Bruksela: Debiut premier Włoch

Włoska premier Giorgia Meloni spotkała się w czwartek (03.11.2022) w Brukseli z szefami unijnych instytucji, czyli Robertą Metsolą (europarlament), Ursulą von der Leyen (Komisja Europejska) oraz Charlesem Michelem (Rada Europejska), po wspólnym obiedzie z byłym włoskim premierem, a obecnie unijnym komisarzem Paolem Gentilonim.

„Mokra wizyta, szczęśliwa wizyta”

– Visita bagnata, visita fortunata. Mokra wizyta, szczęśliwa wizyta – tak Giorgia Meloni, odnosząc się do brukselskiego deszczu, opisywała swą wizytę w Parlamencie Europejskim.

– Jestem bardzo zadowolona, że na moją pierwszą zagraniczną wizytę wybrałam Brukselę, a teraz konkretnie europarlament. To pokazuje jasne stanowisko, jakie zajmują Włochy – powiedziała Giorgia Meloni, szefowa eurosceptycznej i radykalnie prawicowej partii Fratelli d’Italia (Bracia Italii).

– Włochy zawsze odgrywały kluczową rolę w UE. Teraz bardziej niż kiedykolwiek, w obliczu rosyjskiej inwazji na Ukrainę, niebotycznych cen energii i rosnącej inflacji, musimy się pozostać zjednoczeni – napisała na Twitterze Roberta Metsola, która szczególnie serdecznie witała Meloni w europarlamencie.

Ich spotkanie zostało przedłużone, bo – jak tłumaczy Komisja Europejska – zła pogoda opóźniła podróż von der Leyen z Berlina od Brukseli, a zatem i spotkanie z Meloni. Jednak w niektórych włoskich mediach już zdążyła się pojawić wersja o rzekomo celowym półgodzinnym afroncie wobec Włoszki.

Po żadnym z dzisiejszych spotkań szefowej rządu Włoch nie przewidziano w Brukseli wspólnej konferencji prasowej, ale włoska delegacja pomyślała dzisiejszą podróż Meloni jako mocny sygnał gotowości do współpracy z instytucjami UE – pomimo obaw części jej krytyków oraz przedwyborczych prognoz obecnej opozycji co do ryzyka szkodliwej konfrontacji między Brukselą i Rzymem.

– Rozmowy były bardzo szczere. Chcemy bronić włoskich interesów we współpracy i wewnątrz UE – wieczorem powiedziała włoska premier.

Włoscy eurosceptycy

– Mieliśmy Europę, która jest inwazyjna w małych sprawach i nieobecna w wielkich sprawach. Czy nie lepiej byłoby pozostawić debatę na temat średnicy małży państwom narodowym i zamiast tego zająć się na poziomie unijnym sprawą dostaw energii UE? – taki fragment książkowego wywiadu z premier Meloni ukazał się we włoskich mediach w przeddzień wizyty w Brukseli.

Georgia Meloni zadeklarowała się w nim jako zwolenniczka unijnego „konfederalizmu”: „Unijną minimalną średnicę małży (2,5 cm), które wolno poławiać, wprowadzono parę dekad temu, wzorując się na rozwiązaniach włoskich. A potem Rzym i tak dostał narodowy wyjątek, zezwalający na połowy małżowej drobnicy (2,2 cm) w Adriatyku”.

Oparta na przykładzie małży krytyka wobec Brukseli to jednak nic w porównaniu z oskarżeniami, które partia Fratelli d’Italia, czyli ugrupowanie premier Meloni wysuwało wobec instytucji UE zaledwie przed trzema-czterema laty. Jej dzisiejsza wizyta w Brukseli to kontynuacja łagodzenia retoryki wobec UE, które zaczęła się na wiele miesięcy przed wrześniowymi wyborami parlamentarnymi, które wyniosły do władzy koalicję partii Meloni z ugrupowaniami Mattea Salviniego (Liga) oraz Silvia Berlusconiego (Forza Italia).

Gospodarczy główny nurt

Georgia Meloni, której partia przed paru laty sugerowała wyjście Włoch ze strefy euro, w swym pierwszym przemówieniu we włoskim parlamencie w roli szefowej rządu zadeklarowała w ubiegłym tygodniu, że Rzym „będzie przestrzegać obecnie obowiązujących zasad” unijnych co do dopuszczalnego długu i deficytu finansów publicznych, choć będzie starać się je zmienić, „poczynając od trwającej debaty na temat reformy Paktu Stabilności i Wzrostu”. Minister gospodarki Giancarlo Giorgetti ma przedstawić swoje pomysły w przyszły wtorek na spotkaniu ministrów finansów UE, które będzie poświęcone m.in. regułom długu i deficytu, których zmian domaga się spora część krajów Unii, w tym Francja. Swoje pierwsze propozycje w kwestii „przeglądu” tych reguł ma w przyszłym tygodniu przedstawić również Komisja Europejska.

Włochy bardzo potrzebują pieniędzy ze swego KPO (około 200 mld euro w dotacjach i tanich pożyczkach) uzależnionych od reform wynegocjowanych przez poprzedni rząd Maria Draghiego. Ponadto włoski dług publiczny to obecnie 150 proc. PKB, a wsparcie Europejskiego Banku Centralnego na rynku obligacji jest uzależnione m.in. od realizacji programów unijnych, w tym KPO. To obecnie bardzo miarkuje skłonność Włoch do zaogniania relacji z Brukselą, które mogłyby przełożyć się na ruchy inwestorów finansowych windujące koszty obsługi włoskiego długu.

Włoski rząd ma jeszcze w tym tygodniu zająć się projektem budżetu na przyszło roku, więc Meloni zamierzała wykorzystać swą wizytę w Brukseli na sondowanie, jaki margines swobody ma w kwestiach włoskiego deficytu oraz przesunięć funduszy w ramach KPO. Po części chodzi o szukane pieniędzy na spełnienie obietnic wyborczych (składanych głównie pod presją Salviniego), po części o zyskanie politycznego pretekstu do uznania wynegocjowanego przez poprzedni rząd KPO za „swój”, ale na stole są też zmiany, które – jak tłumaczą niektórzy eurourzędnicy w Brukseli – „byłyby sensowne”. Włoski KPO został zatwierdzony już półtora roku temu, a teraz Meloni chce modyfikacji skrojonych pod trwający kryzys energetyczny.

Georgia Meloni, która jeszcze w 2014 roku popierała aneksacyjne referendum na Krymie, teraz dba o wizerunek zagorzałej zwolenniczki sprawy ukraińskiej (i poskramia promoskiewskie nostalgie koalicjantów rządowych), publicznie popiera zdecydowaną sankcyjną politykę Unii, silniejszą europejską współpracą obronną oraz mocne transatlantyckie więzi Europy w konfrontacji z Kremlem.

– Unijna polityka zagraniczna nie istnieje. W sprawie Libii działaliśmy bez uporządkowanego planu i to samo stało się w sprawie kryzysu ukraińskiego. Zamiast tego widzimy, że Europa musi zajmować się gender… – narzeka premier Meloni w swym nowym książkowym wywiadzie.

Co ze współpracą z PiS?

Część z naszych rozmówców w Brukseli spodziewa się, że rząd Meloni – skazany przez rzeczywistość gospodarczą na trwanie w ekonomicznym głównym nurcie – będzie swą radykalną prawicowość wyrażać w kwestiach kulturowych i migracyjnych. Rzym zapewne będzie gotowy do współpracy z władzami Polski w eliminowaniu lub neutralizowaniu zapisów o gender we wszelkich unijnych deklaracjach. Georgia Meloni już zniosła nakaz szczepień covidowych dla personelu medycznego, a nowy minister spraw wewnętrznych Matteo Piantedosi, bliski sojusznik Salviniego, zabronił statkom – zajmujących się migrantami – organizacji pozarządowych dostępu do włoskich portów.