Książę walczy o spadek

Dziedzic Sanguszków chce odzyskać 10 tys. rzeczy, m.in. obrazy, antyki i broń

Aktualizacja: 13.05.2010 02:40 Publikacja: 13.05.2010 02:39

– Zagrabioną własność trzeba zwracać. A potomkowie dawnych właścicieli nie mają wyboru: jeśli chcą odzyskać rodzinne kolekcje, muszą kierować pozwy do sądu, bo nie ma żadnej ustawy reprywatyzacyjnej – przyznaje Adam Bartosz, dyrektor Muzeum Okręgowego w Tarnowie. [wyimek]Przedmioty z pałacu Sanguszków, które zostały przejęte przez państwo, trafiły do muzeum w Tarnowie[/wyimek]

Tam znajdują się przedmioty pochodzące z pałacu Sanguszków w tarnowskich Gumniskach (dzielnica miasta), które zostały przejęte przez państwo na podstawie dekretu o reformie rolnej z 1944 r. Chce je odzyskać spadkobierca rodu, mieszkający w Brazylii książę Paweł. Ostatnio wniósł do sądu pozew w sprawie całej kolekcji liczącej ok. 10 tys. rzeczy, są wśród nich grafiki Dürera, portrety sarmackie, bucik Marysieńki Sobieskiej, porcelana, broń.

Już w 2004 r. próbował odzyskać osiem z nich. Sąd o zwrocie każdej decydował oddzielnie. Pięć przedmiotów książę odzyskał. Ale nie zabrał ich z muzeum: trzy odzyskane eksponaty mu podarował, dwa pozostały w nim jako depozyt.

Dyrektor Adam Bartosz liczy, że i teraz, jeśli sąd przyzna prawo własności spadkobiercy, postąpi on podobnie. – Taką mamy deklarację – zapewnia mecenas Mariusz Tomasik reprezentujący księcia. Sądzi, że zbiory uda się odzyskać w całości. – Wierzę nie tyle w prawo, ile w sprawiedliwość – podkreśla.

Odzyskiwanie dóbr kultury nie jest jednak łatwe. Tarnowski sąd pod koniec kwietnia odrzucił pozew Antoniego Stadnickiego, potomka właścicieli dworu w Wielkiej Wsi, który stara się o odzyskanie obrazów ze zbiorów tego samego muzeum.

Na początku maja proces przed krakowskim sądem przegrał mieszkający w USA wnuk przedwojennego rektora UJ Kazimierza Kostaneckiego – Andrzej. Domaga się od Muzeum Narodowego w Krakowie zwrotu obrazu Stanisława Witkiewicza „Juhas ze stadem owiec”. Gdyby się to udało, zamierza odzyskać kilkanaście innych dzieł, m.in. Grottgera, Matejki i Malczewskiego. Andrzej Kostanecki odwoła się od decyzji sądu. – To orzeczenie to skandal – uważa mecenas Roman Nowosielski, który go reprezentuje.

W ustnym uzasadnieniu sędzia stwierdził bowiem m. in., że oddala pozew ze względu na zasady współżycia społecznego, bo skarżący przez dziesiątki lat o odzyskanie majątku się nie starał. Pozew trafił do sądu w 2008 r.

– Obywatel nie ma obowiązku podejrzewać, że państwo chce go oszukać. A przez lata ustawę reprywatyzacyjną i zwrot dóbr ludziom obiecywano. Wierzyli w to – mówi Roman Nowosielski.

– Przedstawiciele państwa, w tym resort przekształceń własnościowych, wprowadzali mego klienta w błąd, zapowiadając odpowiednie przepisy – twierdzi mecenas Stanisław Buczek, reprezentujący Antoniego Stadnickiego. – Teraz słyszymy, że upominamy się za późno.

Zdaniem adwokatów spadkobierca Sanguszków powinien natomiast odzyskać kolekcję bez problemów – przepisy o reformie rolnej nie mogły bowiem obejmować takich ruchomych dóbr.

W przypadku Kostaneckiego sprawa jest bardziej skomplikowana. Dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie Zofia Gołubiew zapewnia, że obrazy, które chce on odzyskać, muzeum po wojnie kupiło od Zofii Kostaneckiej-Ernst za ponad 200 tys. ówczesnych zł. Spadkobierca rektora UJ twierdzi natomiast, iż jego krewna nie miała pełnomocnictwa, by sprzedać rodzinną kolekcję. Teraz będzie o nią walczył przed sądem apelacyjnym.

[i]masz pytanie, wyślij e-mail do autorki

[mail=e.losinska@rp.pl]e.losinska@rp.pl[/mail][/i]

– Zagrabioną własność trzeba zwracać. A potomkowie dawnych właścicieli nie mają wyboru: jeśli chcą odzyskać rodzinne kolekcje, muszą kierować pozwy do sądu, bo nie ma żadnej ustawy reprywatyzacyjnej – przyznaje Adam Bartosz, dyrektor Muzeum Okręgowego w Tarnowie. [wyimek]Przedmioty z pałacu Sanguszków, które zostały przejęte przez państwo, trafiły do muzeum w Tarnowie[/wyimek]

Tam znajdują się przedmioty pochodzące z pałacu Sanguszków w tarnowskich Gumniskach (dzielnica miasta), które zostały przejęte przez państwo na podstawie dekretu o reformie rolnej z 1944 r. Chce je odzyskać spadkobierca rodu, mieszkający w Brazylii książę Paweł. Ostatnio wniósł do sądu pozew w sprawie całej kolekcji liczącej ok. 10 tys. rzeczy, są wśród nich grafiki Dürera, portrety sarmackie, bucik Marysieńki Sobieskiej, porcelana, broń.

Kraj
Były dyrektor Muzeum Historii Polski nagrodzony
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Kraj
Podcast Pałac Prezydencki: "Prezydenta wybierze internet". Rozmowa z szefem sztabu Mentzena
Kraj
Gala Nagrody „Rzeczpospolitej” im. J. Giedroycia w Pałacu Rzeczpospolitej
Kraj
Strategie ochrony rynku w obliczu globalnych wydarzeń – zapraszamy na webinar!
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Kraj
Podcast „Pałac Prezydencki”: Co zdefiniuje kampanię prezydencką? Nie tylko bezpieczeństwo