Wróżenie z kryształowej kuli

Kula jest z rżniętego kryształu. Ci, co kpili z kryształu w serwantce u dziadków, teraz pomarzą o postawieniu kuli Cabo na kable elektryczne na biurku lub pod biurkiem. Kulę wymyślili triumfatorzy tegorocznego konkursu PRODECO 2008 – Katarzyna Okińczyc i Igor Peczkowski. Zwyciężyli w kategorii hi-tech‚ w której oceniana jest domowa elektronika. Ich projekt jury nagrodziło jednogłośnie. Podobała się też publiczności na pokonkursowej wystawie w CH Domoteka w Warszawie.

W wersji Cabo – to USB hub (umożliwia podłączenie do jednego portu USB w komputerze kilku urządzeń).

W wersji Cabo [M] – kula chowa i organizuje kable.

Szklana kula na podłodze w kącie to kryształ pozbawiony mieszczańskiej powagi, potraktowany dowcipnie. To dziś modna we wzornictwie przekora. Podobnie jak świeże spojrzenie na tradycyjne materiały.

Można się o tym przekonać na innej, trwającej właśnie w Instytucie Wzornictwa Przemysłowego (IWP), wystawie Nowe Ikony. Jest na niej domek dla ptaków Bird Box z porcelany (proj. Tools Design) i miska do prania z miękkiej gumy‚ która przybiera taką formę, jaką jej nadamy (proj. Ole Jansen). Ale Cabo to obiekt użyteczny, bo ukrywa brzydką plątaninę kabli, i piękny, w stylu glamour.

Najbardziej niedocenionym projektantem PRODECO jest Bogdan Kosak‚ którego porcelana stołowa Sumin i wielofunkcyjne Stroiki Sentymentalne (mogą służyć jako wazony‚ świeczniki) znalazły się na wystawie‚ ale nie zdobyły nawet wyróżnienia i pozostały w cieniu. Zastawy żal bardzo. Naczynia są wielofunkcyjne. Możemy mieć komplet lub serwować potrawy na pojedynczych talerzach. Może być wytwarzana ręcznie‚ ale można ją też produkować ją seryjnie. Projektant uczynił zaletą to, co zwykle jest uznawane za wadę. Naczynia są krzywe‚ mają chropowatą powierzchnię i wyżarte ciemne plamy. To malarskie ślady obecności żelaza w glince. Oczywiście‚ tu dodanego z premedytacją.

Tę porcelanę trzeba gładzić‚ podziwiać pod światło. Jest sensualna. I na pewno wzbudzi takie same emocje za 20 lat. W przeciwieństwie na przykład do zabawnego‚ ale publicystycznego wieszaka w kształcie Pałacu Kultury Roberta Szuby (wyróżnienie w kategorii przedmioty dekoracyjne).

Kontrowersyjny jest projekt torby na kwiaty Adama Grocha‚ który zwyciężył w konkursie dla młodych projektantów. W tym roku młodzi zmagali się z tematem „Ekotorba”. Temat trochę wyeksploatowany, a wyzwanie raczej dla pomysłowego technologa niż projektanta. Groch poradził sobie z nim świetnie, ale...

Doceniam praktyczny krój torby. Kielichy kwiatów się nie gniotą. Jako jednorazowa‚ z makulatury‚ byłaby świetnym opakowaniem, które dostajemy w kwiaciarni. Ale torba jest z mielonki kaletniczej (z odpadów skóry i celulozy).

Nie wiem‚ czy zastępując używany papier lub celofan, torba z mielonki wpłynie jakoś na środowisko. Ani czy potrzebna mi kolejna rzecz, którą powinnam nosić przy sobie‚ bo przecież kwiaty kupuje się pod wpływem chwili.

Dbałość o środowisko była kryterium oceny w każdej kategorii konkursu. Projekty przyjazne oznaczono znakiem „Ekoprojekt”. W kategorii meble nagrodzono krzesło Nobody zaprojektowane przez Komplot Design (Poul Christiansen‚ Boris Berlin). W całości jest z przetworzonych plastikowych butelek, w dotyku przypomina filc.

Ekologicznym manifestem jest też lampa Bannerina Katarzyny Okińczyc (zwycięzca w kategorii oświetlenie). Bannerina to udana zbitka słów „baner” i „balerina” (lampa zrobiona jest z banerów reklamowych, a wygląda jak spódniczka baleriny). Może tylko abażur powinna mieć większy. Byłaby bardziej wyrazista.

Podwójny sukces Katarzyny Okińczyc jest szczególnie wart odnotowania.

Świetny jest również projekt półki na książki Bookshelf Pawła Grobelnego nagrodzonej Godłem PRODECO w kategorii „przedmioty dekoracyjne”. Półki są w kształcie książek. W dwóch wersjach: biały tom z niemieckim napisem „bücherregal” na grzbiecie. Teraz czekamy na kolejne wersje. Polska – może być zielona? Francuska – niebieska?

Natomiast w konkursie dla młodych projektantów niezwykła eko torba Grobelnego to „Dżinsowa bluza”. Przeznaczona dla tych co zapominają o zabraniu torby na zakupy i nie lubią plastikowych. Zdesperowani upychają wszystko po kieszeniach. Grobelny wyobraził sobie sytuację, że ktoś zdejmuje bluzę i pakuje do niej sprawunki. Taka torba jest ekologiczna – ma kilka funkcji i jest wielokrotnego użytku.

Grupowym zwycięzcą tegorocznego PRODECO jest krajowy przemysł. Wyróżniane nie po raz pierwszy firmy IKER‚ NOTI‚ Meble Vox‚ Sztuka Beskidzka‚ Instal Projekt. Konkurencja przynosi efekty. Jeszcze dziesięć lat temu nikt nie wierzył‚ że nasi producenci będą się ścigać w kategorii wzornictwo.

A teraz zaskakują, jak Armatura Kraków. W kategorii ceramika i armatura wystawiła nowoczesną‚ prostą kolekcję PREMIUM (syfony‚ spusty i zawory). To urządzenia‚ których nie będziemy maskować w domu.

Katarzyna Okińczyc, laureatka Prodeco 2008, absolwentka Wydziału Projektowania Form Przemysłowych University of Arts w Berlinie

– Kryształowa kula na kable pojawiła się w mojej głowie w dość przypadkowy i prosty sposób. Szukałam czegoś – materiału, technologii, kształtu, który jest typowo polski, często w naszym kraju występujący, a jednocześnie traktowany obojętnie, ze wzruszeniem ramion, bez praktycznego zastosowania.

Takimi przedmiotami są kryształy. Kiedyś obecne w każdym niemal domu, dziś upychane wstydliwie w zakamarkach.

Znalezienie dla kryształu funkcji atrakcyjnej dla nowoczesnego człowieka mogłoby przywrócić mu dawną świetność i blask. Kryształ ma, według mnie, ogromny potencjał.

Użycie go jako rozdzielnika do kabli to tylko jedna z wielu możliwości. U ludzi patrzących na niego rodzi się pytanie, czy ze względu na swą kruchą materię nadaje się, by spełniać, paradoksalnie, taką techniczną funkcję rozdzielnika?