Rada określi, jak przyznawać świadczenia

Zasady przyznawania tych świadczeń uregulowane zostały w czterech różnych ustawach [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=DBB9EE4DEE4F2CB77455AE90A5AA1631?id=178807]o sporcie kwalifikowanym[/link], [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=403E8F9862132A1FF36FB2E7929B783E?id=247960]o kulturze fizycznej[/link], [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=DAC29CAA2857EE9508A7FD9570162064?id=175841]o systemie oświaty [/link]oraz [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=808B6B9E1D171E8781D70B2F7A1349CE?id=81183]o szkolnictwie wyższym[/link].

Każda z wymienionych regulacji wymaga ponadto podjęcia przez organy stanowiące gmin, powiatów i województw uchwał określających szczegółowy tryb i zasady przyznawania stypendiów oraz sposób ustalania wysokości tych świadczeń.

[srodtytul]Dla studentów i doktorantów[/srodtytul]

[b]Najnowszym, bo obowiązującym od niespełna miesiąca, aktem prawnym, który umożliwia jednostkom samorządu terytorialnego przyznawanie stypendiów, jest nowelizacja ustawy o szkolnictwie wyższym.[/b]

Została ona uchwalona 5 listopada 2009 r., a jej przepisy obowiązują od 16 grudnia 2009 r. ([link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=333417]DzU z 2009 r. nr 202, poz. 1553[/link]).

Nowelizacja ta przewiduje, że gminy (powiaty, województwa) mogą przyznawać pomoc materialną dla studentów oraz doktorantów.

Aby takie stypendia ufundować, konieczne jest wydanie przez radę (sejmik) uchwały określającej:

rodzaj pomocy materialnej, sposób i terminy ubiegania się o tę pomoc, sposób wyłaniania studentów (doktorantów), którym stypendium zostanie przyznane, oraz maksymalną wysokość pomocy, o którą student (doktorant) może się ubiegać.

Z treści dodanych nowelizacją ustawy o szkolnictwie wyższym art. 173a i 199a wynika, że samorządy mogą przyznawać zarówno stypendia socjalne, jak i naukowe. Decyzja w tej sprawie pozostawiona została organom stanowiącym. Natomiast dla studentów, którzy o te świadczenia mają się zamiar ubiegać, ważny jest nowy przepis art. 179 ust. 5 pkt 5 tej ustawy.

Wynika bowiem z niego, że [b]otrzymanych od gminy (powiatu) kwot nie wlicza się do dochodu, od którego wysokości uzależniona jest możliwość ubiegania się o wypłacane przez uczelnię stypendia socjalne[/b], na wyżywienie i mieszkanie.

[srodtytul]Za wysokie wyniki[/srodtytul]

Jednostki wszystkich szczebli samorządu terytorialnego mogą również przyznawać stypendia za wysokie osiągnięcia sportowe. Możliwość taką przewidują dwie ustawy. Pierwszą jest [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=247960]ustawa z 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (tekst jedn. DzU z 2007 r. nr 226, poz. 1675 ze zm.)[/link], drugą [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=178807]ustawa z 29 lipca 2005 r. o sporcie kwalifikowanym (tekst jedn. DzU z 2005 r. nr 155, poz. 1298 ze zm.)[/link].

Zarówno jedna, jak i druga regulacja stanowią, że jednostki samorządu terytorialnego mogą przyznawać stypendia zawodnikom za wysokie wyniki sportowe we współzawodnictwie międzynarodowym lub krajowym.

Obie ustawy uzależniają możliwość wypłaty tych świadczeń od podjęcia przez właściwe rady (sejmiki) uchwał określających szczegółowe zasady i tryb przyznawania, wstrzymywania i cofania (pozbawiania art. 35 ust. 2 ustawy o sporcie kwalifikowanym) stypendiów sportowych.

Ponadto art. 22 ust. 2 ustawy o kulturze fizycznej wymaga, aby w uchwale określone zostały podstawa i sposób ustalania wysokości stypendium. Przepis ten wymusza również zasady i tryb przyznawania, wstrzymywania i cofania tych świadczeń tak, tak uwzględniały obowiązki zawodnika pobierającego stypendium, jak również skutki ich niewykonywania.

Stypendia wypłacane zgodnie z uchwałą organu stanowiącego gminy podjętej na podstawie art. 22 ustawy o samorządzie gminnym przysługują zawodnikom nieposiadającym licencji (można ich nazwać amatorami), natomiast przyznawane na podstawie uchwały znajdującej swoje umocowanie w art. 35 ustawy o sporcie kwalifikowanym otrzymują zawodnicy licencjonowani.

Wynika z tego ważna różnica, albowiem zgodnie z art. 36 ust. 1 ustawy o sporcie kwalifikowanym [b]okres ich pobierania zalicza się do okresu zatrudnienia w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy oraz do okresów, od których zależą uprawnienia pracownicze. [/b]

Zawodnicy je pobierający są stypendystami sportowymi, o których mowa w przepisach ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (art. 35 ust. 2). Zapisów takich próżno szukać w ustawie o kulturze fizycznej.

[srodtytul]Wyrównanie szans edukacyjnych[/srodtytul]

Uczniowi przysługuje prawo do pomocy materialnej ze środków przeznaczonych na ten cel w budżecie właściwej jednostki samorządu terytorialnego. Tak stanowi art. 90b [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr?id=175841]ustawy z 7 września 1991 r. o systemie oświaty (tekst jedn. DzU z 2004 r. nr 256, poz. 2572 ze zm.)[/link].

Jak natomiast wynika z ustępu 2 tego artykułu jest ona przyznawana w celu zmniejszenia różnic w dostępie do edukacji, umożliwienia pokonywania barier dostępu do edukacji wynikających z trudnej sytuacji materialnej ucznia (pomoc o charakterze socjalnym), a także wspierania edukacji uczniów zdolnych (motywacyjna).

Kolejne ustępy art. 90b wyjaśniają komu taka pomoc może zostać przyznana. Generalnie można stwierdzić, że ubiegać się o nią mogą uczniowie szkół publicznych i niepublicznych posiadających uprawnienia szkół publicznych (dla młodzieży i dorosłych), a także słuchacze kolegiów nauczycielskich, w tym językowych oraz kolegiów pracowników służb społecznych.

[srodtytul]Decyduje wójt albo dyrektor[/srodtytul]

Ustawa wymienia również rodzaje świadczeń pomocy materialnej. Są to przede wszystkim stypendia: szkolne (pomoc socjalna) i za wyniki w nauce lub osiągnięcia sportowe (pomoc motywacyjna). Art. 90c ust. 4 omawianej ustawy stanowi ponadto, że uczeń może otrzymać zarówno stypendium szkolne, jak i za wyniki w nauce.

Pomoc materialna o charakterze socjalnym jest przyznawana przez wójta, burmistrza (prezydenta miasta), który w tej sprawie wydaje decyzję administracyjną. Zasady przyznawania tych świadczeń określają natomiast przepisy ustawy o systemie oświaty oraz regulaminu udzielania pomocy materialnej o charakterze socjalnym, który uchwala właściwa rada.

W akcie tym należy określić w szczególności:

sposób ustalania wysokości stypendium szkolnego, formy, w jakich stypendium szkolne jest udzielane, oraz tryb i sposób udzielania tego stypendium.

Jeżeli chodzi natomiast o stypendium za wyniki w nauce lub osiągnięcia sportowe, to jest ono przyznawane przez szkołę, w ramach środków przyznanych przez organ prowadzący na ten cel w budżecie szkoły. Przyznaje je dyrektor po zasięgnięciu opinii rady pedagogicznej.

Istotnym elementem procedury przyznawania pomocy o charakterze motywacyjnym jest powołanie przez dyrektora szkoły komisji stypendialnej. Do jej zadań należy ustalenie średniej ocen, zgodnie z wytycznymi zawartymi w art. 90g ust. 2, od której osiągnięcia uzależnione jest przyznanie świadczenia, jak również wstępne opiniowanie przedłożonych przez wychowawców wniosków o przyznanie stypendium.

Wysokość świadczeń ustala dyrektor po zasięgnięciu opinii komisji stypendialnej i rady pedagogicznej.

[ramka][b]Jaką pomoc otrzyma uczeń[/b]

[b]Przepisy ustawy o systemie oświaty określają minimalną wysokość stypendium szkolnego oraz maksymalną wysokość tego stypendium oraz pomocy materialnej za wyniki w nauce lub osiągnięcia sportowe. [/b]