Polacy niezbyt wierzą w odpowiedzialne działania rządu i firm

Oczekiwania wobec biznesu i rządzących co do ESG są w Polsce mniejsze niż na świecie – także wśród inwestorów giełdowych. Jednak rozdźwięk między społecznymi oczekiwaniami a oceną działań jest większy.

Publikacja: 16.10.2024 10:22

Polacy niezbyt wierzą w odpowiedzialne działania rządu i firm

Foto: Adobe Stock

Anita Błaszczak

Firmy przede wszystkim powinny skupić się na działaniach związanych ze swoim biznesem, w tym na dostarczaniu wysokiej jakości produktów i usług – twierdzi tak 77 proc. polskich uczestników tegorocznej edycji ESG Monitor – międzynarodowego badania agencji doradztwa SEC Newgate, które w lipcu br. objęło łącznie 14,3 tys. osób w 13 państwach świata, w tym ponad tysiąc w Polsce.

„Rzeczpospolita” i „Parkiet” jako pierwsze opisują wyniki ESG Monitora, w którym reprezentatywna próba dorosłych mieszkańców oceniła zaangażowanie firm i rządów w działania związane ze zrównoważonym rozwojem, wyliczając też swoje oczekiwania w tym obszarze. Po raz pierwszy w sondażu znalazły się również pytania skierowane do osób deklarujących aktywne inwestowanie na giełdzie.

Czytaj więcej

Gospodarka

Połowa Polaków chwali kierunek zmian w kraju

Co drugi badany ocenia teraz, że Polska zmierza w dobrym kierunku. Tych pozytywnych ocen jest pra...

Odpowiedzialność biznesu daleko od oczekiwań

Jak potwierdza badanie SEC Newgate, zdecydowanej większości respondentów zależy na odpowiedzialnym działaniu przedsiębiorców i rządzących w obszarze ESG, czyli z dbałością o ochronę środowiska naturalnego, odpowiedzialność społeczną i o ład korporacyjny. Jest to bardzo ważne dla ponad ośmiu na dziesięciu badanych na świecie, w tym dla ponad siedmiu na dziesięciu Polaków (od dużych firm oczekuje tego 73 proc. a od rządu - 74 proc. badanych).

Jednocześnie widać sporą różnicę między oczekiwaniami a faktyczną oceną rządu i biznesu – a konkretnie tego czy działają w sposób odpowiedzialny. Wprawdzie w tym roku ta luka jest w Polsce nieco mniejsza niż w 2023 r., gdy opinie o rządzących i firmach były dużo bardziej krytyczne, lecz i tak przewyższa globalne różnice.

Zarówno w polskim, jak też w globalnym badaniu najlepiej wypadły małe i średnie firmy, które za odpowiedzialne prowadzenie biznesu chwali prawie połowa Polaków. W rezultacie luka między oczekiwaniami i oceną działań MSP wynosi tylko 24 pkt proc. Nieco większa jest w przypadku rządów (34 pkt proc.) a najbardziej krytycznie Polacy ocenili duże spółki, które są też najbardziej „na widoku”. Tylko nieco ponad jedna trzecia badanych chwali je za prowadzenie biznesu w sposób odpowiedzialny, co oznacza 37 pkt. lukę między oczekiwaniami a oceną działania (na świecie luka jest o jedną czwartą mniejsza). - To wyraźny sygnał, że społeczeństwo domaga się bardziej konkretnych i skutecznych działań na rzecz zrównoważonego rozwoju – podkreśla Agnieszka Trzaskoma, partner zarządzająca SEC Newgate CEE.

Zadania dla firm

O jakie konkretnie działania chodzi? Jak wynika z badania, zarówno w Polsce jak i na świecie w pierwszej trójce najważniejszych zadań dla firm jest dostarczanie wysokiej jakości produktów i usług, uczciwe i sprawiedliwe traktowanie pracowników – które w Polsce jest nieco mniej ważne (76 proc.) niż na świecie (82 proc.) - a także transparentność działania.

Kolejne miejsca na tej liście zajmują: innowacje produktów i modeli biznesowych oraz dobre wyniki finansowe – ważne dla prawie siedmiu na dziesięciu badanych w Polsce i ponad trzech czwartych na świecie. Co więcej, 68 proc. ankietowanych Polaków i 73 proc. respondentów na świecie uważa, że dbałość o zyskowność biznesu może iść w parze z działaniem według zasad ESG.

Jeszcze silniejsze jest przekonanie, że firmy powinny brać pod uwagę potrzeby wszystkich interesariuszy – a nie kierować się wyłącznie interesem swoich inwestorów. Tę opinię podziela 78 proc. uczestników ESG Monitora, w tym 72 proc. Polaków, w tym większość osób deklarujących aktywne inwestowanie na giełdzie (na świecie 71 proc. a w Polsce 61 proc.).

Z drugiej strony, wyodrębniona w tym roku grupa inwestorów wykazuje w wielu krajach sporą tolerancję na nieodpowiedzialne czy nawet nieetyczne działania spółek.

Inwestor odporny na brak etyki?

Wprawdzie ponad połowa inwestorów zwraca dużą uwagę na wyniki spółki w obszarze ESG (co ma związek z regulacjami), ale decydując się na kupno akcji danej firmy biorą pod uwagę przede wszystkim finansowy zwrot z inwestycji, perspektywy wzrostu spółki, wskaźniki ryzyka czy kondycję branży, w której działa firma. Kwestie etyki i troski o środowisko w prowadzeniu biznesu jako bardzo ważne wskazuje znacząco mniej polskich inwestorów (odpowiednio 38 proc. i 35 proc.).

Globalnie tylko niespełna połowa ogółu badanych (49 proc.) zdecydowałoby się wycofać z inwestycji – sprzedać akcje lub udziały spółki po informacji o jej nieetycznych praktykach. W dodatku ponad jedna piąta inwestorów dokupiłaby wtedy akcje firmy.

Ogólną średnią etycznych deklaracji zawyżają zapewnienia prawie dwóch trzecich inwestorów ze Zjednoczonych Emiratów Arabskich i Kolumbii oraz ponad połowy z USA. W Europie inwestorzy nie są tak skorzy do karania nieuczciwych praktyk – na czele z Niemcami (tylko 34 proc. wycofałoby się z inwestycji ze względów etycznych). Niewiele lepiej jest we Francji i w Hiszpanii (37 proc.). Na tym tle całkiem nieźle wyglądają polscy inwestorzy, wśród których 40 proc. sprzedałaby akcje nieetycznej spółki, choć 25 proc. zwiększyłoby swoje zaangażowanie. Być może licząc, że po kryzysie wizerunkowym jej akcje pójdą w górę.

Banki z najlepszą oceną

Pod względem prowadzenia biznesu w odpowiedzialny sposób zgodny z zasadami ESG, najlepsze oceny zdobył w tym roku w Polsce sektor finansowy wraz z bankami, co zdaniem ekspertów SEC Newgate może trochę dziwić w kontekście dyskusji o wysokich kosztach kredytów hipotecznych. Tymczasem najwięcej (49 proc). polskich respondentów wystawiło finansom i bankowości wysoką ocenę, dzięki czemu sektor wyprzedził ubiegłorocznego lidera, branżę e-commerce. Wśród najlepiej ocenianych znalazła się też branża turystyczna (z wyłączeniem linii lotniczych) - wysoko oceniona przez 47 proc. badanych awansowała na trzecie miejsce z ósmego przed rokiem. Wyraźnie zyskały też w opinii Polaków edukacja i branża urody – docenione przez 47 proc. badanych zamykają pierwszą piątkę sektorów, które najlepiej wypadły pod względem zrównoważonego podejścia do biznesu. Co więcej, w tym roku odsetek najwyższych ocen wzrósł o 10 pkt. proc.

- Jednak mimo obserwowanej poprawy, nawet najlepiej oceniane branże osiągnęły maksymalnie 49 proc. zaufania, co pokazuje, że nadal istnieje duże pole do poprawy – zaznacza Zofia Bugajna-Kasdepke, prezeska SEC Newgate CEE. Spore pole do poprawy jest w kwestii komunikacji działań w obszarze ESG, choć jest to grząski grunt, szczególnie w Polsce. Jak przyznają eksperci SEC Newgate, w polskim badaniu widać pewien przesyt informacjami na temat ESG, przy czym sam skrót kojarzy ledwie 9 proc. badanych (na świecie 21 proc.).

Obawy o greenwashing

Podczas gdy ogólny odsetek osób deklarujących duże zainteresowanie tematyką zrównoważonego rozwoju wzrósł w ciągu ostatniego roku z 29 do 31 proc., to nad Wisłą zmalał z 28 do 25 proc. Zdecydowana większość badanych na świecie (73 proc.) i w Polsce (69 proc.) zgadza się co do tego, że firmy powinny bardziej przejrzyście komunikować swoje działania i wyniki w zakresie ESG. Jednocześnie ponad dwie piąte respondentów nie ma zaufania do deklaracji firm na temat ich osiągnięć w tym obszarze, a jeszcze większa grupa (63 proc. na świecie i 54 proc. w Polsce) uważa, że problemem jest greenwashing.

- Wielu ludzi nie ufa deklaracjom firm na temat ESG i uważa, że firmy skoncentrowane na inicjatywach ESG są zbyt zorientowane politycznie. Potrzebne jest więc przemyślane podejście do przezwyciężenia sceptycyzmu – zaznacza Zofia Bugajna-Kasdepke.