Ada E.Yonath - sylwetka

Tegoroczna laureatka Nagrody Nobla w dziedzinie chemii, izraelska krystalograf Ada E. Yonath jest czwartą kobietą w historii, która otrzymała Nobla w tej dziedzinie i pierwszą po 45-letniej przerwie.

Publikacja: 07.10.2009 16:14

Odkąd w 1964 roku nagrodzono Brytyjkę Dorothy Crowfoot Hodgkin za wyznaczenie struktury penicyliny i witaminy B12, chemiczne Noble zgarniali tylko panowie.

"To prawda, że żadna kobieta nie była nagrodzona od 1964 roku. Ale czy oznacza to, że od tego czasu ja jestem najlepsza? Nie sądzę, by płeć miała tu jakiekolwiek znaczenie" - powiedziała Yonath podczas rozmowy z dziennikarzami izraelskiego radia.

Yonath stworzyła trójwymiarowe modele, które pokazują, w jaki sposób różne antybiotyki wiążą się z rybosomami. Ponad 20 lat temu była pionierką w dziedzinie badań biosyntezy białek za pomocą krystalografii rybosomowej. Jej odkrycia dały początek kriobiokrystalografii i wciąż przyczyniają się do opracowywania przez naukowców nowych antybiotyków.

"Jestem naprawdę szczęśliwa. Nie wiemy jeszcze wszystkiego, jednak uczyniliśmy ogromny postęp" - powiedziała laureatka, gdy usłyszała w środę wiadomość O nagrodzie.

Ada Yonath urodziła się w 1939 roku w Jerozolimie, w ubogiej żydowskiej rodzinie. Choć jej rodzice sami nie byli wykształceni, robili wszystko, by ich córka mogła iść na dobre studia. Po śmierci ojca Yonath przeprowadziła się wraz z matką i siostrą do Tel Awiwu.

Tytuł magistra biochemii uzyskała na Uniwersytecie Hebrajskim, a w 1968 roku zdobyła tytuł doktora w zakresie rentgenografii strukturalnej w Instytucie Nauki Weizmanna w Rehovot. Odbyła też staże MIT i Instytucie Mellona w Pittsburgu.

W 1970 roku otworzyła pierwsze w Izraelu laboratorium krystalograficzne. Po powrocie z rocznego urlopu naukowego na Uniwersytecie Chicago kierowała oddziałem badawczym Instytutu Maxa-Plancka w Hamburgu (1986-2004), prowadząc jednocześnie badania dla Instytutu Weizmanna.

Za swoje prace otrzymała liczne nagrody i wyróżnienia, m.in. nagrodę Europejskiego Towarzystwa Krystalograficznego (2000), Nagrodę Wolfa w dziedzinie chemii (w 2007 roku wraz z amerykańskim biofizykiem George'm Feherem) i nagrodę Alberta Einsteina (2008). W 2008 roku została pierwszą izraelską kobietą nagrodzoną przez L'Oreal i UNESCO za badania nad odpornością bakterii na antybiotyki.

Jest członkinią Amerykańskiej Akademii Nauk, National Academy of Sciences, Izraelskiej Akademii Nauk Ścisłych i Humanistycznych, Europejskiej Akademii Nauk, Europejskiej Organizacji Biologii Molekularnej (EMBO) i Międzynarodowej Akademii Astronautycznej.

Obecnie pełni funkcję dyrektorki Helen and Milton A. Kimmelman Center for Biomolecular Structure and Assembly w Instytucie Weizmanna.

Nauka
Sprawdzian z góralskiego. Czy da się jeszcze ocalić mowę Podhala?
Nauka
Szympansom bliżej do zachowań ludzi, niż nam się wydawało. Nowe wyniki badań
Materiał Partnera
Jak postrzegamy UE? Co myślimy w zależności od mediów, z których korzystamy?
Nauka
Tajny rosyjski satelita „nie jest już operacyjny”. Wywoływał spore obawy
Materiał Promocyjny
Tech trendy to zmiana rynku pracy
Nauka
Dlaczego superwulkan Yellowstone nie wybucha? Naukowcy odkryli cenną wskazówkę
Materiał Partnera
Polska ma ogromny potencjał jeśli chodzi o samochody elektryczne