Polska karta płatnicza

Potrzeba obniżenia kosztów związanych z obsługą kart jest dziś wyraźniejsza niż kiedykolwiek wcześniej. Pierwszy krok do ich obniżki został już uczyniony. Krajowa Izba Rozliczeniowa (KIR) przygotowała, a już wkrótce uruchomi system do rozliczeń transakcji dokonywanych kartami w Polsce. Im więcej wydawców (banków) oraz agentów rozliczeniowych do tego systemu dołączy, tym więcej korzyści uda się osiągnąć. Dzięki temu, że niezbędna infrastruktura została już przygotowana, można teraz wykonać następny krok na drodze do obniżenia kosztów, tzn. uruchomić lokalny schemat kartowy.

Po pierwsze koszty

O kosztach związanych z obsługą kart płatniczych, tak naprawdę zaczęło się mówić, kiedy opłata interchange została ustawowo obniżona, co oznaczało niższe koszty dla sklepów, ale dla banków pogorszenie wyniku z tytułu obsługi kart. Skutecznym rozwiązaniem tego problemu może być właśnie lokalna polska karta płatnicza.

Pozwoli ona uniezależnić krajowych klientów od międzynarodowych systemów płatniczych, obniżając jednocześnie koszty związanie z posiadaniem karty. Banki, obniżając koszty własne, będą mogły zrobić to samo po stronie użytkowników kart. Według badań przeprowadzonych przez firmę Antchemis Group, koszty lokalnych schematów kartowych stanowią przeciętnie 45 proc. kosztów międzynarodowych systemów, takich jak VISA i MasterCard. Zapomnijmy więc o interchange fee, której zmiany nigdy nie zadowolą wszystkich uczestników rynku, a skupmy się na obniżeniu kosztów związanych z wydawaniem i akceptacją kart dzięki wprowadzeniu polskiej karty.

Po drugie niezależność

Podejmowanie decyzji na poziomie lokalnym ważne jest nie tylko z powodu konieczności skutecznej ochrony krajowego rynku płatniczego, czego efekty odczuła Rosja, której międzynarodowy system płatniczy zablokował [po aneksji Krymu – red.] możliwość rozliczania kartami jakichkolwiek transakcji handlowych. Decyzje podejmowane lokalnie oznaczają ponadto ich lepsze dopasowanie do potrzeb rynku i do sytuacji gospodarczej w kraju.

Uniezależnienie krajowego schematu kartowego od systemów międzynarodowych jest zaletą bardzo mocno podkreślaną przez osoby zarządzające lokalnymi schematami, np. we Francji. W trakcie spotkania European Card Payment Association (ECPA), które odbyło się w lipcu w Paryżu, menedżerowie dziewięciu europejskich schematów kartowych wskazali, że to właśnie suwerenność krajowa jest największą zaletą, a jej istota ma decydujący wpływ na kierunki rozwoju rynku obrotu bezgotówkowego danego kraju oraz na tworzenie nowych usług i transakcji dla społeczności lokalnej.

Po trzecie wartość dodana

Lokalny schemat kartowy, jak już sama nazwa wskazuje, powinien umieć lepiej odpowiadać na potrzeby lokalnej społeczności, wprowadzając wartość dodaną.

Najlepszym przykładem kraju, który rozwinął usługi dla obywateli za pośrednictwem lokalnego schematu kartowego, jest Portugalia. Wprowadzono tam do kanałów obsługi bankowej (np. bankomat, bankowość internetowa i mobilna) ponad sto różnych transakcji. Wiele z nich związanych jest z opłatami publicznoprawnymi. Dzięki temu w każdym bankomacie obok standardowych transakcji, takich jak wypłaty i wpłaty, można uiścić większość rachunków, takich jak: opłata skarbowa, mandat za przekroczenie prędkości, a nawet licencja łowiecka czy pozwolenie na łowienie ryb.

Oczywiście Portugalia stanowi jedynie przykład, a różne rodzaje transakcji będące wartością dodaną, powinny być dopasowane do stopnia rozwoju kraju oraz potrzeb obywateli. Nie zmienia to faktu, że posiadanie lokalnego schematu kartowego znacznie ułatwia rozwój.

Po czwarte bezpieczeństwo

Większość oszustw związanych z wykorzystaniem w transakcjach kradzionych kart jest dokonywana za granicą kartami skopiowanymi w kraju, w którym zostały wydane. To problem, który kart lokalnych nie dotyczy, ponieważ nimi nie można przeprowadzić nimi transakcji za granicą. Między innymi dlatego lokalne schematy kartowe są dużo bezpieczniejsze od schematów międzynarodowych.

Oczywiście, by z tego waloru karty lokalnej skorzystać, musiałaby być ona wydana tylko ze schematem lokalnym, a co za tym idzie nie można by było z niej korzystać za granicą. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że 97 proc. transakcji kartami wydanymi w Polsce było dokonanych na terytorium naszego kraju, a opisane powyżej oszustwa z użyciem kart w ostatnim czasie znacznie wzrosły, można przypuszczać, że dla wielu posiadaczy kart bezpieczeństwo może być na tyle istotną cechą, że zdecydują się na posiadanie karty lokalnej do transakcji w kraju.

Oczywiście zawsze możliwe jest połączenie dwóch schematów – krajowego i międzynarodowego – na jednej karcie. Daje to elastyczność płatności za granicą i niższe koszty używania w kraju.

W ostatnim czasie wyraźniej widać również potrzebę wprowadzenia płatności bezgotówkowych w sferze opłat publicznoprawnych (obecnie 88 proc. regulowanych jest w gotówce). O projektach mających na celu znalezienie jak najlepszych rozwiązań mówi się już w Ministerstwie Finansów, Ministerstwie Gospodarki, Ministerstwie Infrastruktury i Rozwoju oraz Ministerstwie Sprawiedliwości. Bezcelowe wydaje się jednak szukanie różnych rozwiązań dla poszczególnych resortów, nie tylko ze względu na mnożenie kosztów, ale również ze względu na przejrzystość tworzonego systemu dla obywateli.

Znacznym ułatwieniem w znalezieniu najlepszego rozwiązania może być właśnie wprowadzenie lokalnego schematu kartowego, który będzie nie tylko rozliczany, ale również zarządzany lokalnie, dzięki czemu zapewni suwerenność wypracowanych rozwiązań, a tym samym znacznie ograniczy obawy, że delikatne dane wypłyną poza granice naszego kraju.

Wspólne działania banków doprowadziły już do wprowadzenia na rynek standardu dla płatności mobilnych Blik. Banki współpracują również, analizując możliwości wprowadzenia unii bankomatowej i lokalnego schematu kartowego. Jeśli do działań banków dołączą agenci rozliczeniowi i akceptanci, polska karta może stać się faktem i wkrótce nasz kraj dołączy do grona takich państw, jak: Francja, Niemcy, Portugalia czy Dania i będzie się mógł się pochwalić własnym schematem kartowym.

Warunki powodzenia

Do wprowadzenia krajowego schematu kartowego na rynek potrzebne są:

- Popyt – 97 proc. transakcji w Polsce jest wykonywanych kartami wydanymi w Polsce;

- Potrzeba – obniżenie kosztów oraz wprowadzenie transakcji będących wartością dodaną, np. opłat publiczno-prawnych;