Polska na targach Expo Real

– Mimo że wszyscy mówią o spowolnieniu na rynku, to na targach Expo Real w Monachium nie było tego widać. Na imprezę przyjechali wystawcy z ponad 35 krajów, w sumie ponad 1,5 tys. firm, których stoiska zwiedziło ponad 36 tys. osób z 71 krajów. To pokazuje, że spotkanie branży nieruchomości, inwestorów i banków w Monachium nie ma lokalnego charakteru, tylko jest międzynarodowe, że nie jest ograniczone do Europy. Tam jedzie się po nowe trendy, poznaje oczekiwania inwestorów, pokazuje swoje nieruchomości i pomysły na nie – mówi mec. Jolanta Nowakowska-Zimoch, partner w kancelarii Hogan Lovells.

Kryzysu nie ma

Zdaniem Wojciecha Pisza, dyrektora działu rynków kapitałowych w firmie doradczej Cushman & Wakefield, w Monachium nie było widać, by kryzys na południu Europy miał wpływ na nastroje inwestorów.

– Z rozmów z nimi wynika, że sytuacja na rynku nieruchomości raczej sprzyja inwestycjom w nieruchomości. Polska jest postrzegana jako bezpieczne miejsce do lokowania kapitału, wspólnie z Niemcami, Francją i Anglią – mówi Wojciech Pisz.

– Padały nawet obietnice ze strony dotąd nieobecnych u nas funduszy inwestycyjnych, że pewnie w przyszłym roku pojawią się w Polsce, bo nasz rynek jest stabilny, znaczący i ma jeszcze wiele do zaoferowania.

Niewykluczone, że to budynki w miastach regionalnych (Krakowie, Poznaniu, Wrocławiu, Łodzi), a nie w Warszawie, przyciągną inwestorów.

– Ale zainteresowaniem będą się cieszyć tylko biurowce dobrze zlokalizowane,  z kompletem najemców i umowami na minimum pięć lat. Głównie jednak to fundusze oportunistyczne będą gotowe dokonać takich inwestycji – dodaje Wojciech Pisz.

Także zdaniem mec. Pawła Kuglarza z kancelarii prawnej Beiten Burkhardt P. Daszkowski w Monachium nie było widać kryzysu.

– W 2009 roku nastroje były fatalne, przyjechało mniej wystawców. Teraz nie odniosłem takiego wrażenia. Dziś w branży mówi się, że zawirowania na rynku to szansa na okazyjne inwestycje. Wśród krajów, w których fundusze miałyby lokować kapitał, najczęściej wymieniane były Niemcy i Polska – twierdzi mec. Kuglarz. – Potencjalnych inwestorów coraz bardziej interesuje współpraca z samorządami przy projektach typu partnerstwo publiczno-prywatne (PPP). Także nasi samorządowcy otworzyli się mentalnie na takie inwestycje, podczas gdy jeszcze do niedawna podchodzili z dystansem do projektów w ramach PPP – dodaje.

Z kolei Paweł Toński, partner i szef działu nieruchomości w firmie doradczej Accreo Taxand, zwraca uwagę, że z jednej strony w czasie targów inwestorzy omawiali nowe transakcje i rozmawiali z bankami o ich finansowaniu, ale z drugiej strony wszyscy się zastanawiali, czy sytuacja gospodarcza na południu Europy wpłynie na rynek.

– Jednak z rozmów z menedżerami różnych firm wynika, że banki nadal są otwarte na finansowanie dobrych projektów, a warunki kredytowania nie są gorsze niż dotychczas. To dobra wiadomość dla branży nieruchomości – podkreśla Paweł Toński.

Jego zdaniem widać, że rynek biurowy w Europie odżył oraz że fundusze gotowe są właśnie w biurowce lokować kapitał, ale także w centrach handlowych. – Myślę, że jeszcze w tym roku można spodziewać się kilku znaczących transakcji na naszym rynku – dodaje.

Wojciech Pisz szacuje, że wartość inwestycji w nieruchomości komercyjne w Polsce w tym roku wyniesie 2,5 mld euro, a przy pozytywnym scenariuszu – nawet 3 mld euro.

Każdy sobie

Eksperci, którzy co roku jeżdżą na spotkania branży nieruchomości do Monachium, zwracają uwagę, że polscy wystawcy nie byli w stanie stworzyć silnej, spójnej reprezentacji.

– Nasze stoiska były rozrzucone, znajdowały się w różnych budynkach i miejscach, wystawcy jakby konkurowali wewnętrznie. To niezbyt przemyślana decyzja, gdyż inwestorzy zainteresowani nieruchomościami w Polsce musieli szukać poszczególnych stoisk, zamiast mieć całą ofertę w jednym miejscu – opowiada mec. Nowakowska-Zimoch. – Warto jednak wyróżnić stoisko Śląska, chyba najlepiej zorganizowane, najbardziej widoczne. Natomiast Warszawa, moim zdaniem, zupełnie się nie postarała. Kolejny rok promowała podziemne parkingi i Euro 2012. A chyba mamy o wiele więcej do zaoferowania niż takie odgrzewane propozycje. Nie folderem, ale konkretną propozycją zdobywa się inwestorów. Dobre wyniki gospodarcze nie wystarczą, by ściągnąć kapitał.

Także Paweł Kuglarz przyznaje, że w tym roku polskie miasta wypadły na Expo Real słabiej niż dotychczas. – Stoiska były rozrzucone po kilku halach. Z punktu widzenia zagranicznego partnera brakowało wspólnej wizji. To błąd. Inwestorzy powinni mieć ofertę naszego kraju w jednym miejscu, a nie krążyć po różnych halach. Może zabrakło integracji, którą powinien wziąć na siebie wydział ekonomiczny polskiej ambasady – zastanawia się Paweł Kuglarz

Jego zdaniem zdecydowanie najlepsze stoiska miały Śląsk i województwo lubuskie.

– Oprócz konkretnej oferty byli na miejscu prezydenci miast, m.in. Katowic, Świętochłowic, wiceprezydent Dąbrowy Górniczej oraz wicemarszałek województwa śląskiego. Warszawa miała stoisko obok śląskiego i chociaż oferta materiałów promocyjnych była ciekawa, szkoda, że nie było przedstawicieli władz miasta na szczeblu prezydenta. Mam nadzieję, że w przyszłym roku obecna będzie na targach Małopolska i Kraków. Expo Real to wielka szansa na nawiązanie dobrych kontaktów biznesowych, lepsza nawet niż największe targi w branży nieruchomościowej MIPIM w Cannes. Jeżeli względy budżetowe pozwalają na udział tylko w jednych targach w roku, to powinno to być Expo Real – twierdzi Paweł Kuglarz.