Polski Ład: Ostatnie takie rozliczenie samotnego rodzica z dzieckiem

Obowiązujący od początku 2022 r. Polski Ład zlikwidował preferencję stanowiącą dużą pomoc dla samotnych rodziców. W zamian wprowadzono jednakowe dla wszystkich zwolnienie w wysokości 1500 zł. Nowe zasady będą stosowane po raz pierwszy w zeznaniach za 2022 r., składanych do 2 maja 2023 r.

W tym roku w zeznaniach za 2021 r. rodzice mogą jeszcze się rozliczyć na starych zasadach. Zapłacą podatek w podwójnej wysokości od połowy dochodów. Dzięki temu ci, których dochody za 2021 r. znalazły się w drugim progu podatkowym (w rozliczeniu za 2021 r. jest to 85 528 zł), nadal będą opodatkowani według stawki 17 proc. Unikną zapłaty PIT według stawki 32 proc. Przy zarobkach np. 160 tys. zł zapłacą podatek od podstawy wynoszącej 80 tys. zł i pomnożą razy dwa. Na złożenie zeznania mają czas do końca kwietnia.

Czytaj więcej

Podatki

Polski Ład: Dzieci partnera nie dają ulgi 4 plus

Rodzina patchworkowa może mieć problem ze skorzystaniem z nowego zwolnienia z PIT. Tak wynika z w...

Jest jednak wiele problemów praktycznych, m.in. kto spełnia warunki uznania go za samotnego rodzica. Skarbówka rozstrzygnęła w najnowszej interpretacji (nr 0113-KDIPT2-2.4011.1176.2021.2.EC), że matka ma prawo do ulgi, jeśli to z nią dzieci mieszkają na co dzień, a z ojcem regularnie się spotykają.

Spory o definicję

Taką odpowiedź otrzymała podatniczka wychowująca dwójkę dzieci, która jest osobą stanu wolnego. Przez kilka lat żyła w nieformalnym związku, ale ojciec dzieci wyprowadził się ze wspólnego domu. Żadnemu z rodziców sąd nie ograniczył władzy rodzicielskiej. Matka wystąpiła z wnioskiem do sądu o przyznanie alimentów, ponieważ trudno było jej wyegzekwować pieniądze dla dzieci. Sąd określił też terminy spotkań ojca z dziećmi w określone weekendy i w ciągu tygodnia.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że kobieta jest osobą samotnie wychowującą dzieci, gdyż ma wskazany w przepisach określony stan cywilny – jest stanu wolnego i samotnie zajmuje się dziećmi, a ojciec nie uczestniczy w procesie ich wychowywania. Może więc rozliczyć się na preferencyjnych zasadach.

Zdarza się, że definicja samotnego rodzica jest przyczyną poważnych sporów między podatnikiem a lokalnym organem podatkowym. W innej interpretacji (nr 0112-KDIL2-1.4011.1079.2021.2.DJ) dyrektor KIS przyznał rację matce, która otrzymała wezwanie do korekty rozliczenia za lata 2017–2020. Jej urząd skarbowy stwierdził, że musi zwrócić ulgę, gdyż nie spełnia ustawowych warunków, mimo że ojciec dzieci ma ograniczoną władzę rodzicielską. Według urzędu kobieta nie jest samotną matką, ponieważ ojciec ma ustalone sądownie kontakty z pociechami.

Kto spełnia warunki

Dyrektor KIS zakwestionował takie podejście urzędu. Uznał, że jeśli matka w latach 2017–2020 była panną oraz wychowywała dzieci bez udziału drugiego rodzica, to spełniała warunki rozliczenia jako samotny rodzic.

By wyeliminować podobne wątpliwości, w przepisach obowiązujących od 2022 r. doprecyzowano, że odliczenie 1500 zł przysługiwać będzie tylko jednemu z rodziców. A gdy zabraknie porozumienia między nimi, skorzysta ten, u którego dziecko ma miejsce zamieszkania w rozumieniu kodeksu cywilnego. Wykluczeni mają być rodzice pozostający w nieformalnych związkach. Nie skorzystają też osoby, które złożą wniosek o wspólne rozliczenie z małżonkiem.

Podobnie jak dotychczas ulga będzie przysługiwać na trzy grupy dzieci: małoletnie; pełnoletnie otrzymujące zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną; uczące się do ukończenia 25. roku życia, jeśli ich dochody nie przekroczą w roku 3089 zł.

Grzegorz Grochowina - szef zespołu zarządzania wiedzą w departamencie podatkowym w KPMG w Polsce