Co Europa proponuje Ukraińcom

W Stambule odbyły się pierwsze rozmowy między Rosją i Ukrainą. Wierzymy, że doprowadzą do jakiegoś sukcesu, na ścieżkę pokoju. Jak pan sądzi, ile jest w tym zasługi Trumpa i jego administracji, że doszło do tych rozmów?

Po pierwsze trzeba podkreślić, że jeżeli będzie pokój między Ukrainą i Rosją, to nie będzie to rezultat żadnych negocjacji, ale raczej struktury pewnych współzależności. Niezależnie od tego, co wyniknie z tych negocjacji, trzeba budować strukturę, w której Ukraińcy są silniejsi, a Rosjanie są słabsi. Na tym tle trzeba podkreślić, że zasługi amerykańskie są raczej mniej niż minimalne, bo strukturalnie USA działały w taki sposób, żeby umocnić Rosję i osłabić Ukrainę.

Tak pan ocenia całość działań administracji amerykańskiej?

Działanie naszej administracji w najlepszym wypadku jest bardzo krótkowzroczne. Bo nie można budować pokoju na podstawie zmuszania do niego Ukraińców bez żadnych czynników pozytywnych. Trzeba proponować Ukraińcom przyszłość, która jest lepsza niż obecna sytuacja. Ukraińcy wszystko robią świetnie, pokazują, że są gotowi, czekają na ruchy pokojowe Putina i poniekąd też czekają na Trumpa, i na pozytywne propozycje ze strony amerykańskiej, bo po prostu to słowo magiczne „deal” niczego nie załatwi. A niezależnie od tego, jakie słowa są nawet na papierze, Rosjanie dalej chcą wojny i trzeba po prostu budować strukturę, żeby ta wojna była niemożliwa.

Panie profesorze, Zełenski stawił się w Stambule, może nie będzie uczestnikiem negocjacji, ale będzie obecny fizycznie. Putin nie. Kto w tym kontekście jest w lepszej sytuacji wyjściowej?

Zełenski oczywiście jest w lepszej sytuacji moralnie i jest w lepszej sytuacji historycznie, nawet powiedziałbym, że na polu bitwy też chyba jest w lepszej sytuacji, jeśli Amerykanie i Europejczycy są w stanie jeszcze pomagać. Putin chce pokazać, że jemu jest wszystko jedno, że może wszystko robić. Taki jest jego image, taka jest jego autoprezentacja. Ale to nie odzwierciedla właściwie prawdy, on ma swoje słabości, przede wszystkim gospodarcze. Więc gdyby się stawił (w Stambule – red.) to dla niego byłby to znak słabości.

Jeśliby patrzeć na tę konfrontację negocjacyjną w Stambule z dwóch stron – po jednej stronie wolny świat, Ukraina ze wsparciem Zachodu, po drugiej Rosja – kto ma większe szanse? Kto dysponuje większym potencjałem aktywów?

Większym potencjałem na pewno dysponuje Zachód. Nawet bez Stanów Zjednoczonych Ukraina plus Europa dysponują na pewno większym potencjałem. Ale pytanie polega na tym, czy tak zwany Zachód jest w stanie się jednoczyć i współpracować. Rosjanie liczą na to, że nie. I niezależnie od wyników piątkowych rozmów, nadal będą na to liczyli.

Trumpowi wyraźnie zależy na pokoju. Zobowiązał się do tego w swojej kampanii wobec swojego elektoratu. Powiedział, że wojna jest absurdalna i że załatwi pokój w 24 godziny. To się oczywiście nie udało. Ale jemu zależy na pokoju. Jeśli Putin nie pójdzie na te warunki i nie wejdzie na ścieżkę pokojową, czy Trump może sięgnąć po mocniejsze środki rewanżu?

Powiedziałbym tak: Trumpowi bardzo zależy na rozejmie, nie na pokoju. Bo Trump nie rozumie, co to jest wojna, więc nie może rozumieć, co to jest pokój.

Rozumiem, że jemu zależy na tym, żeby się nie lała krew, bo często o tym mówi.