1. Do ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego na terenie gmin powyżej 20 000 mieszkańców tworzy się samorządowe, umundurowane i uzbrojone formacje - Straże Gminne zwane dalej „strażami".
2. Gminy nie spełniające warunku określonego w ust. 1, a położone na obszarze tego samego województwa tworzą straże wraz z gminami sąsiadującymi spełniającymi łącznie ten warunek lub z gminą sąsiadującą, posiadającą już lub tworzącą straż ."
Hołubiczko podkreśla, że: „Tak jak w dziesiątkach innych spraw komisja problemowa, czyli "ciało" doradcze , usługowe dla ZMP , skierowała do ZMP materiał wewnętrzny".
I to właśnie w nim w znalazły się zapisy o przyznaniu strażnikom bardzo szerokich kompetencji. Artykuł 30 przygotowanego projektu ustawy mówi bowiem, że strażnik ma prawo: udzielania pouczeń, zwracania uwagi, ostrzegania lub stosowania innych środków oddziaływania wychowawczego, legitymowania osób w celu ustalenia ich tożsamości, ujęcia na miejscu zdarzenia lub w wyniku czynności podjętych bezpośrednio po nim sprawców czynów zabronionych pod groźbą kary, a w przypadku gdy ściganie pozostaje w kompetencjach innego organu, niezwłocznego przekazania osoby ujętej Policji lub właściwemu organowi albo doprowadzenia osoby ujętej do najbliższej jednostki Policji lub najbliższej siedziby właściwego organu, ujęcia i niezwłocznego przekazania Policji osoby poszukiwanej, dokonywania kontroli osobistej, przeglądania zawartości podręcznych bagaży osoby oraz pojazdu, którym się poruszała w przypadku - istnienia uzasadnionego podejrzenia popełnienia czynu zabronionego pod groźbą kary, odebrania, zabezpieczenia i niezwłocznego przekazania Policji ujawnionych poszukiwanych pojazdów lub innych przedmiotów o zidywidualizowanych cechach albo będących narzędziem przestępstwa, a także wykroczenia, co do którego straż nie posiada uprawnień oskarżyciela publicznego, zatrzymania osoby na czas niezbędny do sporządzenia wniosku o ukaranie w trybie przyspieszonym i doprowadzenie na rozprawę, nie dłuższy jednak niż 48 godzin na zasadach określonych w kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia, przeszukiwania osób i pomieszczeń oraz zajęcia przedmiotów, w przypadku i na zasadach określonych w kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia, wydawania poleceń, żądania niezbędnej pomocy od urzędów państwowych, samorządowych, instytucji oraz innych podmiotów, obserwowania i rejestrowania przy użyciu środków technicznych obrazu zdarzeń w miejscach publicznych oraz towarzyszącego im dźwięku w przypadkach, gdy czynności te są niezbędne do wykonywania zadań oraz w celu - utrwalania dowodów popełnienia przestępstwa lub wykroczenia, przeciwdziałania przypadkom naruszania spokoju, porządku lub bezpieczeństwa w miejscach publicznych, ochrony obiektów komunalnych i urządzeń użyteczności publicznej, prowadzenia czynności wyjaśniających w sprawach o wykroczenia.
Magdalena Wargan, rzecznik prasowy Straży Miejskiej w Legnicy (Dolnośląskie) nie jest zwolenniczką obowiązkowego funkcjonowania Straży.
Według niej należy je powoływać, gdy samorząd uzna, że jest to potrzebne np. dla poprawy bezpieczeństwa lokalnej społeczności albo podwyższenia standardu jej życia.
