Potrzeba biznesowego integratora

Rz: Panie profesorze, załóżmy, że w Lublinie pojawia się inwestor z poważnym kapitałem. W jaką branżę powinien zainwestować?

Zbigniew Pastuszak: Rozmawiamy hipotetycznie, bo realia są bardziej złożone, ale myślę, że w Lublinie i najbliższej okolicy warto byłoby go zainteresować inwestycjami w Lubelską Wyżynę IT, start-upy i wsparcie kreatywnych, młodych ludzi. To potencjalnie jedna z pierwszych sfer, na które proponowałbym zwrócić uwagę. To również inwestycje związane z telemedycyną, usługami wspólnymi i wsparciem informatycznym dla tego obszaru. Mamy ku temu duży potencjał kadrowy i sprzętowy na uczelniach wyższych. To pole niewymagające dużych nakładów inwestycyjnych. Opłacalna mogłaby być też inwestycja w logistykę międzynarodową ze względu na przygraniczne położenie regionu.

A gdyby ktoś szukał lokalizacji na terenie województwa?

Sugerowałbym inwestycję w produkcję zdrowej żywności, przetworzonej i skierowanej na eksport.

Właśnie, przetwórstwo spożywcze to priorytetowa specjalizacja zarówno dla miasta, jak i regionu. Dlaczego takich inwestorów nie ma?

Myślę, że to wpływ wcześniejszych problemów słabego skomunikowania województwa z resztą kraju i rynkami międzynarodowymi oraz ogromnego rozdrobienia lubelskich producentów żywności. Ktoś musiałby się zająć integracją środowisk. Są już pewne inicjatywy w tym kierunku, ale wciąż brakuje takiego integratora, który pomógłby podmiotom z Lubelszczyzny funkcjonującym w jakimś obszarze skonsolidować się, zainwestować w nowoczesne technologie i umożliwić sprzedaż bardziej przetworzonego produktu o większej wartości dodanej niż obecnie.

Kto mógłby być takim integratorem?

Najlepszym byłby ktoś, kto widziałby w tym interes. Może to być przedstawiciel biznesu lub podmiot wyłoniony w drodze konkursu. Z pewnością nie powinien to być samorząd lub inne jednostki administracji, bo mają one inne cele działalności i powinny skupiać się raczej na umożliwianiu prowadzenia biznesu niż jego realizacji.

Jest szansa, że taki podmiot powstanie?

Jeśli spojrzymy na środki wydawane w perspektywie poprzedniego programu operacyjnego, chociażby programu „Polska wschodnia", i popatrzymy na środki, które mogą być wydawane niebawem, to myślę, że powstanie takiego integratora jest tylko kwestią czasu i odrobiny dobrej woli decydentów.

Można wskazać już taki podmiot na Lubelszczyźnie?

Odpowiem przykładem. Popatrzmy na otwarte niedawno Lubelskie Centrum Konferencyjne. Z kolegami z zagranicy planujemy zorganizować tam dużą konferencję, w której będzie reprezentowanych około 45–50 krajów. Centrum daje taką możliwość, pracują w nim ludzie, którzy chcą nam w tym pomóc i którzy znają rynek usług kongresowych. Oni zapewniają wsparcie, a merytoryczną pracę zostawiają zainteresowanym naukowcom. Podobnie wyobrażam sobie działanie integratora na każdym rynku. Stworzyć możliwość, zaplecze, doradzić, wspomóc w uruchomieniu i rozwijać współpracę, ale nie wyręczać zainteresowanych podmiotów w jej prowadzeniu.

W Lublinie z sentymentem wspomina się czasy funkcjonowania fabryki samochodów, gdy zainwestował koncern Deawoo. Jest szansa, że znowu pojawi się taki inwestor?

Wątpliwe, przynajmniej jeśli chodzi o branżę wysokonakładową, w szczególności motoryzacyjną. Taki inwestor pojawia się tam, gdzie istnieją odpowiednie warunki techniczne do takiej działalności. Większość producentów samochodów i komponentów inwestuje na Śląsku, bo ten region jest odpowiednio skomunikowany, ma bezpośredni dostęp do autostrad polskich i europejskich, do atrakcyjnych rynków zbytu, na przykład niemieckiego lub austriackiego. Koszty dostępu do klientów są tam znacznie mniejsze, niż gdyby taki zakład ulokować w Lublinie. Mamy wprawdzie dużo doświadczeń historycznych związanych z branżą motoryzacją, a także aktualnych, choćby działalność firmy Ursus, ale mamy o wiele więcej doświadczeń z szeroko rozumianą branżą agro oraz dużo więcej ludzi młodych, którzy nastawiają się na branżę IT. Którzy mogą tę branżę zdecydowanie sprawniej i szybciej rozwijać przy nieporównywalnie niższych nakładach inwestycyjnych niż choćby w przypadku przemysłu elektromaszynowego.

Widzi pan zmianę klimatu dla biznesu na Lubelszczyźnie?

Szczerze mówiąc, mam mieszane uczucia. Oczywiście jest zdecydowanie lepszy niż 10–15 lat temu. Jest więcej instytucji wsparcia biznesu, aktywnie i sprawnie działa urząd miasta, uruchomiono biuro obsługi inwestorów, jest zdecydowanie lepsza infrastruktura, logistyka, zmieniła się mentalność urzędników, sprawnie działają organizacje pracodawców. Jednocześnie mam czasami poczucie braku wizji i determinacji w działaniach różnorodnych instytucji. Można odnieść wrażenie, że niektóre programy wsparcia realizowane są bez głębszej refleksji, powielają to, co robią inni i nie zawsze zwraca się uwagę na specyfikę regionu i mentalność jego mieszkańców, podejmowane są inicjatywy, które się dublują i nie wnoszą szczególnej wartości dodanej. Bardzo często osiągamy założone wskaźniki, ale nie uzyskujemy realnej zmiany. Tu też brakuje w mojej ocenie integratora, który byłby w stanie odgrywać taką rolę, jaką np. w czasie tworzenia strategii rozwoju Lublina pełnił prezydent miasta.

Ale poziom wynagrodzeń wciąż należy do najniższych w Polsce.