Samotny rodzic może skorzystać z preferencji w PIT

Od lat wybrane grupy podatników mogą skorzystać z preferencyjnych sposobów rozliczenia rocznego. Jeden jest przewidziany dla małżonków, drugi dla osób samotnie wychowujących dzieci.

Jeśli chodzi o preferencję dla osób samotnie wychowujących dzieci, potocznie zwaną wspólnym rozliczeniem z dzieckiem, krąg uprawnionych jest ściśle określony.

Zgodnie z ustawą o PIT może z niego skorzystać rodzic lub opiekun prawny będący panną, kawalerem, wdową, wdowcem, rozwódką, rozwodnikiem. Do grupy tej należą także osoby z orzeczoną sądownie separacją oraz pozostające co prawda w związku małżeńskim, ale ze współmałżonkiem pozbawionym praw rodzicielskich lub odbywającym karę pozbawienia wolności.

Podstawowym warunkiem korzystniejszego rozliczenia podatku jest to, by rodzic lub opiekun w roku podatkowym wychowywał dzieci samotnie. Ustawodawca nie definiuje jednak tego pojęcia.

Z orzecznictwa wynika, że podatnik musi mieć nie tylko określony stan cywilny, ale też wychowywać dziecko samotnie, tj. w pojedynkę (np. wyrok NSA z 8 grudnia 2011 r., sygn. akt II FSK 1117/10).

W innym orzeczeniu sąd zauważył, że osobą samotnie wychowującą dziecko jest niewątpliwie jeden z rodziców lub opiekun prawny, z którym dziecko faktycznie mieszka. Ten, który troszczy się o jego codzienny byt, o jego stan zdrowia, który osobiście lub przy pomocy zaufanej osoby towarzyszy dziecku do i ze szkoły, interesuje się postępami w nauce, rozwojem fizycznym i intelektualnym dziecka (wyrok NSA z 31 maja 2011 r., sygn. akt II FSK 30/10).

Prawo do preferencji dotyczy nie tylko osób wychowujących samotnie dzieci małoletnie, czyli do 18. roku życia. Przysługuje także bez względu na ich wiek, jeśli otrzymują zasiłek (dodatek) pielęgnacyjny lub rentę socjalną.

Możliwość rozliczenia jako samotny rodzic mają też podatnicy wychowujący dzieci do ukończenia 25. roku życia, które uczą się w szkołach polskich i zagranicznych.

Jeśli chodzi o dzieci do 25. roku życia, prawo do preferencji przysługuje jednak pod warunkiem, że w roku podatkowym nie uzyskały one określonego limitu dochodów (z wyjątkiem renty rodzinnej). Chodzi o dochód podlegający opodatkowaniu według skali podatkowej albo z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w łącznej wysokości przekraczającej iloraz kwoty zmniejszającej podatek oraz stawki określonej w pierwszym przedziale skali (556 zł 02 gr podzielone przez 18 proc. to 3089 zł).

Rozliczenie jako samotny rodzic daje wymierne korzyści, bo podatek określa się w podwójnej wysokości, ale od połowy dochodów. Przy czym nie wlicza się do nich kwot opodatkowanych zryczałtowanym PIT (np. od wygranych w grach liczbowych, odsetek od lokat bankowych).

Dobra wiadomość jest taka, że do skorzystania z preferencji statusu osoby samotnie wychowującej dziecko nie trzeba posiadać przez cały rok. I że po spełnieniu określonych warunków przysługuje także podatnikom z miejscem zamieszkania dla celów podatkowych w innym państwie UE.