NSA: Odsetki za nieterminowe uiszczenie ceny za zbyte akcje to przychód z innych źródeł w PIT

W poniedziałek Naczelny Sąd Administracyjny wydał uchwałę, która ma pozwolić uporządkować sytuację podatników, którym nie zapłacono na czas za akcje pracownicze. Niestety, w sporze, w jaki sposób w tym przypadku opodatkować odsetki uzyskane za opóźnienie, siedmioosobowy skład sędziów przyznał rację fiskusowi.

Kanwą uchwały był konkretny przypadek. Chodziło o sprzedaż akcji pracowniczych. Umowa sprzedaży została podpisana, ale pieniądze nie trafiły na konto zbywcy. Sprawa trafiła do sądu cywilnego, a ten zasądził odsetki za zwłokę.

Spór o źródła

Początkowo małżonkowie w swoim wspólnym zeznaniu rocznym ujawnili przychód z odsetek od nieterminowej zapłaty za akcje pracownicze w rubryce inne źródła. Kierowali się informacją PIT-8C. Potem jednak zmienili zdanie. Doszli do przekonania, że wypłacone im odsetki należy traktować tak jak należność główną, od której zostały zasądzone. W konsekwencji powinny być uznane za przychód z kapitałów pieniężnych i opodatkowane zryczałtowaną 19-proc. stawką PIT.

Fiskus nie uznał ich korekty. Jego zdaniem odsetki należy kwalifikować do przychodów z innych źródeł. Tym samym stwierdził, że pierwotne rozliczenie podatników było prawidłowe. Oznaczało to jednak, że oprocentowanie jest opodatkowane według skali podatkowej. To niekiedy może spowodować wejście w drugi próg podatkowy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu przyznał rację podatnikom. Podkreślił, że odsetki jako świadczenie akcesoryjne są bezpośrednio i ściśle związane z przychodem z tytułu odpłatnego zbycia akcji. Dlatego nie powinny być przypisane do dwóch źródeł. Gdy sprawa trafiła na wokandę NSA, okazało się, że jest bardziej skomplikowana.

Wszystko przez regulacje dotyczące opodatkowania należności głównej czyli zbycia akcji. W tym przypadku ustawa mówi o przychodzie należnym (tj. który powstaje w chwili podpisania umowy, bez względu na zapłatę). W ocenie fiskusa przy uznaniu, że tu odsetki dzielą los należności głównej, nie sposób wyliczyć przychodu. NSA zapytał, czy sporne odsetki to przychód z kapitałów pieniężnych czy z innych źródeł.

NSA w uchwale opowiedział się za drugim rozwiązaniem. Za punkt wyjścia przyjął, że ustawa o PIT wyróżnia różne źródła przychodów (art. 10 ust. 1). Przy czym dana należność może być zaliczona tylko do jednego źródła.

Szczególny charakter

Dalej NSA zwrócił uwagę na szczególny charakter odsetek za nieterminowe spełnienie świadczenia pieniężnego (art. 481 §1 k.c.). Są one traktowane jako quasi-odszkodowanie, rodzaj sankcji. W ocenie NSA w tym przypadku choć oprocentowanie jest głęboko zakorzenione w czynności głównej, to już roszczenie o zapłatę odsetek odrywa się od niej. Zwrócił też uwagę na przepisy o PIT regulujące przychód z kapitałów pieniężnych. I to, że roszczenie o oprocentowanie za opóźnienie w spłacie świadczenia wynika nie z umowy, ale z kodeksu cywilnego. Jak podkreślił sędzia NSA Adam Bącal, w spornej sprawie przepis podatkowy ma bezwzględne pierwszeństwo przed regułami cywilnymi. Sąd zgodził się, że w przykładowym katalogu innych źródeł ustawodawca nie wymienia odsetek, ale nie ma on charakteru zamkniętego.

Sygnatura akt: II FPS 2/16

Opinia dla „Rz"

Robert Krasnodębski , radca prawny, partner w kancelarii Weil, Gotshal & Manges