Ministerstwo Edukacji Narodowej udzieliło odpowiedzi na uwagi Krajowego Mechanizmu Prewencji dotyczące projektu rozporządzenia regulującego m.in. prawa osób przebywających w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych. Wprowadzone do projektu poprawki w dalszym ciągu nie gwarantują nieletnim matkom możliwości przebywania w ośrodkach ze swoimi dziećmi.
Działalność Krajowego Mechanizmu Prewencji (KMP) polega na regularnym sprawdzaniu sposobu traktowania osób pozbawionych wolności. W sierpniu 2015 KMP przedstawił opinię do projektu rozporządzenia ministra edukacji narodowej w sprawie rodzajów i szczegółowych zasad działania placówek publicznych, warunków pobytu dzieci i młodzieży w tych placówkach oraz wysokości i zasad odpłatności wnoszonej przez rodziców za pobyt ich dzieci w tych placówkach. Przedstawione uwagi dotyczą osób przebywających w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych (MOW).
KMP zwrócił uwagę m.in. na potrzebę dostosowania placówek oświatowych do potrzeb osób z niepełnosprawnością oraz wyznaczenia odrębnych pokoi odwiedzin w celu zapewnienia prywatności. Postulował też, by przyjmowanym do placówek nieletnim zagwarantować opiekę medyczną w gabinetach profilaktyki zdrowotnej. W opinii do projektu zwrócono też uwagę, że zapis o monitorowaniu losów byłych wychowanków jest zbyt ogólnikowy i może naruszać prawo do prywatności. Natomiast pozytywnie oceniona przez KMP została regulacja, która określała zakres pomocy udzielanej wychowance w ciąży oraz po urodzeniu dziecka (§ 15 projektowanego rozporządzenia: MOW [...] zapewnia nieletniej matce stały kontakt z dzieckiem, możliwość sprawowania opieki nad dzieckiem poza czasem nauki w szkole oraz udział w jego wychowywaniu).
W odpowiedzi MEN wskazało, że intencją przepisu nie było umożliwienie przebywania w młodzieżowych ośrodkach wychowawczych nieletnim matkom wraz z dziećmi, lecz umożliwienie nieletniej matce, w miarę możliwości, udziału w sprawowaniu opieki nad dzieckiem. Jak wyjaśniał przedstawiciel MEN, małoletnie dziecko nie może pozostawać pod wyłączną pieczą rodzica, któremu - z uwagi na wiek - nie przysługuje władza rodzicielska. Przepis § 15 został zmodyfikowany, aby nie było już wątpliwości, że nieletnia matka nie może przebywać w MOW wraz z dzieckiem.
- W dalszym ciągu mamy zatem do czynienia z sytuacją, w której ustawodawca nie respektuje zapisów wynikających z ustawy Kodeks rodzinny i opiekuńczy, który w art. 113 § 1 i 2 wskazuje, że niezależnie od władzy rodzicielskiej rodzice oraz ich dziecko mają prawo i obowiązek utrzymywania ze sobą kontaktów. Kontakty z dzieckiem obejmują w szczególności przebywanie z dzieckiem i bezpośrednie porozumiewanie się. Co więcej brak stosownych regulacji umożliwiających przebywanie nieletnim matkom w MOW ze swoimi dziećmi, narusza przepisy art. 18, 47 i 71 ust. 2 Konstytucji RP - uważa Marcin Mazur, z-ca dyrektora Zespołu Krajowy Mechanizm Prewencji w Biurze RPO.
