Maciej Stańczuk, Robert Kuraszkiewicz: Pora na energetykę

Polskie środowiska pracodawców są bardzo zaniepokojone sytuacją w energetyce, która wpływa na zwiększenie kosztów działania firm, a ze względu na brak jasnej strategii transformacji energetycznej może w najbliższym czasie wypychać polskie firmy z międzynarodowego łańcucha dostaw (ze względu na ślad węglowy) i prowadzić do utraty konkurencyjności. Dlatego zorganizowaliśmy w BCC debaty ze wszystkimi parlamentarnymi ugrupowaniami (PO, Lewica, PL2050, PSL–KP i Konfederacja), zabrakło tylko głosu partii rządzącej, która nie skorzystała z zaproszenia.

Zaskakująca zbieżność

Po cyklu spotkań dwustronnych zorganizowaliśmy okrągły stół. Jego wyniki są zaskakujące, ale optymistyczne. Wskazują na dużą zbieżność ugrupowań politycznych co do diagnozy dzisiejszych kłopotów, jak i recept na ich neutralizację. Rozbieżności dotyczyły optymalnej ścieżki dojścia, a nie celu. Wszyscy zwracali uwagę na konieczność natychmiastowych działań w ramach transformacji energetycznej, która polega m.in. na dekarbonizacji gospodarki. To niezmiernie ważne, bo decyzje o przebudowie energetyki wykraczają poza kadencję parlamentu i powinny być podejmowanie w ramach daleko idącego konsensusu wszystkich sił politycznych. Trudno sobie wyobrazić, by w sprawie budowy elektrowni jądrowych, która potrwa w wariancie optymistycznym kilkanaście lat, nie było porozumienia. Bez niego projekt się nie uda.

Czytaj więcej

Ciepło

Państwo przejmie elektrownie węglowe od spółek. Co zrobi NABE?

Jesienią ma ruszyć Narodowa Agencja Bezpieczeństwa Energetycznego, która przejmie od czterech grup energetycznych elektrownie węglowe. Podstawą jej działalności mają być trzy elementy finansowe uzgodnione już z bankami.

Wszyscy uczestnicy debaty wyrazili jednoznaczne wsparcie zgłaszanych przez środowisko pracodawców postulatów dotyczących transformacji energetycznej.

I tak: jest poparcie dla polityki klimatycznej UE, choć z zastrzeżeniami. Konfederacja traktuje całą politykę klimatyczną jako zbyt radykalną i osłabiającą europejski przemysł na rynkach globalnych.

PO podkreśla, że ślad węglowy nie może zabić gospodarki. Celem ma być dekarbonizacja w latach 2035–2040 i 60-proc. udział OZE w miksie w 2030 r. Grupy energetyczne mają wyjść z obecnego bezwładu inwestycyjnego. Potrzebne są inwestycje w modernizacje bloków 200+, w infrastrukturę sieciową i ciepłownictwo objęte systemem ETS. Doraźnie potrzebna jest regulacja cen gazu w 2024 r. Od interwencji państwa w ceny energii nie uciekniemy w najbliższym czasie. Konieczne jest wydłużenie KPO po 2026 r., co będzie możliwe, jeśli Polska ureguluje swoje mechanizmy praworządności.

PO wspiera postulaty BCC dotyczące inwestycji w infrastrukturę energetyczną, cable pooling, linie bezpośrednie, chce zmiany ustawy odległościowej, ale jest otwarta na propozycje innych ugrupowań. Chce przywrócić rolę regulatora rynku, który nie powinien realizować polityki rządu, ale równoważyć interesy różnych stron i dbać o mechanizmy rynkowe. Chce też wydzielić spółki dystrybucyjne z kontrolowanych przez rząd koncernów energetycznych.

Lewica jest gotowa do uzgodnień programowych co do transformacji energetycznej. Chce powrotu rynku do energetyki, a skoro mamy najwyższe ceny energii w Europie, to potrzebna jest zmiana jego struktury, złamanie monopolu państwa, przesunięcie OSD (operatora systemu dystrybucji) na szczebel samorządów (co ma zapobiec centralizacji rynku) oraz wzmocnienie roli regulatora, co będzie kluczowe przy większym rozproszeniu dystrybucji. Lewica postuluje przeznaczenie 100 proc. wpływów z ETS na transformację energetyki, a także szybkie odblokowanie KPO i uruchomienie funduszu modernizacyjnego.

PL2050 podkreśla konieczność zwiększania konkurencyjności gospodarki poprzez inwestycje w zieloną energię i dekarbonizację ciepłownictwa oraz systemowe rozwiązanie dla inwestycji w farmy wiatrowe (podejście indywidualne, mierzenie poziomu hałasu przy wyznaczeniu minimalnej odległości od domów).

PSL–KP wskazuje dodatkowo na brak akceptacji przez społeczeństwo dalszego wzrostu cen energii. Ugrupowanie wspiera kontynuację projektów jądrowych, unbundling (rozdzielenie – red.) dystrybutora i producenta energii, kładzie nacisk na lokalne społeczności energetyczne i samorządy, wskazuje na konieczność wykorzystania z KPO 21 mld zł na fotowoltaikę, pompy ciepła i biogazownie.

Dla Konfederacji kluczowe jest tworzenie miksu energetycznego (energetyka jądrowa, OZE i konwencjonalna) w oparciu o energetykę rozproszoną, co umożliwi budowę lokalnego systemu. Ważne jest też danie przedsiębiorcom możliwości budowy własnych rozwiązań energetycznych.