Claudia Sheinbaum prezydentem Meksyku. Czeka ją wojna z gangami

Tego jeszcze nie osiągnęło wiele czołowych zachodnich demokracji, w tym Francja i Hiszpania. Na czele Meksyku po raz pierwszy staje kobieta.

Kim jest Claudia Sheinbaum?

– To jest wielkie zwycięstwo nas wszystkich. Nie zawiodę was – powiedziała w noc wyborczą Sheinbaum do Meksykanek. W kraju, gdzie codziennie ofiarą przemocy domowej pada kilkadziesiąt kobiet, trzeba mówić o prawdziwej rewolucji obyczajowej. Tym bardziej że pani prezydent odstaje od swoich poprzedników także pod innym względem: pochodzi z rodziny żydowskiej. Jej dziadkowie po stronie matki uciekli do Meksyku przed Holokaustem z Bułgarii, a po stronie ojca z Litwy.

Sheinbaum, na którą w minioną niedzielę głos oddało prawie 60 proc. wyborców, od młodości angażowała się równolegle w działalność polityczną i pracę naukową. Doktorat z fizyki uzyskała na prestiżowym uniwersytecie Berkeley w Kalifornii. W 2018 roku została burmistrzem miasta Meksyk, gdzie udało jej się obniżyć o 51 proc. liczbę zabójstw. Była też sekretarzem ds. środowiska.

Wielką karierę polityczną zawdzięcza odchodzącemu prezydentowi Andres Manuelowi Lopez Obrador (AMLO). Zostawia jej jednak niełatwy spadek, tym bardziej że populistyczny, lewicowy przywódca jest zapatrzony w siebie i raczej nie wycofa się w życie prywatne, jak zapowiada. Od tego, czy nowa prezydent będzie wierna lewicowej ideologii czy raczej naukowemu pragmatyzmowi, będzie zależeć los kraju.

Meksyk. Gangi narkotykowe kontrolują jedną czwartą terytorium

Po zdobyciu prezydentury w 2018 roku (w Meksyku najwyższy urząd w państwie można pełnić tylko przez jedną kadencję) AMLO zapowiedział, że „kule zastąpi uściskami”. Uznał, że przyczyną niezwykłej przemocy w 126-milionowym kraju o powierzchni siedmiokrotnie większej od Polski jest ogromna polaryzacja dochodów. Rozbudowa zabezpieczeń socjalnych, w tym podwojenie realnej wysokości pensji minimalnej, pozwoliło na ograniczenie liczby osób żyjących poniżej progu nędzy z 52 do 47 milionów. To niezwykłe osiągniecie, bo rządy AMLO przypadały na okres pandemii i największego załamania dochodu narodowego w historii Meksyku.

Jednak lider lewicowej partii Morena poniósł całkowitą porażkę w walce z gangami. Od 2018 roku ofiarą zabójstw padło 180 tys. osób. To też rekord w dziejach kraju. Tym bardziej że statystyki nie biorą pod uwagę osób zaginionych, de facto zamordowanych, ale których ciał nie udało się znaleźć. 

Claudia Sheinbaum cieszy się z wyników wyborów w Meksyku

Foto: Gerardo Luna / AFP

AMLO zrobił szereg błędów. Rozwiązał policję federalną i zastąpił niedoświadczoną Gwardią Narodową, która dodatkowo otrzymała zakaz konfrontacji z gangami z bronią w ręku. Po części z powodów ideologicznych Meksyk ograniczył też współpracę ze Stanami Zjednoczonymi. Dziś grupy przestępcze kontrolują blisko jedną czwartą terytorium kraju wobec 10 proc. 15 lat temu. Ze struktur koncentrujących się głównie na przemycie narkotyków do USA przekształciły się one w organizacje zajmujące się znacznie szerszym zakresem działalności, w tym produkcją i wydobyciem surowców, a także przemytem osób. Największy z gangów, Sinaloa, czerpie już tylko 40 proc. dochodów ze sprzedaży zakazanych używek. Co gorsza, w Meksyku działa teraz ponad 200 organizacji przestępczych, co bardzo utrudnia ich kontrolowanie.

Czytaj więcej

Polityka

Prezydent Meksyku chce wpisania podwyżki płacy minimalnej do konstytucji

Kończący swoją kadencję na stanowisku prezydenta Meksyku Andres Manuel Lopez Obrador zaproponował w przemówieniu wygłoszonym z okazji Dnia Konstytucji dużą reformę ustawy zasadniczej kraju.

Aby uporać się z takim wyzwaniem, Sheinbaum musiałaby radykalnie zmienić politykę swojego poprzednika. Jednak pani prezydent staje też przed drugim, równie wielkim wyzwaniem: konfrontacją ze Stanami Zjednoczonymi. Aż 40 proc. wyborców republikańskich widzi już w południowym sąsiedzie „wroga”. Zwycięstwo Donalda Trumpa w listopadowych wyborach może więc otworzyć okres konfrontacji z potężnym sąsiadem z północy.