Miedzianka. Historia znikania - recenzja książki

W Miedziance znikały furmanki, drzewa wiśniowe, górnicy z rodzinami. Wreszcie zniknęło całe miasto - pisze Paulina Wilk

Aktualizacja: 23.11.2011 16:01 Publikacja: 23.11.2011 12:16

Miedzianka. Historia znikania - recenzja książki

Foto: materiały prasowe

Filip Springer, rocznik 1982, na co dzień reportażysta prasowy, tropi w książce "Miedzianka. Historia znikania" dzieje dolnośląskiego miasteczka, które powstało w XIII wieku jako Kupferberg, a zapadło się pod ziemię w 1973 r. jako Miedzianka. Znikanie pod ziemią to lejtmotyw losów osady i jej mieszkańców.

Zobacz na Empik.rp.pl

Kilka domów przyklejonych do stromej góry zmieniło się w XVI stuleciu w Wolne Miasto Górnicze, które zaczęło przyciągać przedsiębiorców oraz gwarków. Początkowo wydobywali rudę miedzi, ale przez następne stulecia góra magnetyzowała różnych poszukiwaczy szczęścia łatwo poddających się legendom o kryjących się w niej bogactwach.

Po latach drążenia chodników góra i cała okolica były poszatkowane. Zapadała się ziemia na polach, pękały i trzeszczały budynki. Mieszkańców szczęśliwie omijały jednak inne przekleństwa. „Bestia" – tak Springer nazywa wydarzenia wojenne pierwszej połowy XX wieku – szalała gdzie indziej, do Miedzianki nie dotarła. Ale kiedy wmaszerowały radzieckie wojska, wszystko się zmieniło.

I tu dopiero, na stronie 119 książki, zaczyna się elektryzująca historia. Na Dolny Śląsk przyjeżdżają rosyjscy eksperci zajmujący się wydobyciem uranu, gwałtownie rośnie zatrudnienie, górnicy zarabiają krocie. Pierwsze cztery lata to największa prosperity w dziejach miasteczka. Ale wkrótce górnicy zapadają na promieniotwórczą pylicę, w napromieniowanych ubraniach co dzień wracają do domów, do rodzin. Słowa „uran" nikt nie wymawia, nawet pod ziemią kręcą się tajniacy. Jeden niebezpieczny ruch, a reagują błyskawicznie. W okolicy przybywa szpiegów – pracownicy ambasad przyjeżdżają tam na urlopy.

Springer świetnie opisuje atmosferę terroru, milczenia, utajonego cierpienia ludzi, którzy na własnej skórze odczuli skutki wyścigu zbrojeń i pędu ku broni atomowej. Poszukiwania uranu kończą się w 1952 r., miasteczko szybko się wyludnia, zostają tylko duchy i mroczne opowieści. Dwadzieścia lat później koparki i buldożery wyproszą ostatnich mieszkańców. Po browarze, kościele, domach nie został ślad, jest zielona trawa.

Faktyczne losy Miedzianki to jedno, ludzkie wspomnienia i legendy – co innego. Springer próbuje nałożyć na siebie oba obrazy i stworzyć wiarygodny pejzaż miasta, którego już nie ma. Jego książka bardzo w tych staraniach przypomina znakomity „Czarny ogród" Małgorzaty Szejnert. Springer korzysta z tej samej metodologii, poznał archiwa, dotarł do ludzi. Nawet fabułę skonstruował podobnie – oplótł narrację wokół losów kilku osób, rodzin i fotografii.

Ale jego książka, choć świetnie napisana, nie ma mocy „Czarnego ogrodu", który był monumentalnym śląskim eposem. „Miedzianka" to zbyt długa opowieść, rozpisana wokół jednego, ciekawego epizodu.

Wydawnictwo Czarne zaprasza a spotkanie z autorem książki "Miedzianka. Historia znikania" Filipem Springerem.

23 listopada (środa), godz. 19:00

Wrzenie Świata

ul. Gałczyńskiego 7

Spotkanie poprowadzi Michał Nogaś.

KONKURS:

Dla naszych czytelników mamy dwie książki "Miedzianka. Historia znikania".

Wygrają 2 pierwsze zgłoszenia na adres kultura@rp.pl z linkiem do wybranej recenzji literackiej opublikowanej na rp.pl. W tytule mejla proszę wpisać "Miedzianka".

Start konkursu: środa, 23 listopada, godz. 16.00.

Znamy już zwycięzców, poinformujemy ich drogą elektroniczną. Dziękujemy za udział w konkursie :)

Zostań fanem serwisu na Facebooku

.

Kultura
Przemo Łukasik i Łukasz Zagała odebrali w Warszawie Nagrodę Honorowa SARP 2024
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Muzeum otwarte - muzeum zamknięte, czyli trudne życie MSN
Kultura
Program kulturalny polskiej prezydencji w Radzie UE 2025
Kultura
Arcydzieła z muzeum w Kijowie po raz pierwszy w Polsce
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kultura
Podcast „Komisja Kultury”: Seriale roku, rok seriali