Tomaszycki mają świetne relacje międzynarodowe, to szef MON powinien zrobić wszystko, żeby ich przywrócić. Politycy nie muszą się z nimi zgadzać, ale powinni umieć zagospodarować ich kapitał. To są ludzie, których można choćby wykorzystać w strukturach NATO. Z Eurokorpusu wycofaliśmy polskich oficerów, a w strukturach NATO nie byliśmy w stanie obsadzić stanowisk przygotowanych dla Polaków, co owocuje tym, że Polska naraża się na śmieszność. Oprócz żołnierskich butów i kamaszy musimy dawać wkład intelektualny. Bez tego polski głos nie będzie słyszalny w NATO. Nie politycy, a wojskowi budują plany reagowania na wypadek wojny.
Co zrobić, żeby Polska nie była silna tylko na papierze, ale była realnie liczącym się silnym graczem w NATO?
Przede wszystkim armia, wojsko, nie może być przedmiotem gry politycznej. Warto zaufać żołnierzom i generałom, nawet jeśli się z nimi nie zgadzamy, którzy swoją biografią poświadczyli, że chcą służyć ojczyźnie. Warto pamiętać, że cywilna kontrola nad armią, która jest słuszna i realizowana w całym NATO, jednocześnie zakłada wojskowe dowodzenie – silnie rozdziela te dwa aspekty. Dziś w Polsce to dowodzenie jest niestety również cywilne, polityczne, ze szkodą dla armii. Trzeba nauczyć się rozmawiać o bezpieczeństwie narodowym. Nie przypominam sobie, kiedy ostatni raz prezydenckie Biuro Bezpieczeństwa Narodowego przygotowało debatę o bezpieczeństwie Polski i rozwoju sił zbrojnych. Głos zabierają i decyzje podejmują osoby, które niekoniecznie posiadają odpowiednie kompetencje, żeby decydować o losach kraju.
