Zrównoważony rozwój ujęty w legislacyjnych ramach

państwa UE chcą do 2050 r. osiągnąć neutralność klimatyczną. Żeby to osiągnąć konieczna jest ponadnarodowa współpraca. Część ustaleń przybrała już konkretne kształty w postaci uchwalonych aktów prawnych. Natomiast prace nad innym nadal trwają.

Taksonomia pod lupą

Właśnie ważą się losy ogłoszonego kilka dni temu wstępnego porozumienia osiągniętego przez negocjatorów Rady i Parlamentu Europejskiego w sprawie rozporządzenia ustanawiającego ramy certyfikacji dotyczące usuwania dwutlenku węgla. Po wejściu w życie rozporządzenie będzie pierwszym krokiem w kierunku wprowadzenia do prawodawstwa UE kompleksowych ram usuwania dwutlenku węgla i redukcji emisji z gleby. Porozumienie ma charakter wstępny – musi jeszcze zostać formalnie przyjęte przez obie instytucje.

Natomiast już od kilku lat funkcjonują przepisy zwane taksonomią, czyli zbiór standardów pozwalających inwestorom zrozumieć co jest, a co nie jest uznawane za „zieloną” działalność gospodarczą. Taksonomia obejmuje sześć głównych celów środowiskowych. Są to: łagodzenie zmian klimatu, adaptacja do nich, zrównoważone wykorzystywanie i ochrona zasobów wodnych, przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, zapobieganie zanieczyszczeniom i ich kontrola, a także ochrona oraz odbudowa bioróżnorodności. Przedsiębiorstwa, które już teraz są objęte wymogiem publikowania informacji niefinansowych, muszą ujawniać, jaka część ich działalności kwalifikuje się do taksonomii i jaka jest z nią zgodna. Jak wygląda to w praktyce? EY wzięło pod lupę ponad 300 spółek notowanych na europejskich giełdach. Zdecydowana większość opublikowała informacje na temat taksonomii, ale ponad jedna trzecia nie zgłosiła żadnych kwalifikujących się obrotów, co wskazuje, że prowadzą działalność, która w żaden sposób nie przyczynia się do łagodzenia zmian klimatu lub celów adaptacyjnych. Polska wypada słabo. Rodzime przedsiębiorstwa raportowały tylko 10 proc. „zielonych” działań.

Wyniki badania jasno pokazują, że gros firm nie jest jeszcze gotowa do ujawniania wymaganych informacji. Tymczasem w życie weszła przełomowa dyrektywa CSRD (Corporate Sustainability Reporting), która docelowo obejmie niemal 50 tys. unijnych firm, w tym ponad 3 tys. z Polski. CSRD rozszerza zakres dotychczas obowiązującej dyrektywy NFRD i wprowadza bardziej szczegółowe wymogi sprawozdawcze dla objętych przez nią spółek.

Nie tylko CSRD

Obowiązek złożenia raportu niefinansowego za rok 2024 dotyczy przedsiębiorstw zatrudniających powyżej 500 pracowników, które osiągają obrót większy niż 40 mln euro lub mają sumę aktywów przekraczającą 20 mln euro. W następnych latach te same zasady będą stosowane wobec firm zatrudniających powyżej 250 osób – za rok 2025 oraz małych i średnich przedsiębiorstw notowanych na giełdzie – za rok 2026.

– Wdrażanie CSRD cechuje mniejsze zróżnicowanie niż w odniesieniu do taksonomii. Przewiduje ona, że podmioty finansowe i niefinansowe mają raportować odmienne wskaźniki, a tym samym zbierać nieco inne dane. W zakresie CSRD zastosowanie mają te same standardy sprawozdawczości zrównoważonego rozwoju – podkreśla Dariusz Kryczka, menedżer kancelarii EY Law. Zwraca też uwagę na jeszcze jeden istotny akt prawny: CSDD (Corporate Sustainability Due Diligence Directive). To dyrektywa w sprawie należytej staranności w zakresie zrównoważonego rozwoju, która ma uzupełnić unijny system raportowania o kwestie związane z analizą oddziaływań przedsiębiorstwa względem środowiska i praw człowieka.

– Obecna treść aktu jest praktycznie ostateczna, ponieważ tekst został uzgodniony w ramach trójstronnych negocjacji Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji Europejskiej. Jednocześnie tekst wciąż oczekuje na finalne przyjęcie, co ostatecznie budzi dalsze wątpliwości na poziomie politycznym – podkreśla Kryczka. Dodaje, że nowe obowiązki będą miały bezpośrednie zastosowanie do największych przedsiębiorstw.

Niektóre regulacje są skierowane do konkretnych branż. Przykładem jest SFRD, czyli rozporządzenie w sprawie ujawniania informacji związanych ze zrównoważonym rozwojem w sektorze usług finansowym. Zostało wprowadzone w 2019 r., a weszło w życie w marcu 2021 r. Nakłada obowiązki w zakresie ujawniania informacji ESG na uczestników rynków finansowych, którzy wytwarzają i sprzedają produkty finansowe oraz świadczą usługi zarządzania portfelem (tj. zarządzających aktywami, dostawców funduszy emerytalnych, banki i ubezpieczycieli) oraz na doradców finansowych.

Wymierne korzyści

Wdrażanie unijnych regulacji wiąże się z wieloma wyzwaniami, takimi jak brak danych, niedobór odpowiednich kwalifikacji oraz zmieniające się otoczenie prawne. Niemniej jednak nowe przepisy mają kluczowe znaczenie dla kierowania kapitału w stronę bardziej zrównoważonych inwestycji, wspierając tym samym osiągnięcie celów zrównoważonego rozwoju na poziomie europejskim i globalnym. Wiążą się także z korzyściami dla biznesu.

ESG ma pozytywny wpływ na wizerunek i reputację przedsiębiorstwa. Pomaga również identyfikować i zarządzać ryzykiem, stymuluje innowacyjność i efektywność operacyjną. Ma też przełożenie na wyniki finansowe i wycenę. Firmy działające zgodnie z zasadami ESG cieszą się większym zainteresowaniem klientów, lepszą jakością i niższą rotacją kadr oraz niższymi kosztami finansowania. Mogą pozyskać kapitał na preferencyjnych warunkach. ESG idzie też w parze z transparentnością. Firmy mające dobre relacje z otoczeniem rynkowym, lokalną społecznością i inwestorami oraz dbające o klimat są postrzegane jako mniej ryzykowne. A to oznacza wyższą wycenę z uwagi na niższą premię za ryzyko.