- Policjantowi w służbie stałej zarzucono w opinii służbowej niewywiązywanie się z obowiązków służbowych. W związku z tym boi się, że może zostać zwolniony ze służby. Czy od takiej opinii przysługuje mu odwołanie?

Funkcjonariusze Policji (podobnie jak funkcjonariusze innych służb mundurowych) podlegają okresowemu opiniowaniu służbowemu. To odpowiednik ocen okresowych stosowanych np. w służbie cywilnej czy samorządach. Świadczą o tym chociażby cele, jakie zostały postawione przed takim opiniowaniem, wymienione w § 2 rozporządzenia z 30 sierpnia 2010 r. w sprawie opiniowania służbowego policjantów. Zgodnie z tym przepisem opiniowanie policjanta, ma w szczególności:

- ustalać przydatność policjanta na zajmowanym stanowisku służbowym oraz przydatność do służby;

- motywować policjanta do sprawnego wykonywania zadań i czynności służbowych;

- wyłaniać kandydatów do mianowania lub powołania na wyższe stanowisko służbowe oraz na wyższy stopień policyjny;

- wyznaczać kierunki rozwoju zawodowego i potrzeby szkoleniowe opiniowanego.

Podobnie jak przy ocenach pracowniczych wynik opinii ma też wpływ zarówno na bieżącą sytuację funkcjonariuszy (np. wysokość dodatków: funkcyjnego lub służbowego), ale też na dalszą ich karierę w formacji mundurowej.

Opinia służbowa o nieprzydatności na zajmowanym stanowisku w okresie służby przygotowawczej czy o niewywiązywania się z obowiązków służbowych na zajmowanym stanowisku, stwierdzonego w okresie służby stałej (w dwóch kolejnych opiniach służbowych, między którymi upłynęło, co najmniej sześć miesięcy) spowodować może przeniesienie funkcjonariusza na niższe stanowisko (art. 38 ust.1 pkt 2 i 3 ustawy o Policji – dalej uop). A stwierdzenie nieprzydatności do służby w okresie służby przygotowawczej czy niewywiązywania się z obowiązków służbowych w okresie odbywania służby stałej (w dwóch kolejnych opiniach, między którymi upłynęło, co najmniej sześć miesięcy) oznaczać może zwolnienie ze służby w ogóle (art. 41 ust.1 pkt 2 oraz ust. 2 pkt. 1 uop). Zatem niewywiązywanie się z obowiązków służbowych w okresie odbywania służby stałej, może być przyczyną zwolnienia policjanta ze służby pod warunkiem, że takie niewywiązywanie się z obowiązków służbowych stwierdzone zostanie w dwóch kolejnych opiniach, między którymi upłynęło, co najmniej sześć miesięcy. Pojedyncza opinia tej treści takiego skutku nie wywoła.

Od otrzymanej opinii policjant może odwołać do wyższego przełożonego. Odwołanie to powinien złożyć za pośrednictwem przełożonego, który opinię wystawił. W tym momencie może on jeszcze zmienić swoje zdanie i wydać policjantowi nową opinię. Oczywiście, jeśli uzna jego odwołanie za zasadne. W przeciwnym przypadku zobowiązany jest przesłać je przełożonemu właściwemu do rozpatrzenia odwołania, wraz z opinią i pisemnym uzasadnieniem swojego stanowiska w sprawie, a także z kompletem materiałów będących podstawą wydania opinii. Ma na to 7 dni od dnia otrzymania odwołania od funkcjonariusza.

Przełożony właściwy do rozpatrzenia odwołania (osoby te wskazuje § 7 ust. 2 rozporządzenia), w terminie 14 dni od dnia wpływu odwołania wraz z materiałami, powołuje komisję do zbadania zaskarżonej opinii. W skład komisji nie może wchodzić przełożony, który wydał opinię, od której wniesiono odwołanie, lub uczestniczył przy jej wydawaniu. Komisja ta po przeprowadzeniu „badań" sporządza sprawozdanie zakończone wnioskiem o uwzględnienie odwołania albo o utrzymanie w mocy zaskarżonej opinii wraz z uzasadnieniem wniosku. Sprawozdanie to trafia do przełożonego właściwego do rozpatrzenia odwołania, który po zapoznaniu się z nim:

- utrzymuje w mocy zaskarżoną opinię albo

- uchyla zaskarżoną opinię i poleca wydanie nowej opinii, wskazując, jakie okoliczności należy wziąć pod uwagę przy jej wydawaniu.

Ma na to 60 dni od dnia otrzymania odwołania policjanta wraz z dołączonymi do niego materiałami. Jeśli uzna opinię za prawidłową (utrzyma ją w mocy), wówczas opinia ta, jako ostateczna zostaje włączona do akt osobowych policjanta.

Od orzeczenia przełożonego, do którego złożono odwołanie, nie przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Tak uznał Naczelny Sąd Administracyjny w dwóch uchwałach z 5 grudnia 2011 r. (I OPS 2/11 oraz I OPS 3/11). NSA stwierdził, że na postanowienia właściwych organów odwoławczych o utrzymaniu w mocy zaskarżonej przez funkcjonariusza opinii służbowej, nie przysługuje skarga do sądu administracyjnego. Wprawdzie uchwały te dotyczyły opinii wydanych w stosunku do funkcjonariuszy Służby Więziennej oraz Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, jednak z uwagi na podobieństwo regulacji tej materii w stosunku do pozostałych tzw. służb mundurowych, w tym także Policji, przyjąć trzeba, iż stanowisko to będzie miało zastosowanie w szerszym zakresie (por. postanowienie NSA z 7 marca 2012 r. I OSK 2377/11, Legalis nr 480695). ?

Podstawa prawna: Art. 35, art.38 ust.2 pkt 2 i 3, art. 41 ust.1 pkt 2 oraz ust. 2 pkt. 1 ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 2067 ze zm.)

Podstawa prawna: § 2 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 30 sierpnia 2010 r. w sprawie opiniowania służbowego policjantów (tekst jedn. DzU z 2013 r. poz. 883 ze zm.)