Polki coraz bardziej aktywne na rynku pracy

Coraz częściej już nie tylko matki Polki, ale specjalistki, menedżerki, a także nauczycielki, lekarki czy sprzedawczynie. Najnowsze dane GUS z Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) za III kwartał tego roku pokazują nowe rekordy tej aktywności, jak również zatrudnienia wśród Polaków. Widać je szczególnie wśród kobiet – we wrześniu br. po raz pierwszy od czasu przemian rynkowych odsetek pracujących pań przekroczył 50 proc., przy 51,5-proc. wskaźniku ich aktywności zawodowej.

Jak zwracają uwagę eksperci GUS, chociaż wskaźnik zatrudnienia wśród mężczyzn nadal jest sporo wyższy (w III kwartale wyniósł 64 proc.), to zarówno w ujęciu kwartalnym, jak też w porównaniu rok do roku jego szybszy wzrost widać wśród kobiet. I to trzykrotnie szybszy, bo o 0,9 pkt proc. Jeszcze wyraźniej widać to w danych liczbowych – podczas gdy w ostatnim roku liczba pracujących mężczyzn zwiększyła się o 35 tys., to liczba zatrudnionych kobiet wzrosła o 148 tysięcy, do 7,76 miliona.

Drożyna aktywizuje...

Urszula Kryńska, ekonomistka PKO Banku Polskiego, zwraca uwagę na długoterminowy trend widoczny od czasu pandemii; chociaż obserwowana w ostatnich latach poprawa na rynku pracy ma szeroki zakres, to aktywność zawodowa kobiet poprawiała się silniej niż aktywność mężczyzn. W porównaniu z dołkiem w II kwartale 2020 r. (w czasie pierwszego lockdownu) stopa aktywności kobiet zwiększyła się o 4,4 pkt proc., podczas gdy mężczyzn o 1,9 pkt proc.

Prof. Jacek Męcina, wykładowca UW i doradca zarządu Konfederacji Lewiatan, jest przekonany, że za wzrostem aktywności zawodowej kobiet stoją dwa czynniki związane z finansami – po pierwsze, drożyzna, która mocno zdewaluowała wartość świadczenia 500+ (początkowo zniechęcało ono część kobiet do pracy) i zmusiła wiele osób do szukania dodatkowych dochodów, a po drugie, wzrost minimalnego wynagrodzenia, który zwiększył atrakcyjność pracy.

Czytaj więcej

Rynek pracy

Kobiety na kluczowych stanowiskach. Polska na tle Europy

Pod względem udziału pań na kluczowych stanowiskach w przedsiębiorstwach Polska wypada na tle Europy dużo lepiej niż w statystykach spółek giełdowych. Jednak niepokoi słaby postęp.

Również prof. Maria Drozdowicz-Bieć, ekonomistka z SGH, wiąże wzrost aktywności zawodowej Polek ze wzrostem kosztów życia wzmocnionym przez wysoką inflację, która uderzyła w realne dochody gospodarstw domowych. – Z drugiej zaś strony niedobór rąk do pracy zmusił pracodawców z wielu branż do szerszego otwarcia się na kobiety – zaznacza ekonomistka.

Nadal jednak aktywność zawodowa kobiet (podobnie jak wskaźnik ich zatrudnienia) jest znacząco niższa niż w przypadku mężczyzn, szczególnie wśród najmłodszych pań (poniżej 25 lat), wśród których wiele studiuje, oraz wśród najstarszych osób.

– To jedna z przyczyn luki w aktywności zawodowej, jaka występuje pomiędzy Polską i europejskimi liderami w tym zakresie, czyli Szwecją i Holandią – zaznacza Urszula Kryńska i dodaje, że przyczyną słabszej aktywności Polek jest m.in. niższy formalny wiek emerytalny – dane GUS potwierdzają, że jest to granica, po której aktywność zawodowa kobiet wyraźnie spada.

Zbyt młode emerytki

Jak przypominają eksperci Polskiego Instytutu Ekonomicznego, o ile w ubiegłym roku w Polsce 24,4 proc. kobiet w wieku 60–64 lata było aktywnych zawodowo, o tyle średnia dla krajów Unii wynosiła wtedy 44,4 proc. Nie zawsze też przejście na emeryturę w momencie osiągnięcia wieku emerytalnego jest w pełni niezależną decyzją kobiety – bywa, że jest to sytuacja wymuszona i działająca na jej niekorzyść.

Według PIE istotnym czynnikiem, który pozwoliłby na wykorzystanie potencjału kobiet, byłaby likwidacja barier utrudniających starszym osobom kontynuowanie aktywności zawodowej. Bardzo ważna jest ta aktywność w przypadku pracowników w wieku okołoemerytalnym (55–59 lat), która wśród kobiet w ostatnich latach wyraźnie się poprawia. Podczas gdy w 2005 r. współczynnik aktywności zawodowej Polek w tej grupie wiekowej wynosił niespełna 27 proc., to w 2022 r. sięgnął już 70 proc.