Pojawiają się pytania o słuszność utrzymywania fikcji.
XIX-wieczny park otaczający neogotycki pałac we wsi Łany został wpisany na listę zabytków woj. opolskiego w 1959 r. Do dziś przetrwały tylko ruiny pałacu oraz trzy drzewa z otaczającego je ongiś parku. Mimo to park nadal figuruje w rejestrze jako: „park krajobrazowy z pałacem, tworzące zespół rezydencjonalny". Przez minione lata zmienił się natomiast właściciel, który aktem notarialnym odkupił w 1995 r. od gminy fragment parku z pałacem. Obecnie jest tu przedsiębiorstwo. Jego właścicielka wystąpiła do wojewódzkiego konserwatora zabytków, a następnie do ministra kultury i dziedzictwa narodowego o wykreślenie tej nieruchomości z rejestru zabytków.
Czytaj też:
Czy zmiany w ewidencji zabytków muszą być uzgodnione z konserwatorem
Decyzja, którą ostatecznie wydał w 2020 r. minister kultury i dziedzictwa narodowego, była odmowna. Służby konserwatorskie ustaliły, że: „nieruchomość, na której zlokalizowane są ruiny pałacu, znajdowała się i znajduje, w granicach parku krajobrazowego". To, że z dawnego parku pozostały jedynie trzy egzemplarze starodrzewu, nie przesądza o jego trwałym zniszczeniu – argumentował minister. Działka z ruinami pałacu jest integralną częścią parku i najważniejszym elementem dawnego założenia pałacowo-parkowego. Nadal ma wartości naukowe, historyczne i artystyczne. Zgodnie z ustawą o ochronie zabytków można skreślić z rejestru zabytków obiekt, który został zniszczony w stopniu powodującym utratę tych wartości. Albo gdy nie zostały one potwierdzone w nowych ustaleniach naukowych. W tym przypadku nie zaszły żadne nowe okoliczności, a skreślenie z rejestru zabytków musi być traktowane jako wyjątek. Pozbawienie nawet małego fragmentu parku ochrony konserwatorskiej, a w konsekwencji umożliwienie jego dowolnego zagospodarowania może zagrozić wartościom zabytkowym całego obiektu – przewidywał minister.
