Mądre baśnie czytane przez wybitnych aktorów

I krasnale bywają bezradne

Krasnale to niezwykle różnorodna społeczność. Z disnejowskiej bajki o królewnie Śnieżce znamy m.in. uroczego jak niewinny brzdąc Gapcia i zrzędliwego Gburka. Ci, którzy pamiętają program dla dzieci „Domowe przedszkole" z sentymentem wspominają krasnala Hałabałę. Miłośnicy fantasy z pewnością wymienią także waleczne i kłótliwe krasnoludy, które w kulturze popularnej zagościły dzięki powieściom Tolkiena.

„Sekretne życie krasnali w Wielkich Kapeluszach" poszerzy wiedzę dzieci i rodziców na temat skrzatów. To daleka od infantylności, mądra opowieść, w której baśń subtelnie przenika się z tym, co rzeczywiste. Książkę tworzy galeria portretów krasnali. I to zewnętrzna warstwa opowieści. Poza nią w krasnalach uwydatnione jest to, co składa się na ludzkie charaktery. Są one zakochane beznadziejnie, mądre, i leniwe. Są też wśród nich altruiści. „Podobno są tacy, którzy uważają, że wszystkie krasnale są jednakowe. Sądzą po pozorach!" - czytamy we wstępie. Warto słuchając audiobooka (czyta Jan Peszek), śledzić ilustracje Pawła Pawlaka w książce. Są lekkie jak śnieg. 7+

„Sekretne życie Krasnali w Wielkich Kapeluszach", Wojciech Widłak, Format, Łagiewniki 2008

Twardy orzech do zgryzienia

Ta niezwykła opowieść z pogranicza rzeczywistości i snu zainspirowała Czajkowskiego do skomponowania jednego z jego najsłynniejszych baletów. Stała się również kanwą dla kilku filmów familijnych, w tym obrazu Haliny Bielińskiej z 1967 roku.

Przypomnijmy fabułę. Jest Wigilia. Kilkuletnie rodzeństwo – Marysia i jej braciszek Fryc – czeka na świąteczne prezenty. Najbardziej okazałe otrzymują zwykle od sędziego Droselmajera, zegarmistrza i wynalazcy, ich chrzestnego ojca. Tym razem podarował im zamek z poruszającymi się figurkami. Jednak dzieci wolą inne zabawki od mechanicznych cudów skonstruowanych przez sędziego. W oko wpada im tytułowy dziadek do orzechów.

To wydanie jest kolejną próbą zaprezentowania literackiej klasyki dla młodego czytelnika. Tym razem opowieść tajemniczo i onirycznie ilustruje Aleksandra Kucharska-Cybuch, ta sama, która zilustrowała „Opowieść wigilijną". Perypetie małej Marii, husarów jej brata Fryca, mysiego króla i dziadka do orzechów czyta Jan Peszek. Intonuje wspaniale, szkoda, że w tak szybkim tempie.6+

„Dziadek do orzechów i król myszy", E.T.A. Hoffmann, Media Rodzina 2011

Nie tylko miś Panda

W ostatnich latach patent na pokazywanie kultury Dalekiego Wschodu opanowało hollywoodzkie studio DreamWorks, które stworzyło cykl „Kung Fu Panda". Komediowe perypetie misia obżartucha, który próbuje zostać mistrzem wschodnich sztuk walki, zdobyły globalną popularność. Jednak warto podkreślić, że zapoznają dzieci ze sztampowym obliczem chińskiej tradycji i obyczajowości. Z filmów z pandą wynika bowiem, że Państwo Środka to niemal wyłącznie kraj wojowników na miarę Bruce'a Lee, stosujących śmieszne style walki: żurawia, modliszki czy pawiana. Nawet sami Chińczycy narzekają, że potraktowano ich infantylnie.

Jako odtrutkę na ten popkulturowy schemat polecam tom „Żółty smok", który zawiera chińskie baśnie. Te opowieści przybliżą małym słuchaczom odległą i hermetyczną z europejskiego punktu widzenia kulturę Wschodu. Zanurzenie się w ten egzotyczny świat ułatwia mistrzowska interpretacja tekstu w wykonaniu Mariana Opani. Dzięki niemu rzeczywistość Orientu wydaje się namacalna, wręcz na wyciągnięcie ręki. 7+

„Żółty smok. Baśnie chińskie", praca zbiorowa, Media Rodzina 2011

Mity do słuchania

Mity greckie zacząłem poznawać poprzez komiks. Dzięki historyjkom obrazkowym poznałem tragedię Dedala i Ikara, spryt Zeusa porywającego Europę i dramat Tezeusza, który choć zabił Minotaura, stracił ojca. Wtedy traktowałem mitycznych bohaterów na równi z komiksowymi herosami. Nie miałem świadomości, że mity powstały przed wiekami i pierwotnie były przekazywane ustnie, tłumacząc słuchającym ich skomplikowany świat. Najlepsze jest oczywiście poznawanie dawnych opowieści wtedy, gdy są opowiadane ze swadą i wyczuciem. Mity o Cyklopie, Parysie czy Argonautach przetłumaczyła Alicja Lehrke, a czyta Piotr Fronczewski. I nie trzeba dodawać, że robi to znakomicie. Kolorowe ilustracje dowcipnie dopełniają tę, przeznaczoną przede wszystkim do głośnego czytania, książkę. Jej twórca Dimiter Inkiow od dłuższego czasu z powodzeniem popularyzuje na rynku niemieckim mity z całego świata. Polskim czytelnikom znany jest jako autor zalecanej przez fundację „Cała Polska czyta dzieciom" książeczki „Ja i moja siostra Klara". 6+