Sąd Najwyższy w postanowieniu z 28 czerwca 2017 r. (IV CSK 509/16) ograniczył możliwość zasiedzenia do tego stopnia, że, kierując się jego wskazaniami, w zasadzie należałoby odpowiedzieć na tytułowe pytanie negatywnie. Jako podstawę prawną takiego stanowiska wskazał ustawę z 6 lipca 2001 r. o zachowaniu narodowego charakteru strategicznych zasobów naturalnych kraju (dalej ustawa o zasobach). Zgodnie z jej art. 1 pkt 3, do strategicznych zasobów naturalnych zalicza się m.in. lasy państwowe. Według zaś art. 2 ustawy zasoby naturalne stanowiące własność Skarbu Państwa nie podlegają przekształceniom własnościowym, z zastrzeżeniem przepisów zawartych w ustawach szczególnych. Sąd Najwyższy stwierdził, że ustawą szczególną nie są przepisy kodeksu cywilnego o zasiedzeniu, lecz ustawa z 28 września 1991 r. o lasach.
Czytaj także: Działki leśne, lasy i grunty leśne - więcej biurokracji przy sprzedaży
W art. 38 tej ustawy wymieniono przypadki dopuszczalnej sprzedaży w drodze przetargu publicznego nieruchomości leśnych Skarbu Państwa znajdujących się w zarządzie Lasów Państwowych. Sprzedaż może nastąpić w razie: 1) zbywania udziałów, gdy jednym ze współwłaścicieli jest Skarb Państwa; 2) regulacji granicy polno-leśnej; 3) stwierdzenia przez nadleśniczego nieprzydatności gruntów, budynków i budowli na potrzeby gospodarki leśnej; 4) zmiany przeznaczenia na cele nieleśne i nierolnicze oraz 5) gdy jest to podyktowane ważnymi względami gospodarczymi lub społecznymi.
Konsekwencje rozumowania SN
W konsekwencji Sąd Najwyższy uznał, że art. 1 pkt 3 w zw. z art. 2 ustawy o zasobach należy rozumieć w ten sposób, że tylko w tych przypadkach, w których dopuszczalny jest obrót nieruchomościami leśnymi Skarbu Państwa w rozumieniu art. 38 ustawy o lasach, możliwe jest zasiedzenie takiej nieruchomości lub jej części albo udziału w niej.
Prześledźmy praktyczne konsekwencje tego rozumowania. Analizując każdy z pięciu wymienionych w art. 38 przypadków dopuszczalnej sprzedaży nieruchomości leśnej, należy dojść do wniosku, że – kierując się wskazaniem Sądu Najwyższego – do zasiedzenia mógłby odnosić się ewentualnie jedynie pkt 1, tj. zasiedzenie należącego do Skarbu Państwa udziału w działce leśnej. Nie wiadomo bowiem, jak należałoby traktować dopuszczalność zasiedzenia nieruchomości leśnej w razie „regulacji granicy polno-leśnej" (pkt 2), czy sytuację „podyktowaną ważnymi względami gospodarczymi lub społecznymi, o ile nie narusza to interesu Skarbu Państwa" (pkt 5). Trudno byłoby też stosować możliwość zasiedzenia z pkt 3, tj. stwierdzenia nieprzydatności nieruchomości na potrzeby gospodarki leśnej. Wątpliwości dotyczą tego, czy decyzja nadleśniczego podjęta w tym przedmiocie warunkowałaby rozpoczęcie biegu zasiedzenia, czy też stanowiłaby wymóg, swoistą zgodę, na sądowe stwierdzenie zasiedzenia po upływie ustawowego terminu. Wreszcie, jeśli chodzi o pkt 4, czyli w razie zmiany przeznaczenia gruntu leśnego na nieleśny, statuowane przez Sąd Najwyższy ograniczenie zasiedzenia byłoby w ogóle bezprzedmiotowe.
