Claudia Sheinbaum prezydentem Meksyku. Czeka ją wojna z gangami

Claudia Sheinbaum staje przed ogromnym wyzwaniem ukrócenia wpływów gangów narkotykowych i zapobieżenia wojnie handlowej z Ameryką, jeśli do Białego Domu wróci Donald Trump.

Publikacja: 03.06.2024 19:50

Claudia Sheinbaum wygrała wybory na prezydenta Meksyku

Claudia Sheinbaum wygrała wybory na prezydenta Meksyku

Foto: Alfredo ESTRELLA / AFP

Tego jeszcze nie osiągnęło wiele czołowych zachodnich demokracji, w tym Francja i Hiszpania. Na czele Meksyku po raz pierwszy staje kobieta.

Kim jest Claudia Sheinbaum?

– To jest wielkie zwycięstwo nas wszystkich. Nie zawiodę was – powiedziała w noc wyborczą Sheinbaum do Meksykanek. W kraju, gdzie codziennie ofiarą przemocy domowej pada kilkadziesiąt kobiet, trzeba mówić o prawdziwej rewolucji obyczajowej. Tym bardziej że pani prezydent odstaje od swoich poprzedników także pod innym względem: pochodzi z rodziny żydowskiej. Jej dziadkowie po stronie matki uciekli do Meksyku przed Holokaustem z Bułgarii, a po stronie ojca z Litwy.

Sheinbaum, na którą w minioną niedzielę głos oddało prawie 60 proc. wyborców, od młodości angażowała się równolegle w działalność polityczną i pracę naukową. Doktorat z fizyki uzyskała na prestiżowym uniwersytecie Berkeley w Kalifornii. W 2018 roku została burmistrzem miasta Meksyk, gdzie udało jej się obniżyć o 51 proc. liczbę zabójstw. Była też sekretarzem ds. środowiska.

Wielką karierę polityczną zawdzięcza odchodzącemu prezydentowi Andres Manuelowi Lopez Obrador (AMLO). Zostawia jej jednak niełatwy spadek, tym bardziej że populistyczny, lewicowy przywódca jest zapatrzony w siebie i raczej nie wycofa się w życie prywatne, jak zapowiada. Od tego, czy nowa prezydent będzie wierna lewicowej ideologii czy raczej naukowemu pragmatyzmowi, będzie zależeć los kraju.

Meksyk. Gangi narkotykowe kontrolują jedną czwartą terytorium

Po zdobyciu prezydentury w 2018 roku (w Meksyku najwyższy urząd w państwie można pełnić tylko przez jedną kadencję) AMLO zapowiedział, że „kule zastąpi uściskami”. Uznał, że przyczyną niezwykłej przemocy w 126-milionowym kraju o powierzchni siedmiokrotnie większej od Polski jest ogromna polaryzacja dochodów. Rozbudowa zabezpieczeń socjalnych, w tym podwojenie realnej wysokości pensji minimalnej, pozwoliło na ograniczenie liczby osób żyjących poniżej progu nędzy z 52 do 47 milionów. To niezwykłe osiągniecie, bo rządy AMLO przypadały na okres pandemii i największego załamania dochodu narodowego w historii Meksyku.

Jednak lider lewicowej partii Morena poniósł całkowitą porażkę w walce z gangami. Od 2018 roku ofiarą zabójstw padło 180 tys. osób. To też rekord w dziejach kraju. Tym bardziej że statystyki nie biorą pod uwagę osób zaginionych, de facto zamordowanych, ale których ciał nie udało się znaleźć. 

Claudia Sheinbaum cieszy się z wyników wyborów w Meksyku

Claudia Sheinbaum cieszy się z wyników wyborów w Meksyku

Gerardo Luna / AFP

AMLO zrobił szereg błędów. Rozwiązał policję federalną i zastąpił niedoświadczoną Gwardią Narodową, która dodatkowo otrzymała zakaz konfrontacji z gangami z bronią w ręku. Po części z powodów ideologicznych Meksyk ograniczył też współpracę ze Stanami Zjednoczonymi. Dziś grupy przestępcze kontrolują blisko jedną czwartą terytorium kraju wobec 10 proc. 15 lat temu. Ze struktur koncentrujących się głównie na przemycie narkotyków do USA przekształciły się one w organizacje zajmujące się znacznie szerszym zakresem działalności, w tym produkcją i wydobyciem surowców, a także przemytem osób. Największy z gangów, Sinaloa, czerpie już tylko 40 proc. dochodów ze sprzedaży zakazanych używek. Co gorsza, w Meksyku działa teraz ponad 200 organizacji przestępczych, co bardzo utrudnia ich kontrolowanie.

Czytaj więcej

Prezydent Meksyku chce wpisania podwyżki płacy minimalnej do konstytucji

Aby uporać się z takim wyzwaniem, Sheinbaum musiałaby radykalnie zmienić politykę swojego poprzednika. Jednak pani prezydent staje też przed drugim, równie wielkim wyzwaniem: konfrontacją ze Stanami Zjednoczonymi. Aż 40 proc. wyborców republikańskich widzi już w południowym sąsiedzie „wroga”. Zwycięstwo Donalda Trumpa w listopadowych wyborach może więc otworzyć okres konfrontacji z potężnym sąsiadem z północy.

Meksyk stał się najważniejszym partnerem handlowym USA

Jednym z powodów jest ogromny wzrost nielegalnej emigracji. Ocenia się, że w zeszłym roku 3,5 miliona Latynosów zdołało sforsować Rio Grande i przedostać do USA. Było to spowodowane zapaścią gospodarczą w Ameryce Środkowej, ale także w Wenezueli i na Kubie. Inną przyczyną okazał się wzrost znaczenia gangów, które przejęły kontrolę nad szlakami przerzutowymi, zaczynając od położonego na południu Meksyku stanu Chiapas. To był kilka lat temu stan biedny, ale bezpieczny. Dziś już tak nie jest.

Trump może sięgnąć do radykalnych środków rozbicia „Narco”, tym bardziej że w Meksyku produkowany jest na wielką skalę i przerzucany do Stanów syntetyczny narkotyk fentanyl. Tylko w zeszłym roku z powodu jego przedawkowania zmarło 75 tys. Amerykanów. 

Czytaj więcej

Upały w Meksyku: 40 stopni Celsjusza i braki wody. To efekt „kopuły ciepła”

Problemem mogą stać jednak także relacje handlowe. Karne cła, jakie najpierw Trump, a potem Biden nałożyli na import produktów z Chin, spowodowały, że w 2023 roku po raz pierwszy Meksyk wysunął się na czołowe miejsce na liście krajów, skąd USA sprowadzają najwięcej. Mowa o 427 mld USD (wobec 82 mld dol., za jakie w ub.r. Niemcy sprowadzili produkty z Polski). Jednak aby ominąć trudne warunki handlu, coraz więcej firm z Chin rozpoczyna produkcję w Meksyku z myślą o sprzedaży do Stanów Zjednoczonych. Umowa o wymianie między USA a Meksykiem (zastąpiła NAFTA), która została wynegocjowana za kadencji Donalda Trumpa, ma zostać zrewidowana w 2026 roku. Jeśli do tego czasu nowa prezydent nie będzie ściśle przestrzegać zasad inwestycji Chin w Meksyku ustalonych z USA, może spodziewać się wojny handlowej ze strony Ameryki – gdyby na jej czele stanął Trump.

Tego jeszcze nie osiągnęło wiele czołowych zachodnich demokracji, w tym Francja i Hiszpania. Na czele Meksyku po raz pierwszy staje kobieta.

Kim jest Claudia Sheinbaum?

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Polityka
Rozszerzenie UE w polu zainteresowania nowego polskiego komisarza
Polityka
Kamala Harris na prezydenta USA? Barack Obama przerwał milczenie
Polityka
Unia Europejska przekaże Ukrainie zyski z zamrożonych aktywów Rosji. Ursula von der Leyen: Nie ma lepszego symbolu
Polityka
Mariusz Kamiński w europarlamencie. „Panie komisarzu, pan jest głuchy i ślepy?”
Materiał Promocyjny
Mity i fakty – Samochody elektryczne nie są ekologiczne
Polityka
Nigeryjski pomysł na protesty. Policja konfiskuje opony w całym kraju