Sąd Najwyższy kwestionuje monopol Polskiego Związku Działkowców

Małgorzata Gersdorf, pierwszy prezes Sądu Najwyższego, ma zastrzeżenia do konstytucyjności niektórych zapisów ustawy o rodzinnych ogrodach działkowych z 2013 r. Swoje uwagi m.in. w tej sprawie trafiły właśnie do Senatu.

Kilka lat temu to właśnie na jego wniosek Trybunał Konstytucyjny zajął się problemem ogrodów działkowych.

W wyroku z 11 lipca 2012 r. TK uznał za niekonstytucyjne 24 artykuły ustawy działkowej z 2005 roku (sygn. K 8/10).

Wśród zakwestionowanych przepisów były uregulowania dotyczące monopolu Polskiego Związku Działkowców. Chodziło o to, że członkostwo w PZD było obowiązkowe, i to zarówno dla działkowców, jak i dla ogrodów. To zdaniem TK naruszało konstytucyjną zasadę swobodę zrzeszania się.

Zdaniem TK uregulowania te powinny zostać zmienione. Jednocześnie odroczył on utratę mocy obowiązującej niekonstytucyjnych przepisów, by Sejm zdążył uchwalić nową ustawę. I tak się stało.

Od ponad roku obowiązuje ustawa z 2013 r. o rodzinnych ogrodach działkowych. I to do niej teraz ma zastrzeżenia pierwszy prezes SN.

Jego zdaniem ustawa ta nie w pełni likwiduje ograniczenia w zrzeszaniu się. Z jednej strony bowiem stanowi, że działkowcy mają swobodę w podjęciu decyzji, czy chcą należeć do stowarzyszenia ogrodowego czy nie, z drugiej jednak część przepisów przejściowych tej ustawy nie do końca realizuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego, którego celem było rozbicie monopolu PZD.

Ustawa nadal utrwala dotychczasowe struktury PZD. Chodzi o nadanie PZD statusu równego innym stowarzyszeniom. Związek ten przede wszystkim ma przewagę ekonomiczną.

Niejasne są również przepisy art. 69 i 70 tej ustawy. Dotyczą wydzielania się stowarzyszeń ze struktur Polskiego Związku Działkowców.

Zgodnie z nimi zebranie, na którym dochodzi do podjęcia uchwały o wyodrębnieniu się z PZD, staje się automatycznie zebraniem założycielskim. Ale ustawa nie pozwala ustalić, kogo obejmuje lista założycieli, którą komitet założycielski ma obowiązek dołączyć do wniosku o rejestrację stowarzyszenia (art. 12 prawa o stowarzyszeniach).

Według prezesa SN nawet jeżeli działkowiec uczestniczy w zebraniu i głosuje, nie może być zmuszony do przyjęcia statusu członka. Nieczytelna konstrukcja ustawy może więc naruszać zasadę poprawnej legislacji oraz wolności zrzeszania się.