Częściej chorują ludzie wrażliwi

Rozmowa z dr hab med. Małgorzatą Olszewską, dermatolog z Gabinetu Specjaliści Dermatolodzy

Publikacja: 27.05.2009 11:13

Dr hab med. Małgorzata Olszewska, dermatolog z Gabinetu Specjaliści Dermatolodzy

Dr hab med. Małgorzata Olszewska, dermatolog z Gabinetu Specjaliści Dermatolodzy

Foto: Rzeczpospolita

[b]Rz: Jak rozpoznać atopowe zapalenie skóry (AZS)?[/b]

[b]Małgorzata Olszewska:[/b] Lekarze rozpoznają atopowe zapalenie skóry na podstawie klasycznych kryteriów opracowanych w latach 80. przez Hanifina i Rajkę. Do podstawowych kryteriów należy przewlekły i nawrotowy przebieg choroby, świąd skóry, występowanie chorób atopowych (AZS, astma) w rodzinie oraz charakterystyczna lokalizacja zmian skórnych. Występują również inne objawy, takie jak suchość skóry, swędzenie po spoceniu się lub zaostrzenia związane ze stresem i noszeniem ostrych, wełnianych ubrań. AZS często rozpoczyna się w pierwszych miesiącach lub latach życia. W dzieciństwie zmiany atopowe pojawiają się przede wszystkim na twarzy i skórze głowy. Natomiast u młodzieży i dorosłych są zlokalizowane głównie w zgięciach łokciowych i podkolanowych. Stałym objawem choroby jest uporczywe swędzenie, skóra jest sucha z nadżerkami i wydrapaniami. Może występować pogrubienie naskórka, choroba ma przewlekły charakter.

[b]Czy w rozwoju AZS oprócz czynników alergicznych istnieją inne przyczyny?[/b]

Niezależnie od alergii, do powstawania atopowego zapalenia skóry prowadzą tzw. mechanizmy niealergiczne, do których należą zarówno zaburzenia psychosomatyczne, jak i nieprawidłowości w budowie płaszcza lipidowego naskórka.

[b]Co to znaczy, że atopowe zapalenie skóry jest chorobą psychosomatyczną? Jak wielki wpływ na stan skóry pacjenta może mieć stres?[/b]

Zaostrzenia AZS mogą być związane ze stresem. Uciążliwe swędzenie towarzyszące chorobie obniża jakość życia pacjentów, utrudnia normalne funkcjonowanie w życiu codziennym i może powodować zaburzenia snu. W terapii AZS podkreśla się rolę eliminacji stresów oraz konieczność prawidłowego funkcjonowania rodziny.

[b]Jak się leczy pacjentów z atopowym zapaleniem skóry?[/b]

Sposób leczenia zależy od nasilenia zmian chorobowych. W postaciach lekkich wystarczy terapia zewnętrzna, czyli odpowiednie maści i kremy. Natomiast w postaciach ciężkich sięga się po leczenie ogólne. W leczeniu zewnętrznym używane są preparaty glikokortykosteroidowe. Nie wolno stosować ich przewlekle, szczególnie na skórę twarzy oraz fałdów i zgięć skóry. Glikokortykosteroidy powinno się stosować na przemian z obojętnymi maściami, tzw. bazami. Nową generacją leków, które stosuje się zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, są pimekrolimus i takrolimus. To niesteroidowe preparaty polecane szczególnie przy leczeniu zmian skórnych na twarzy. Powszechnie stosowane u pacjentów z atopowym zapaleniem skóry są doustne leki antyhistaminowe oraz zmniejszające świąd skóry. U niektórych pacjentów można zastosować fototerapię, tzw. metodę PUVA, czyli naświetlania skóry promieniowaniem UVA w połączeniu z podawaniem uwrażliwiających na światło preparatów – psoralenów, lub naświetlania UVB. Ostatnio zachęcające są doniesienia na temat naświetlań UVA1. W ciężkich postaciach AZS sięga się niekiedy po leczenie ogólne cyklosporyną lub w wyjątkowych przypadkach inne leki immunosupresyjne lub glikokortykosteroidy. Ze względu na psychosomatyczne podłoże schorzenia ogromnie istotną rolę we właściwym postępowaniu z pacjentem odgrywa psychoterapia oraz terapia rodzinna.

[b]Jak pielęgnować atopową skórę?[/b]

W Europie liczba osób chorych na atopowe zapalenie skóry gwałtownie wzrasta. To choroba przewlekła, dlatego nawet jeśli objawy ustąpią – nie należy zapominać o właściwej pielęgnacji skóry. Osoby z AZS powinny pamiętać, żeby prysznic lub kąpiel (np. z dodatkiem specjalnych olejków) miał temperaturę zbliżoną do temperatury ciała. Od razu po kąpieli czy prysznicu trzeba delikatnie się osuszyć oraz szybo nawilżyć i natłuścić skórę emulsjami, kremami lub maściami. Preparaty te zawierają składniki odtwarzające prawidłową barierę lipidową naskórka, mogą zawierać środki zmniejszające swędzenie skóry, np. polidokanol, i środki silnie nawilżające, takie jak mocznik. Należy pamiętać, że czas działania wszystkich preparatów jest ograniczony i trzeba powtarzać smarowanie skóry co kilka godzin. Powinno się unikać czynników drażniących: chemicznych (np. detergentów) i mechanicznych (np. szorstkich ubrań z wełny). Pod wpływem potu następuje zaostrzenie zmian. Także pocenie się może być przyczyną zaostrzeń choroby. Warto jednak wiedzieć, że u wielu osób stan skóry poprawia się latem pod wpływem promieni słonecznych. Należy stosować właściwą dietę. Chorzy cierpią na nietolerancję pewnych pokarmów (np. jaja, ryby, mleko, orzechy) i muszą ograniczać ich ilość w diecie. Nietolerancja na żywność dotyczy najczęściej dzieci, rzadziej spotyka się zaostrzenia choroby u ludzi dorosłych i rzadziej stosuje się u nich ograniczenia dietetyczne. Podczas wyboru zawodu należy zwracać uwagę na konieczność unikania czynników zaostrzających chorobę.

[b]Co powinny zrobić ciężarne kobiety chore na AZS, żeby zmniejszyć ryzyko zachorowania dziecka?[/b]

Kobiety w ciąży, które chorują na AZS lub u których ta choroba występuje w rodzinie, powinny unikać kontaktu z alergenami. Zdaniem niektórych ekspertów, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia atopowego zapalenia skóry u dziecka, powinny też przedłużyć karmienie piersią dziecka do trzech – do sześciu miesięcy. Niemowlęta nie powinny mieć kontaktu z potencjalnymi alergenami, takimi jak roztocza kurzu lub naskórek zwierząt. Ogranicza to u nich ryzyko rozwoju astmy.

[b]Jakie są najnowsze odkrycia dermatologii w tej dziedzinie?[/b]

Przełomem w terapii atopowego zapalenia skóry było wprowadzenie do leczenia niesteroidowych preparatów, takich jak pimekrolimus i takrolimus. W literaturze istnieją doniesienia na temat stosowania leków biologicznych – nowoczesnych środków działających na pojedyncze białka biorące udział w reakcji alergicznej. Prace dotyczą przede wszystkim omalizumabu, leku wiążącego przeciwciała IgE. Istnieją również pojedyncze doniesienia dotyczące stosowania innych leków skierowanych przeciw cytokinom – białkom biorącym udział w reakcji zapalnej – np. mepolizumabu. Leczenie biologiczne jest drogą terapią i niosącą ze sobą pewne ryzyko objawów niepożądanych. Dotychczas stosowane było u niewielkiej liczby pacjentów. Pojedyncze doniesienia dotyczą zastosowania immunoglobulin podawanych dożylnie i interferonu gamma. Należy również wspomnieć o stosowanych w AZS lekach skierowanych przeciw leukotrienom, które jednak znajdują swoje główne zastosowanie w leczeniu astmy.

[b]Rz: Jak rozpoznać atopowe zapalenie skóry (AZS)?[/b]

[b]Małgorzata Olszewska:[/b] Lekarze rozpoznają atopowe zapalenie skóry na podstawie klasycznych kryteriów opracowanych w latach 80. przez Hanifina i Rajkę. Do podstawowych kryteriów należy przewlekły i nawrotowy przebieg choroby, świąd skóry, występowanie chorób atopowych (AZS, astma) w rodzinie oraz charakterystyczna lokalizacja zmian skórnych. Występują również inne objawy, takie jak suchość skóry, swędzenie po spoceniu się lub zaostrzenia związane ze stresem i noszeniem ostrych, wełnianych ubrań. AZS często rozpoczyna się w pierwszych miesiącach lub latach życia. W dzieciństwie zmiany atopowe pojawiają się przede wszystkim na twarzy i skórze głowy. Natomiast u młodzieży i dorosłych są zlokalizowane głównie w zgięciach łokciowych i podkolanowych. Stałym objawem choroby jest uporczywe swędzenie, skóra jest sucha z nadżerkami i wydrapaniami. Może występować pogrubienie naskórka, choroba ma przewlekły charakter.

Pozostało 84% artykułu
Kultura
Arcydzieła z muzeum w Kijowie po raz pierwszy w Polsce
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Seriale roku, rok seriali
Kultura
Laury dla laureatek Nobla
Kultura
Nie żyje Stanisław Tym, świat bez niego będzie smutniejszy
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Kultura
Żegnają Stanisława Tyma. "Najlepszy prezes naszego klubu"