Kolejny pat w Trybunale Konstytucyjnym

Zaostrza się konflikt PiS z Trybunałem Konstytucyjnym. Sędziowie wybrani przez obecną parlamentarną większość odmówili w poniedziałek udziału w posiedzeniu TK, który miał orzekać w pełnym składzie.

W obronie sędziów wybranych przez PiS

TK miał rozpatrywać w pełnym składzie wniosek PO i Nowoczesnej, które zaskarżyły ustawę z 22 lipca, dającą prezydentowi większą swobodę we wskazywaniu wiceprezesów i prezesa Trybunału.

Zgromadzenie Ogólne sędziów TK ma przedstawiać prezydentowi po trzech kandydatów na te stanowiska, a nie po dwóch jak wcześniej.

Prezes Andrzej Rzepliński zapowiedział obrady w pełnym składzie, ale sędziowie Julia Przyłębska, Piotr Pszczółkowski i Zbigniew Jędrzejewski odmówili udziału w posiedzeniu. Argumentowali, że powinno się dopuścić do orzekania kolejne trzy osoby, które ich zdaniem zostały zgodnie z prawem wybrane na sędziów Trybunału: Mariusza Muszyńskiego, Henryka Ciocha i Lecha Morawskiego. To właśnie ich dotyczy główny konflikt w TK – opozycja, prezes TK i pozostali sędziowie uważają, że osoby te orzekać nie mogą, bo wcześniej, jeszcze w poprzedniej kadencji, prawidłowo wybrano na te miejsca kogo innego.

Co z publikacją wyroku?

Z tym absolutnie nie zgadza się PiS ani wybrani przez niego sędziowie. – Protest jest skutkiem łamania prawa przez prezesa Trybunału, który nie pozwala orzekać legalnie wybranym sędziom – mówił podczas konferencji prasowej sędzia Piotr Pszczółkowski.

Prezes TK zdecydował więc, że Trybunał orzekać musi w składzie pięcioosobowym. Efekty tego posiedzenia okazały się jednak zaskakujące. Referujący sprawę sędzia Stanisław Rymar ogłosił, że zapisy ustawy z 22 lipca są zgodne z konstytucją. A „włączenie prezydenta w wybór prezesa i wiceprezesa TK stanowi realizację mechanizmu równoważenia się władz".

Ta decyzja TK stawia PiS w trudnej sytuacji. Jeśli premier Szydło odmówi publikacji tego wyroku, podważy wyrok, który jest korzystny z punktu widzenia prezydenta.

Jeśli natomiast go opublikuje – uzna decyzje prezesa o orzekaniu w pięcioosobowym składzie i fakt odsuwania od orzekania trzech sędziów wybranych przez PiS.

– To rzeczywiście paradoks – przyznaje w rozmowie z „Rz" były prezes TK Jerzy Stępień – ale sytuacja w ogóle jest zagmatwana, i to od dawna.

Rzecznik na celowniku

Opozycja widzi działania PiS w sprawie TK jako kampanię zmierzającą do przejęcia pełni władzy. Wskazuje na zapowiedzi rzecznik Klubu Parlamentarnego PiS poseł Beaty Mazurek możliwości odwołania rzecznika praw obywatelskich Adama Bodnara.

– To jest ciągłe grożenie palcem – mówi „Rz" poseł PO Marcin Kierwiński. – PiS chce po kolei wszystkich zastraszyć. Na szczęście RPO ma żelazny charakter i raczej się temu nie podda – dodaje.

O tym, że PiS ma problem z Bodnarem, mówiło się od dawna. Teraz partia Jarosława Kaczyńskiego stara się wykorzystać rekomendacje Komitetu Praw Człowieka ONZ, w których m.in. skrytykowano spór wokół TK, plany zaostrzenia prawa antyaborcyjnego czy wzrost liczby przestępstw z nienawiści ze względu na przynależność narodową czy rasową.

W „Wiadomościach" TVP wyemitowano materiał wskazujący na „związki" Bodnara z niektórymi członkami Komitetu Praw Człowieka, z sugestią, że RPO jest nielojalny wobec własnego kraju.

Ale część polityków PiS dystansuje się od wypowiedzi Mazurek. – W Parlamencie Europejskim nie mówi się wiele o polskim ombudsmanie – ironizuje wiceprzewodniczący PE Ryszard Czarnecki. – Zresztą ten raport to raczej ból głowy rządu PO-PSL, bo obejmuje okres do 2015 roku – bagatelizuje. Nieoficjalne jednak mówi się o cięciach finansowych, które przy okazji pracy nad budżetem na 2017 rok mogą dotknąć biur RPO. Sam Bodnar broni się, zapewniając, że „nie jest niczyim wrogiem".

– Jeżeli broni się praw i wolności obywateli, czasem musi to oznaczać krytykę władzy – mówił RPO w poniedziałek podczas konferencji prasowej.

Na zakończenie tych sporów liczyć raczej nie można. Rozpatrywane przez TK w poniedziałek przepisy i tak już niedługo zapewne będą nieaktualne, bo w Sejmie procedowane są kolejne ustawy o statusie sędziego i organizacji pracy Trybunału.

W poniedziałkowej rozmowie #RZECZoPOLITYCE z Michałem Szułdrzyńskim prezes Trybunału Konstytucyjnego Andrzej Rzepliński stwierdził, że nowe przepisy tworzone są wbrew konstytucji. Chodzi o zapisanie w ustawie instytucji „osoby czasowo sprawującej funkcję prezesa", którą wskazywałby Sejm. Zdaniem Rzeplińskiego oznacza to wprowadzenie do TK „komisarza politycznego".