Częściej chorują ludzie wrażliwi

Rozmowa z dr hab med. Małgorzatą Olszewską, dermatolog z Gabinetu Specjaliści Dermatolodzy

Publikacja: 27.05.2009 11:13

Dr hab med. Małgorzata Olszewska, dermatolog z Gabinetu Specjaliści Dermatolodzy

Dr hab med. Małgorzata Olszewska, dermatolog z Gabinetu Specjaliści Dermatolodzy

Foto: Rzeczpospolita

[b]Rz: Jak rozpoznać atopowe zapalenie skóry (AZS)?[/b]

[b]Małgorzata Olszewska:[/b] Lekarze rozpoznają atopowe zapalenie skóry na podstawie klasycznych kryteriów opracowanych w latach 80. przez Hanifina i Rajkę. Do podstawowych kryteriów należy przewlekły i nawrotowy przebieg choroby, świąd skóry, występowanie chorób atopowych (AZS, astma) w rodzinie oraz charakterystyczna lokalizacja zmian skórnych. Występują również inne objawy, takie jak suchość skóry, swędzenie po spoceniu się lub zaostrzenia związane ze stresem i noszeniem ostrych, wełnianych ubrań. AZS często rozpoczyna się w pierwszych miesiącach lub latach życia. W dzieciństwie zmiany atopowe pojawiają się przede wszystkim na twarzy i skórze głowy. Natomiast u młodzieży i dorosłych są zlokalizowane głównie w zgięciach łokciowych i podkolanowych. Stałym objawem choroby jest uporczywe swędzenie, skóra jest sucha z nadżerkami i wydrapaniami. Może występować pogrubienie naskórka, choroba ma przewlekły charakter.

[b]Czy w rozwoju AZS oprócz czynników alergicznych istnieją inne przyczyny?[/b]

Niezależnie od alergii, do powstawania atopowego zapalenia skóry prowadzą tzw. mechanizmy niealergiczne, do których należą zarówno zaburzenia psychosomatyczne, jak i nieprawidłowości w budowie płaszcza lipidowego naskórka.

[b]Co to znaczy, że atopowe zapalenie skóry jest chorobą psychosomatyczną? Jak wielki wpływ na stan skóry pacjenta może mieć stres?[/b]

Zaostrzenia AZS mogą być związane ze stresem. Uciążliwe swędzenie towarzyszące chorobie obniża jakość życia pacjentów, utrudnia normalne funkcjonowanie w życiu codziennym i może powodować zaburzenia snu. W terapii AZS podkreśla się rolę eliminacji stresów oraz konieczność prawidłowego funkcjonowania rodziny.

[b]Jak się leczy pacjentów z atopowym zapaleniem skóry?[/b]

Sposób leczenia zależy od nasilenia zmian chorobowych. W postaciach lekkich wystarczy terapia zewnętrzna, czyli odpowiednie maści i kremy. Natomiast w postaciach ciężkich sięga się po leczenie ogólne. W leczeniu zewnętrznym używane są preparaty glikokortykosteroidowe. Nie wolno stosować ich przewlekle, szczególnie na skórę twarzy oraz fałdów i zgięć skóry. Glikokortykosteroidy powinno się stosować na przemian z obojętnymi maściami, tzw. bazami. Nową generacją leków, które stosuje się zarówno u dorosłych, jak i u dzieci, są pimekrolimus i takrolimus. To niesteroidowe preparaty polecane szczególnie przy leczeniu zmian skórnych na twarzy. Powszechnie stosowane u pacjentów z atopowym zapaleniem skóry są doustne leki antyhistaminowe oraz zmniejszające świąd skóry. U niektórych pacjentów można zastosować fototerapię, tzw. metodę PUVA, czyli naświetlania skóry promieniowaniem UVA w połączeniu z podawaniem uwrażliwiających na światło preparatów – psoralenów, lub naświetlania UVB. Ostatnio zachęcające są doniesienia na temat naświetlań UVA1. W ciężkich postaciach AZS sięga się niekiedy po leczenie ogólne cyklosporyną lub w wyjątkowych przypadkach inne leki immunosupresyjne lub glikokortykosteroidy. Ze względu na psychosomatyczne podłoże schorzenia ogromnie istotną rolę we właściwym postępowaniu z pacjentem odgrywa psychoterapia oraz terapia rodzinna.

[b]Jak pielęgnować atopową skórę?[/b]

W Europie liczba osób chorych na atopowe zapalenie skóry gwałtownie wzrasta. To choroba przewlekła, dlatego nawet jeśli objawy ustąpią – nie należy zapominać o właściwej pielęgnacji skóry. Osoby z AZS powinny pamiętać, żeby prysznic lub kąpiel (np. z dodatkiem specjalnych olejków) miał temperaturę zbliżoną do temperatury ciała. Od razu po kąpieli czy prysznicu trzeba delikatnie się osuszyć oraz szybo nawilżyć i natłuścić skórę emulsjami, kremami lub maściami. Preparaty te zawierają składniki odtwarzające prawidłową barierę lipidową naskórka, mogą zawierać środki zmniejszające swędzenie skóry, np. polidokanol, i środki silnie nawilżające, takie jak mocznik. Należy pamiętać, że czas działania wszystkich preparatów jest ograniczony i trzeba powtarzać smarowanie skóry co kilka godzin. Powinno się unikać czynników drażniących: chemicznych (np. detergentów) i mechanicznych (np. szorstkich ubrań z wełny). Pod wpływem potu następuje zaostrzenie zmian. Także pocenie się może być przyczyną zaostrzeń choroby. Warto jednak wiedzieć, że u wielu osób stan skóry poprawia się latem pod wpływem promieni słonecznych. Należy stosować właściwą dietę. Chorzy cierpią na nietolerancję pewnych pokarmów (np. jaja, ryby, mleko, orzechy) i muszą ograniczać ich ilość w diecie. Nietolerancja na żywność dotyczy najczęściej dzieci, rzadziej spotyka się zaostrzenia choroby u ludzi dorosłych i rzadziej stosuje się u nich ograniczenia dietetyczne. Podczas wyboru zawodu należy zwracać uwagę na konieczność unikania czynników zaostrzających chorobę.

[b]Co powinny zrobić ciężarne kobiety chore na AZS, żeby zmniejszyć ryzyko zachorowania dziecka?[/b]

Kobiety w ciąży, które chorują na AZS lub u których ta choroba występuje w rodzinie, powinny unikać kontaktu z alergenami. Zdaniem niektórych ekspertów, aby zmniejszyć ryzyko wystąpienia atopowego zapalenia skóry u dziecka, powinny też przedłużyć karmienie piersią dziecka do trzech – do sześciu miesięcy. Niemowlęta nie powinny mieć kontaktu z potencjalnymi alergenami, takimi jak roztocza kurzu lub naskórek zwierząt. Ogranicza to u nich ryzyko rozwoju astmy.

[b]Jakie są najnowsze odkrycia dermatologii w tej dziedzinie?[/b]

Przełomem w terapii atopowego zapalenia skóry było wprowadzenie do leczenia niesteroidowych preparatów, takich jak pimekrolimus i takrolimus. W literaturze istnieją doniesienia na temat stosowania leków biologicznych – nowoczesnych środków działających na pojedyncze białka biorące udział w reakcji alergicznej. Prace dotyczą przede wszystkim omalizumabu, leku wiążącego przeciwciała IgE. Istnieją również pojedyncze doniesienia dotyczące stosowania innych leków skierowanych przeciw cytokinom – białkom biorącym udział w reakcji zapalnej – np. mepolizumabu. Leczenie biologiczne jest drogą terapią i niosącą ze sobą pewne ryzyko objawów niepożądanych. Dotychczas stosowane było u niewielkiej liczby pacjentów. Pojedyncze doniesienia dotyczą zastosowania immunoglobulin podawanych dożylnie i interferonu gamma. Należy również wspomnieć o stosowanych w AZS lekach skierowanych przeciw leukotrienom, które jednak znajdują swoje główne zastosowanie w leczeniu astmy.

[b]Rz: Jak rozpoznać atopowe zapalenie skóry (AZS)?[/b]

[b]Małgorzata Olszewska:[/b] Lekarze rozpoznają atopowe zapalenie skóry na podstawie klasycznych kryteriów opracowanych w latach 80. przez Hanifina i Rajkę. Do podstawowych kryteriów należy przewlekły i nawrotowy przebieg choroby, świąd skóry, występowanie chorób atopowych (AZS, astma) w rodzinie oraz charakterystyczna lokalizacja zmian skórnych. Występują również inne objawy, takie jak suchość skóry, swędzenie po spoceniu się lub zaostrzenia związane ze stresem i noszeniem ostrych, wełnianych ubrań. AZS często rozpoczyna się w pierwszych miesiącach lub latach życia. W dzieciństwie zmiany atopowe pojawiają się przede wszystkim na twarzy i skórze głowy. Natomiast u młodzieży i dorosłych są zlokalizowane głównie w zgięciach łokciowych i podkolanowych. Stałym objawem choroby jest uporczywe swędzenie, skóra jest sucha z nadżerkami i wydrapaniami. Może występować pogrubienie naskórka, choroba ma przewlekły charakter.

Pozostało jeszcze 84% artykułu
Kultura
Wystawa finalistów Young Design 2025 już otwarta
Kultura
Krakowska wystawa daje niepowtarzalną szansę poznania sztuki rumuńskiej
Kultura
Nie żyje Ewa Dałkowska. Aktorka miała 78 lat
Materiał Promocyjny
Firmy, które zmieniły polską branżę budowlaną. 35 lat VELUX Polska
Kultura
„Rytuał”, czyli tajemnica Karkonoszy. Rozmowa z Wojciechem Chmielarzem