Eksperci: hutnictwo stali jest wyjątkiem od piastowskiej doktryny premiera Tuska

Drugi tydzień czerwca być może okaże się kluczowy dla przetrwania (lub nie) polskiego hutnictwa stali. Rząd wystąpił wówczas z dwiema sprzecznymi inicjatywami. Zaczęło się od ogłoszenia rozpoczęcia rozmów o przyznaniu hinduskiej firmie ArcelorMittal 1 mld zł publicznego wsparcia na poczet remontu jednego z dwóch przestarzałych pieców hutniczych w Dąbrowie Górniczej. Kilka dni później Ministerstwo Przemysłu opublikowało projekt „Planu działań dla zrównoważonego rozwoju przemysłu stalowego w Polsce”, nad którym pracował osobny zespół powołany w styczniu br.

Zarówno ten Plan, jak i zapowiedź miliardowej dotacji dla ArcelorMittal mają ocalić produkcję stali w Polsce. Krótkoterminowo być może pozwolą przetrwać branży, lecz nie stymulują inwestycji w nowoczesne, konkurencyjne i zrównoważone hutnictwo. W efekcie polskie huty ugrzęzną w przestarzałej technologii, co na długą metę skaże je na utratę konkurencyjności. To tak jakby remontować elewację w budynku, który chyli się ku upadkowi. Lepiej chyba wyremontować go poczynając od fundamentów?

Rząd prowadzi polską gospodarkę w kierunku pogłębiania zależności od importu tak strategicznego materiału, jakim jest stal. Niekoniecznie będzie to import spoza Unii Europejskiej, może być z innych państw członkowskich, takich jak Szwecja, Niemcy czy Francja, które z dużym publicznym wsparciem zmierzają do dekarbonizacji swojego hutnictwa.

Z okazji millennium koronacji Bolesława Chrobrego premier Donald Tusk ogłosił budowę niezależnej gospodarki z preferencją dla polskich firm. Dotacja dla hinduskiego koncernu ArcelorMittal, który i tak wycofuje się z Europy, oraz brak długoterminowego wsparcia dla polskiej produkcji stali w żaden sposób tu nie pasują.

Czytaj więcej

Opinie Ekonomiczne

Eksperci: Kujmy zieloną stal, póki gorąca

Mamy jeszcze czas, by Europa nam nie „odjechała” z inwestycjami w niskoemisyjne hutnictwo, bo nas...

Brak odpowiedzi na kluczowe ryzyko dla konkurencyjności sektora

Największym mankamentem działań rządu jest brak wystarczającej odpowiedzi na kluczowe ryzyko stojące przed sektorem, którym jest wygaszanie darmowych uprawnień do emisji gazów cieplarnianych w ramach systemu EU ETS i wzrost ich cen. Do 2030 roku koszt emisji tony CO2 może wynieść według rządowych prognoz Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami (KOBiZE) nawet 200 euro i więcej, co będzie szczególnie niekorzystnie wpływało na cenę stali produkowanej w wysokoemisyjnych technologiach. Przed takim ryzykiem stoi w Polsce huta w Dąbrowie Górniczej, która dostarcza połowę produkowanej u nas stali.

Problemy Dąbrowy Górniczej są jednak przez Plan zignorowane. Ani razu nie wymienia się w nim wygaszania darmowych uprawnień do emisji dwutlenku węgla. Jedynym, co proponuje się dla technologii produkcji stosowanej w Dąbrowie Górniczej, jest program wsparcia dla działalności badawczo-rozwojowej. Trudno jednak powiedzieć, co ma być badane i rozwijane, bo żadna nowa technologia nie jest wspomniana wprost, a przecież sektor dysponuje całą paletą rozwiązań obniżenia emisji dwutlenku węgla.

Dla kilku z nich przeprowadziliśmy w Instracie analizę wpływu wdrożenia na koszt produkcji stali. Można się z nią zapoznać w raporcie „Stal nisko- czy zeroemisyjna. Jak zdekarbonizować produkcję stali w Polsce”. Etap R&D hutnictwo ma w dużej mierze za sobą. Nisko- lub zeroemisyjne huty już powstają w różnych krajach UE. Polska potrzebuje więc pilotażu „zielonej” huty stali, choćby w technologii bezpośredniej redukcji żelaza (DRI) z wykorzystaniem wodoru, ale o tym plan zupełnie milczy.

Czytaj więcej

Transformacja Energetyczna

ArcelorMittal rezygnuje z produkcji „zielonej stali” w Niemczech. Powodem brak opłacalności

ArcelorMittal rezygnuje z planów produkcji „zielonej stali” w Niemczech. Rząd federalny oraz rząd...

Dlaczego finansujemy schyłkową technologię?

Jak rozumiemy, Plan nie wspomina o wsparciu dla dekarbonizacji huty w Dąbrowie Górniczej, bo uznano, że jej problemy rozwiąże miliardowa dotacja na modernizację. Z tego, co do tej pory publicznie ujawniono na temat tej dotacji, nie wynika jednak, by miała ona sfinansować zmianę technologii produkcji stali w Dąbrowie na mniej emisyjną. Ma ona pozwolić wyłącznie na odnowienie wysokoemisyjnego, przestarzałego wielkiego pieca i przedłużenie technicznego okresu jego eksploatacji o kilkanaście lat oraz zachowanie kilkunastu tysięcy miejsc pracy generowanych przez hutę. Ale po co go remontować, skoro prawdopodobnie nie popracuje nawet tych kilku lat?

Znamienne jest, że ArcelorMittal ubiega się o finansowanie od rządu, a nie z rynku. W Instracie policzyliśmy, że koszt produkcji stali w wysokoemisyjnej technologii wielkopiecowej stosowanej w Dąbrowie Górniczej może wzrosnąć prawie trzykrotnie do końca lat 30. Nie dziwi więc również fakt, że właściciel huty nie chce jej finansować ze swoich środków. Sam ArcelorMittal nie posiada też publicznej strategii dekarbonizacji swoich aktywów w Polsce, co przy wycofaniu się przed kilkoma dniami przez tę firmę ze swoich planów dekarbonizacji hut w Niemczech pozwala wątpić, czy posiada ona jakiekolwiek ambicje w Europie.