Spotkanie zatytułowane „Polityka zdrowotna w Unii Europejskiej – kierunki, wyzwania, szanse” prowadzili Cezary Szymanek, zastępca redaktora naczelnego „Rzeczpospolitej”, oraz Dominika Pietrzyk, redaktor prowadząca serwisu zdrowie.rp.pl.

Adam Jarubas, europoseł i przewodniczący Komisji Zdrowia Publicznego w Parlamencie Europejskim, przypomniał, że zakończona niedawno polska prezydencja „naciskała na zwiększenie roli polityki zdrowotnej w Unii”.

Dodał, że obecna prezydencja – duńska – wskazuje, że do końca roku możliwe będzie „zamknięcie dwóch tematów” – Pakietu Farmaceutycznego oraz Critical Medicines Act (CMA).

Pakiet Farmaceutyczny to największa reforma unijnego prawa farmaceutycznego od 2004 r., której celem jest zwiększenie dostępności leków i wzmocnienie konkurencyjności unijnego przemysłu farmaceutycznego. 

Z kolei zmiany prawa związane z Critical Medicines Act (CMA) mają doprowadzić do zapewnienia dostępności i stabilności dostaw leków krytycznych na terenie Unii Europejskiej.

Wyciągnąć wnioski z kryzysów

Według Jarubasa kolejnym dowodem zmian w podejściu UE jest powołanie Komisji Zdrowia Publicznego oraz Komisji Bezpieczeństwa i Obrony w Parlamencie Europejskim.

Jak przypomniał, KE zapowiedziała także prezentację europejskiego aktu w sprawie biotechnologii, co może stanowić podstawę dotyczącą walki z chorobami rzadkimi. Wśród kluczowych kwestii w europejskiej agendzie Jarubas wymienił także: europejską przestrzeń danych zdrowotnych (EHDS), której utworzenie może usprawnić prowadzenie badań naukowych, oraz strategie zdrowotne dotyczące m.in. otyłości, cukrzycy, chorób neurodegeneracyjnych czy zdrowia psychicznego.

– Kluczowe jest przygotowanie Unii na różne kryzysy – podkreślił przewodniczący komisji zdrowia.

– Pacjenci nie mają czasu. W Unii cały czas mamy kraje, w których diagnostyka jest na dramatycznym poziomie, gdzie pacjenci nie mają dostępu do odpowiednich terapii. Wyrażamy więc troskę o szybkość implementacji ważnych aktów prawnych. Ważne, żeby były konkretne strategie walki z nowotworami i przyspieszenie w działaniu – ocenił prezes AstraZeneca Polska Wiktor Janicki.

Jarubas zwrócił uwagę, że „niestety 20 proc. przyszłego budżetu będzie będzie przeznaczone na spłatę Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności, którego częścią jest np. KPO”, a kraje, w których jest napięta sytuacja budżetowa, mogą mieć problemy dotyczące wsparcia sektora zdrowotnego w kontekście zapowiadanego powrotu produkcji leków do Europy.

– Odnosimy wrażenie, że wszyscy patrzą na nas – producentów – jako na tych, którzy są odpowiedzialni za bezpieczeństwo lekowe Polski i Europy. Tymczasem to polski rząd jest odpowiedzialny za zabezpieczenie lekowe Polski. My, można powiedzieć, jesteśmy sygnalistami wskazującymi, że jesteśmy w niebezpiecznej sytuacji – produkujemy leki, ale często to nie są leki z listy leków krytycznych – powiedziała Barbara Misiewicz-Jagielak, dyrektorka ds. relacji zewnętrznych w Polpharmie.

– Osoby, które myślą, że mamy czas, są w błędzie – nie ma bezpieczeństwa bez bezpieczeństwa lekowego – dodała Misiewicz-Jagielak.

– Trochę jestem zdziwiona, że UE, przygotowując strategie, kwestie finansowania zostawia na koniec. Konieczne jest znalezienie środków na finansowanie ambitnych inicjatyw. Wystarczy spojrzeć na trendy demograficzne – jeżeli budżet na zdrowie nie zostanie zapewniony na kolejne siedem lat, to potem może być za późno – oceniła z kolei Iwona Pająk, dyrektor ds. Public Affairs w Novartis.

Zabezpieczyć się na przyszłość

– Nigdy nie można być wystarczająco przygotowanym na kryzysy, ale to, że zaczęliśmy od szukania szczepionek i innych środków, mając strukturę i procedurę, to ważny krok. Unia osiągnęła dużo w zakresie kompetencji państw członkowskich i w tych czasach priorytetem musi być zacieśnienie współpracy cywilno-wojskowej. Dowodem ważności tych tematów jest powstanie komisji ds. obrony i zdrowia – ocenił Bartłomiej Kurcz z Europejskiego Urzędu ds. Gotowości i Reagowania na Stany Zagrożenia Zdrowia.

– Są ustalone priorytety dotyczące zagrożeń, będziemy pracować nad środkami przeciwdziałania. Pierwszy raz na poziomie unijnym będziemy to mieli opisane – zauważył Kurcz.

Jak dodał, są wyzwania dotyczące leków krytycznych, a architektura zdrowotna jeszcze nie jest ukształtowana.

– Jesteśmy otwarci, by pokazywać, co jest ważne z naszej perspektywy. Mamy raporty dotyczące konkurencyjności, ale także o odporności cywilnej i wojskowej – zauważył Krzysztof Kopeć, prezes Polskiego Związku Pracodawców Przemysłu Farmaceutycznego – Krajowi Producenci Leków.