Bartłomiej E. Nowak: Niewykorzystany potencjał Trójkąta Weimarskiego

Od swojego powstania w 1991 roku Trójkąt Weimarski przechodził wzloty i upadki. Powołany był do życia, by ułatwić Polsce dialog z francusko-niemieckim duetem, który był silnikiem integracji europejskiej. Trójkąt przez niemal całą poprzednią dekadę (od 2015 roku) w zasadzie milczał. Pojedyncze szczyty przyćmione były przez ewidentne różnice zdań co do wizji europejskiej integracji.

W czym Unii może pomóc Trójkąt Weimarski

Dzisiaj Trójkąt Weimarski potrzebuje nowego otwarcia. Wizyta Donalda Tuska w Paryżu i Berlinie, a także trójstronne spotkanie ministrów spraw zagranicznych były dobrym początkiem. Proeuropejski rząd w Warszawie poszukuje wreszcie aktywnej współpracy z zachodnimi partnerami. Rozszerzenie Unii na wschód i południe będzie przecież najważniejszym projektem od dekad. W jej skład może wejść grubo ponad 30 członków, co przesunie granice geograficznie Unii i wymaga przygotowań instytucjonalnych i wewnętrznych. Odbudowa Ukrainy będzie wymagała natomiast wizji i budżetu wykraczającego poza regularne ramy UE, do czego potrzebne jest porozumienie najważniejszych gospodarczo państw.

Czytaj więcej

Polityka

Szefowie rządów Polski i Niemiec: Nie dopuścimy do „zmęczenia Ukrainą”

W ciągu najbliższych kilkunastu miesięcy chcemy osiągnąć dużo większe zdolności obrony powietrzne...

Dochodzą do tego wyzwania związane z bezpieczeństwem. Unia pilnie potrzebuje wiarygodnej i realnej wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony (WPBiO). Ryzyko powrotu Donalda Trumpa do władzy stawia znowu przed Europą pytanie, czy powinna działać niezależnie od USA, a czasami w opozycji. Trójkąt Weimarski ma potencjał, by szukać odpowiedzi na niektóre z tych wyzwań. Projekty wojskowe pod szyldem PESCO (Stała współpraca strukturalna w dziedzinie obrony i bezpieczeństwa) są tu niewątpliwie dobrymi przykładami. Przyszłość polityki energetyczno-klimatycznej również powinna znaleźć się wśród najważniejszych tematów strategicznych omawianych w ramach formatu.

Nie mniej istotne są praktyczne projekty, które mogą być wspólnie rozwijane przez Polskę, Niemcy i Francję na bilateralnym i trójstronnym poziomie. Energetyka, transport, nowe technologie, elektromobilność czy projekty związane z cyberbezpieczeństwem i przeciwdziałaniem dezinformacji to tylko niektóre z przykładów długo odkładanych inicjatyw.

Polska, Niemcy i Francja powinny wesprzeć finansowo ideę Międzynarodowego Funduszu Weimarskiego

W obliczu tych wszystkich wyzwań obecne struktury Trójkąta Weimarskiego są niewystarczające. Instytucjonalizacja współpracy międzynarodowej nie jest panaceum na brak woli politycznej, jednak może pozwolić przetrwać gorsze momenty. Trójkąt Weimarski nigdy nie dostał szansy na instytucjonalizację, a przecież powinien być ukierunkowany na konkretne wyniki, a nie tylko na dialog. Rządy w Warszawie, Berlinie i Paryżu powinny np. zainicjować i wesprzeć finansowo ideę Międzynarodowego Funduszu Weimarskiego, który pomógłby rozwijać projekty na bilateralnym i trójstronnym poziomie.

Czytaj więcej

Opinie polityczno - społeczne

Wojciech Przybylski: Nowy impuls dla Trójkąta Weimarskiego

Po wizycie Donalda Tuska w Berlinie i Paryżu: Polska podejmuje wysiłki dyplomatyczne, aby zapełni...

Powinien on wspierać inicjatywy wspólnych rozwiązań najbardziej palących problemów Europy. Przykładowo: studium rozszerzenia UE lub NATO o Ukrainę przeprowadzone wspólnie przez ekspertów z Polski, Niemiec, Francji i Ukrainy miałoby potencjalnie duży wpływ na proces decyzyjny. Powołanie natomiast niewielkiego sekretariatu Trójkąta Weimarskiego usprawniłoby procesy międzyrządowe, międzyparlamentarne i współpracę organizacji pozarządowych.

Za dobry przykład może tutaj posłużyć Międzynarodowy Fundusz Wyszehradzki. Powstał on w 2000 roku z inicjatywy rządu Czech, Polski, Słowacji i Węgier i dysponuje rocznym niewielkim budżetem 10 mln euro. Za to znacznie przyczynił się do współpracy społeczeństw obywatelskich między tymi krajami. Pomimo obecnego widocznego regresu współpracy na poziomie rządowym i politycznym (głównie z uwagi na politykę Viktora Orbána wobec Rosji i jego oddalanie się od demokracji) Fundusz trwa i wspiera projekty, wymianę i współpracę między środowiskami eksperckimi i pozarządowymi.