Trzecia droga: integracja kompetencji

Od dawna na temat samorządów zawodów prawniczych toczy się niezwykle gorąca debata. Ministerialny projekt ustawy o tzw. nowej adwokaturze dyskusję tę zdynamizował. Zarysowały się odmienne stanowiska prezentowane zarówno przez oba samorządy, jak i różnice wewnątrz tych organizacji.

[srodtytul]Zasadnicze pytanie[/srodtytul]

Dziś sytuacja dojrzała do postawienia zasadniczego pytania: czemu miałaby służyć integracja zawodów radcy prawnego i adwokata? Odpowiedź na nie pozwoli ujrzeć ten problem w innym świetle. Jeśli bowiem Ministerstwu Sprawiedliwości chodziło o zapewnienie większego dostępu do ochrony prawnej obywatelom, to wydaje się, iż istnieje szybsze, niebudzące takich konfliktów rozwiązanie.

Jest nim poszerzenie dotychczasowych kompetencji radców prawnych o obrony w sprawach karnych, jedyną kompetencję odróżniającą obecnie radców prawnych od adwokatów.

Zrealizowanie tej koncepcji byłoby niezwykle ważnym i potrzebnym krokiem w kierunku zaspokojenia społecznych potrzeb z zakresu zwiększenia dostępu do ochrony prawnej, a jedynym obecnie środkiem do realizacji tego celu jest poszerzenie kręgu prawników, którzy mogą bronić obywateli przed sądem.

[srodtytul]Jak wprowadzić w życie[/srodtytul]

Wprowadzenie proponowanych zmian do obowiązujących ustaw nie będzie wymagało wielkiej pracy legislacyjnej. Nie będą one również przyczyną powstania znaczących rozbieżności co do kryteriów integracji samorządów, a są one przecież jednymi z najbardziej zasadniczych problemów stojących na drodze do osiągnięcia konsensusu w tej drażliwej kwestii.

Niezwykle istotna jest także kwestia związana z wewnętrzną percepcją obu grup zawodowych. Zwiększenie kompetencji radców prawnych może również umożliwić spokojną, przemyślaną asymilację środowisk z wyłączeniem urzędowego, arbitralnego nadzoru. Wiadomo przecież, że silnie wewnętrznie zidentyfikowane społeczności nie są skore do szybkiej, radykalnej zmiany poglądów i przekonań pod dyktando urzędników.

Niezmiernie ważny jest również ewolucyjny model wprowadzania w życie tej propozycji. Obejmować ona powinna radców prawnych, którzy wykonują zawód w kancelariach. Wydaje się rozsądne, by w początkowym okresie dodatkowe uprawnienia zostały wprowadzone fakultatywnie, a nie obligatoryjnie, tj. dla tych wszystkich radców, którzy będą chcieli podjąć się tej specjalizacji. Uzasadnione byłoby również stosowne vacatio legis. Po tym okresie radców prawnych obowiązywałyby takie same obowiązki w zakresie obron karnych jak adwokatów. Tym bardziej że już dziś każdy radca prawny może się wpisać na listę adwokacką i świadczyć te usługi bez żadnych, najmniejszych nawet utrudnień. Uregulowanie tej sytuacji spowoduje także unormowanie obecnej – wymuszonej obowiązującym stanem prawnym – praktyki, w której jeden z radców prawnych z kancelarii radcowskiej wpisuje się na listę adwokacką tylko po to, by móc obsługiwać klientów również w sprawach karnych.

Kwestię przyszłej jakości świadczenia usług w tych sprawach jasno reguluje art. 27 kodeksu etyki radcy prawnego, zgodnie z którym: „Radca prawny nie podejmie się prowadzenia sprawy, jeśli nie posiada specjalistycznej wiedzy lub doświadczenia odpowiedniego do prowadzenia danej sprawy. Może jednakże podjąć się prowadzenia sprawy, jeżeli zapewni sobie współpracę radcy prawnego lub adwokata o stosownej wiedzy lub doświadczeniu”.

[srodtytul]Koncepcja, która nie konfliktuje[/srodtytul]