Katedra ormiańska we Lwowie po konserwacji

Wystawa „Katedra ormiańska we Lwowie i jej twórcy”, prezentowana w Oranżerii Pałacu w Wilanowie, przybliża jeden z najstarszych cennych zabytków o wspaniałej orientalnej architekturze i wystroju.

Aktualizacja: 05.10.2019 13:58 Publikacja: 05.10.2019 13:55

Foto: Fotorzepa, Monika Kuc

Opowiada przede wszystkim o najnowszych pracach konserwatorskich, które przywróciły blask ściennym malowidłom Jana Henryka Rosena z okresu międzywojennego. A także o  przebudowie katedry wykonanej w tamtym czasie przez krakowskiego architekta Franciszka Mączyńskiego oraz projektach dekoracji ornamentalnych Józefa Mehoffera.

A jednocześnie przywołuje historię świątyni pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, której początki sięgają XIV wieku i społeczności Ormian w wielokulturowym Lwowie. Katedra w ciągu wieków była wielokrotnie przebudowywana i z czasem zatraciła stylistyczną jednorodność. Na jej obecny kształt wielki wpływ miał arcybiskup Józef Teofil Teodorowicz, który na początku XX wieku podjął decyzję o renowacji obiektu i przywróceniu jej ormiańskiej tożsamości. Zrealizował tę ideę, zapraszając do współpracy Mączyńskiego, Rosena i Mehoffera.

Architekt  dołożył starań, by wydobyć wschodnie elementy katedry, odwołując się do wczesno chrześcijańskiej bizantyjskiej stylistyki z elementami ormiańskimi. Dziełem Mehoffera jest mozaika w kopule nad najstarszą częścią katedry, inspirowana średniowiecznym iluminowanym rękopisem ormiańskim, tzw. Ewangeliarzem ze Skewry.

A charakter i niepowtarzalną atmosferę nadają wnętrzu monumentalne malowidła Jana Henryka Rosena (malarza, który kształcił się w Warszawie, Monachium i Paryżu, a także był sekretarzem Ignacego Jana Paderewskiego). Do najwspanialszych malowideł Rosena w Katedrze Ormiańskiej należą: Hołd Pasterzy,  Ukrzyżowanie, Ustanowienie Najświętszego Sakramentu w prezbiterium, a w nawie Pogrzeb św. Odilona i korowód świętych. Artysta projektował również witraże do katedry.

Dzieła te przyniosły Rosenowi wielki rozgłos i uznanie. Na początku lat 30. XX wieku został profesorem Politechniki Lwowskiej. A do jego kolejnych realizacji należały m.in. dekoracje  kaplicy Jana III Sobieskiego w kościele św. Józefa na wiedeńskim Kahlenbergu i sceny z historii Polski w kaplicy papieskiej w Castel Gandolfo oraz kilkadziesiąt prac w kościołach  Stanów Zjednoczonych, dokąd wyjechał w 1933 roku.

Po II wojnie  Katedra Ormiańska we Lwowie została zamknięta przez władze sowieckie  i zamieniona na magazyn. Nowy rozdział jej historii rozpoczął się dopiero w XXI wieku, gdy w 2000 roku władze ukraińskie przekazały świątynię Apostolskiemu Kościołowi Ormiańskiemu i znów zaczęto odprawiać tu msze.

W 2006 wspólnota ormiańska zdecydowała przeprowadzić prace konserwatorskie w katedrze przy finansowym wsparciu Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Instytutu POLONIKA w Polsce. Polscy i ukraińscy konserwatorzy przywracali blask malowidłom Jana Henryka Rosena i innym dziełom przez kilkanaście lat. 

Ekspozycja w Wilanowie, przygotowana przez Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie  i Instytutu POLONIKA, przedstawia efekt ich pracy i zachęca do poznania tego niepowtarzalnego  miejsca. Towarzyszy jej pokaz filmu „Przebudzone spojrzenia”, ożywiający malowidła Rosena i piękny album „Katedra Ormiańska we Lwowie i jej twórcy” w językach polskim, angielskim, ukraińskim i ormiańskim. Wystawa w Wilanowie czynna do 25 listopada.

Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Muzeum otwarte - muzeum zamknięte, czyli trudne życie MSN
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kultura
Program kulturalny polskiej prezydencji w Radzie UE 2025
Kultura
Arcydzieła z muzeum w Kijowie po raz pierwszy w Polsce
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Seriale roku, rok seriali
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kultura
Laury dla laureatek Nobla