Efektywność plus niskie opłaty

Bessa na giełdzie powoduje, że spada wartość naszych oszczędności. Jednak na kontach wciąż jest dużo więcej, niż przekazaliśmy za pośrednictwem ZUS

Aktualizacja: 09.04.2008 19:15 Publikacja: 09.04.2008 18:50

Efektywność plus niskie opłaty

Foto: Rzeczpospolita

Założyliśmy, że przez 8,5 roku ZUS przekazywał do każdego funduszu na hipotetyczne konto przyszłego emeryta 100 zł miesięcznie. Robił to od września 1999 r. (wtedy działały już wszystkie fundusze). W sumie do marca tego roku na każdy rachunek wpłynęły 103 składki, czyli łącznie 10,3 tys. zł. Od każdej składki została potrącona taka opłata manipulacyjna, jaką rzeczywiście pobiera dane OFE (uwzględniliśmy zmiany wynikające ze stażu członkowskiego). Pozostała część składki została przeliczona na jednostki rozrachunkowe poszczególnych OFE według wartości z ostatniego dnia każdego miesiąca.

Przy takich założeniach na koncie każdego przyszłego emeryta jest średnio o ponad 5 tys. zł więcej niż wpłacił. Pół roku wcześniej różnica ta była jeszcze większa, wynosiła prawie 6 tys. zł. Jednak zła sytuacja na giełdzie spowodowała, że wartość jednostek rozrachunkowych funduszy spadła. Zmalała zatem wartość zgromadzonych oszczędności. Nie jest to powód do alarmu, bo pieniądze na emeryturę gromadzimy nawet przez kilkadziesiąt lat i w takim czasie okresowe straty mogą być odrobione z nawiązką.

Najwyższy przyrost na hipotetycznym koncie odnotowali klienci jednego z największych na rynku funduszy, ING. Jak wynika z naszych wyliczeń, na ich rachunkach (oczywiście zgodnie z przyjętymi założeniami) jest prawie 15,5 tys. zł, czyli o ponad 5 tys. zł więcej, niż wpłacili w formie składek. Niewiele mniej ma osoba oszczędzająca od 1999 r. w Pekao. Różnica wynosi zaledwie 13 zł. Dobrze wypadł też inny mały fundusz, Polsat. Jego przykładowy klient ma teraz prawie 15,4 tys. zł.

Średnia dla wszystkich OFE wynosi nieco ponad 15 tys. zł. Klienci ośmiu funduszy mają powyżej średniej. Oprócz wspomnianej trójki w gronie tym są jeszcze: PZU Złota Jesień, Generali, AIG, Commercial Union oraz Dom.Najmniej na hipotetycznym koncie zgromadził klient funduszu Aegon – 14,4 tys. zł. To o ponad 1 tys. zł mniej niż ma na rachunku uczestnik najlepszego pod tym względem OFE.

Najwięcej, czyli 30 punktów za stan hipotetycznego konta, otrzymał ING, każdy kolejny fundusz dostawał proporcjonalnie mniej punktów, a Aegon zero.

Wysokość stanu hipotetycznego rachunku w OFE, stanowiąca jedną z kategorii naszego rankingu, lepiej niż stopa zwrotu pokazuje, ile rzeczywiście fundusze zarobiły. W wyliczeniach uwzględnione są bowiem opłaty od składki. Od ich wysokości zależy, ile pieniędzy pracuje na przyszłą emeryturę. Jeśli wpłacamy np. 100 zł, a nasz fundusz pobiera 7 proc., to faktycznie inwestowane jest 93 zł.

Druga znacząca opłata za zarządzanie aktywami (zależy m.in. od ich wysokości) jest uwzględniania w jednostce rozrachunkowej. Im jest mniejsza, tym wartość jednostki danego OFE jest wyższa.Na wielkość naszych oszczędności mają wpływ opłaty pobierane przez fundusze emerytalne. Im są one niższe, tym lepiej dla klientów.

Ciekawych informacji na temat opłat dostarcza raport Komisji Nadzoru Finansowego (KNF). Nadzór wyliczył wskaźnik, który ma pokazywać, jaki procent aktywów stanowią opłaty: od składki, za zarządzanie aktywami oraz wynagrodzenie za wyniki inwestycyjne.

Wyliczenia te pokazują, że z roku na rok OFE inkasują od klientów coraz mniej.

I tak w ubiegłym roku opłaty na rzecz OFE stanowiły 1,44 proc. aktywów, rok wcześniej było to 1,59 proc., a dwa lata wcześniej 1,77 proc. Wyraźnie niższe obciążenia są w tych funduszach, w których dzięki wysokim aktywom opłata za zarządzanie jest niższa oraz w których statuty ustalają niski kwotowy limit opłaty (fundusz może pobrać opłatę za zarządzanie, która stanowi określony procent aktywów, jednak nie więcej niż wynosi limit kwotowy; ważne, że zasady te obowiązują tylko do 2010 r.).

Spośród 15 funduszy najniższe opłaty pobierają największe OFE: CU, ING, PZU Złota Jesień, AIG, ponieważ mają niższą procentową wysokość opłaty za zarządzanie. Z kolei przyjęte w statutach OFE limity kwotowe dotyczące tej opłaty miały wpływ na stawki pobierane przez AIG, Generali oraz ING, co było korzystne dla ich klientów.

Nadzór wskazuje również, że niższe obciążenia ponoszą ci klienci, których fundusze zachowały obniżoną opłatę od składki dla dotychczasowych członków w momencie nowelizacji ustawy o OFE (narzuciła maksymalną wysokość tej opłaty). Niższe od ustawowych opłaty dla wszystkich obowiązują w Allianz.

Z analizy obejmującej ubiegły rok wynika, że najmniejsze opłaty od składki pobierają: Allianz (4 proc. od wszystkich uczestników) oraz CU (4 proc. od tych, którzy uzyskali członkostwo przed 1 kwietnia 2004 r., gdy weszła w życie nowelizacja prawa; w rzeczywistości dotyczy to większości klientów tego OFE). Niskie opłaty są też w Generali, AIG i ING. Na drugim biegunie znajdują się: Polsat, a za nim Pocztylion, Nordea, Pekao oraz Bankowy. Warto wziąć to pod uwagę, gdy wybiera się fundusz.

Rz: Czy należało spodziewać się, że w pierwszym kwartale OFE będą miały straty?

Tomasz Publicewicz: Gdy indeksy spadały o kilkanaście procent, trudno było oczekiwać, że fundusze się obronią. Ich wyniki są przecież powiązane z sytuacją na giełdzie.

Czy w 2008 roku fundusze emerytalne mogą mieć ujemne wyniki? Byłby to pierwszy taki przypadek w ich historii. Klienci OFE przyzwyczaili się do zysków.

Nie możemy oczekiwać, że fundusze co roku będą osiągać dodatnie stopy zwrotu. Jeżeli akurat w 2008 r. wyniki będą ujemne, nic strasznego się nie stanie. Osoby, które są od niedawna w funduszach, nie uzbierały jeszcze dużego kapitału i ich strata nie jest taka duża. Zatem kobiety, które w przyszłym roku zaczną otrzymywać emeryturę z drugiego filaru, będą ją miały niską nie dlatego, że teraz wyniki są słabsze, ale dlatego, że relatywnie krótko oszczędzały. Klienci, którzy długo oszczędzają w OFE, mają teraz na kontach nieco mniej.

Ale wciąż zdecydowanie więcej niż wpłacili.

Tak. O ponad połowę więcej.

Czy można wskazać dobre i złe fundusze pod względem inwestowania?

Z OFE jest trochę podobnie jak z funduszami inwestycyjnymi. Wybór konkretnego należy dostosować do własnych oczekiwań. Dobrą ilustracją tej tezy może być Polsat. Raz jest na dole zestawienia, a raz na górze. Oznacza to, że zarządzający podejmuje większe ryzyko niż konkurenci. Jeśli ktoś nie lubi takiego podejścia do inwestycji, fundusz ten nie jest dla niego. Ostatecznie może się jednak okazać, że klienci Polsatu będą mieli najwięcej pieniędzy na emerytalnych kontach.

Jaki okres inwestowania należy wziąć pod uwagę przy ocenie wyników OFE?

Na pewno nie miesiąc. Zresztą nie ma optymalnego okresu. Lepiej wykorzystać inne miary oceny, choćby stan hipotetycznego rachunku, który też pokazujecie przy okazji rankingu. To lepiej obrazuje, co działo się w przeszłości. Zestawienia kilkuletnich wyników OFE mogą natomiast być sygnałem do refleksji, jeśli nasz fundusz jest na końcu.

W funduszach często zmieniają się ludzie zarządzający pieniędzmi...

... i to jest problem. Niektóre fundusze miały już po 3 – 4 zarządzających. Kolejny często odcina się od strategii poprzednika i brakuje kontynuacji. Nie sprzyja to dobrym wynikom. Przykładem jest Bankowy, ale nie tylko on. Częste zmiany obserwowaliśmy też w Pocztylionie czy Domu. Z kolei AIG i ING, gdzie skład zarządzających jest bardziej stabilny, osiągają lepsze wyniki, choć oczywiście również miewają słabsze okresy. Sądzę, że w perspektywie 5 – 10 lat wyniki funduszy o stabilnym składzie zarządzających będą lepsze niż tych, w których dochodzi do częstych zmian.

ZUS

Założyliśmy, że przez 8,5 roku ZUS przekazywał do każdego funduszu na hipotetyczne konto przyszłego emeryta 100 zł miesięcznie. Robił to od września 1999 r. (wtedy działały już wszystkie fundusze). W sumie do marca tego roku na każdy rachunek wpłynęły 103 składki, czyli łącznie 10,3 tys. zł. Od każdej składki została potrącona taka opłata manipulacyjna, jaką rzeczywiście pobiera dane OFE (uwzględniliśmy zmiany wynikające ze stażu członkowskiego). Pozostała część składki została przeliczona na jednostki rozrachunkowe poszczególnych OFE według wartości z ostatniego dnia każdego miesiąca.

Pozostało 92% artykułu
Ekonomia
Gaz może efektywnie wspierać zmianę miksu energetycznego
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Ekonomia
Fundusze Europejskie kluczowe dla innowacyjnych firm
Ekonomia
Energetyka przyszłości wymaga długoterminowych planów
Ekonomia
Technologia zmieni oblicze banków, ale będą one potrzebne klientom
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Ekonomia
Czy Polska ma szansę postawić na nogi obronę Europy