Powódź 2024: Co to jest polder? Czym jest polder przeciwpowodziowy?

Polder to urodzajny teren nadmorski lub położony poniżej poziomu morza, sztucznie osuszony i otoczony groblami w celu ochrony przed zalaniem. W ostatnich latach o polderach mówi się najczęściej w kontekście wykorzystania ich w systemie ochrony przeciwpowodziowej. Czym zatem są poldery przeciwpowodziowe?

Publikacja: 19.09.2024 14:46

Poldery przeciwpowodziowe wykorzystują naturalne ukształtowanie terenu i wybudowane przez człowieka

Poldery przeciwpowodziowe wykorzystują naturalne ukształtowanie terenu i wybudowane przez człowieka urządzenia hydrotechnicze

Foto: Mariusz Kula/REUTERS

Słowo „polder” wywodzi się z języka holenderskiego. Nic dziwnego – Holandia to kraj od stuleci słynący z tego typu terenów. W Polsce poldery znajdują się głównie na Żuławach Wiślanych, ale też w dolinach niektórych rzek. Gleba na tych terenach jest z reguły bardzo żyzna, w związku z tym może być wykorzystywana w rolnictwie. Ze względu na rosnące ryzyko powodziowe o polderach zaczęto myśleć również w kontekście włączenia ich do systemu ochrony przeciwpowodziowej.

Zbiorniki przeciwpowodziowe na Dolnym Śląsku

Zbiorniki przeciwpowodziowe na Dolnym Śląsku

PAP

Wykorzystanie polderów do ochrony przed powodzią

Dr. inż. Weronika Warachowska i prof. Zbigniew Zwoliński z Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu w opublikowanej w 2023 roku pracy „Gospodarka polderowa w Polsce – wyzwania naturalnej retencji powodziowej” wskazywali, że wykorzystanie polderów umożliwia połączenie „naturalnych procesów przyrodniczych z osiągnięciami inżynierii hydrotechnicznej”. Poldery „przy wykorzystaniu ich objętości retencyjnej, wynikającej z ukształtowania terenu oraz urządzeń hydrotechnicznych pozwalających na sterowanie przepływem, umożliwiają zarządzanie ryzykiem powodziowym przy jednoczesnej ochronie naturalnych zasobów środowiska”.

Czytaj więcej

Powodzianom brakuje wszystkiego. Dlaczego poldery nie uratowały przed zalaniem?

Czym są poldery przeciwpowodziowe?

Definicja polderu przeciwpowodziowego pojawiła się w nowelizacji ustawy Prawo wodne z 2017 roku. W art. 16 pkt. 41 czytamy, że przez polder przeciwpowodziowy rozumie się "urządzenie wodne odgrodzone od koryta rzeki, mogące okresowo przetrzymywać nadmiar wód powodziowych, zalewane, a następnie odwadniane przy pomocy urządzeń wlotowych i upustowych, samoczynnie lub w sposób kontrolowany”. Nowelizacja Prawa wodnego weszła w życie w styczniu 2018 roku.

Funkcjonowanie polderów przeciwpowodziowych w Polsce w ostatnich latach

W ostatnich latach pojawiały się lokalne dyskusje na temat wykorzystania polderów w systemie zabezpieczenia przeciwpowodziowego poszczególnych terenów. W niektórych przypadkach nie obyło się bez kontrowersji. Dotyczyły one np. funkcjonowania polderu Golina w woj. wielkopolskim. Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie informowało również o planach wybudowania polderów w regionach wodnych Małej Wisły i Górnej Wisły (zlewnia powyżej Krakowa), których celem jest ochrona przed powodzią Krakowa. Lokalne władze podkreślały potrzebę konsultowania tych planów z mieszkańcami.

Czytaj więcej

Jak sprawdzić, czy działka budowlana jest na terenie zagrożonym powodzią?

Dr. inż. Weronika Warachowska i prof. Zbigniew Zwoliński w przywołanym opracowaniu wskazywali na potencjalne źródło problemów z wykorzystaniem polderów w systemie zabezpieczenia przeciwpowodziowego. „Nowelizacja prawa wodnego w 2017 roku doprowadziła także do zlikwidowania Zarządów Melioracji i Urządzeń Wodnych, odpowiedzialnych dotychczas za zarządzanie polderami. Kompetencje i odpowiedzialności w tym zakresie przekazane zostały nowo utworzonemu Państwowemu Gospodarstwu Wodnemu Wody Polskie. W długiej historii gospodarki polderowej nacisk kładziony był – w zależności od kontekstu i potrzeb – zarówno na ochronę przeciwpowodziową, jak i na intensyfikację produkcji rolnej. Funkcje te traktowane były jednak najczęściej rozłącznie, co doprowadziło do współczesnych problemów w ustanawianiu polderów i zarządzaniu nimi” – czytamy.

Słowo „polder” wywodzi się z języka holenderskiego. Nic dziwnego – Holandia to kraj od stuleci słynący z tego typu terenów. W Polsce poldery znajdują się głównie na Żuławach Wiślanych, ale też w dolinach niektórych rzek. Gleba na tych terenach jest z reguły bardzo żyzna, w związku z tym może być wykorzystywana w rolnictwie. Ze względu na rosnące ryzyko powodziowe o polderach zaczęto myśleć również w kontekście włączenia ich do systemu ochrony przeciwpowodziowej.

Pozostało 85% artykułu
Prawo dla Ciebie
Chronili swoje samochody przed powodzią. Policja wzywa ich na komendę. Będą mandaty?
Okiem samorządowca
Powódź w Polsce. Mieszkańcy ocalili Nysę. Burmistrz: Miasto mogło zostać zniszczone jak Kłodzko, Głuchołazy
Czym jeździć
Technologia, której nie zobaczysz. Ale możesz ją poczuć
Tu i Teraz
Skoda Kodiaq - nowy wymiar przestrzeni
Klęski żywiołowe
Pożar w technikum gastronomicznym. Ok. 450 osób musiało się ewakuować
Klęski żywiołowe
Osiem propozycji Morawieckiego dla rządu Tuska po powodzi. "Zostawiliśmy sprawdzone rozwiązania"