W swym wystąpieniu do szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego gen. Leszka Surawskiego RPO Adam Bodnar powołał się na doniesienia medialne, że z inicjatywy szefów Wojewódzkich Sztabów Wojskowych zbierane są od starostów informacje dotyczące obywateli RP o innej niż polska przynależności narodowej. Informacje te mają obejmować dane o ich liczebności, stopnia zintegrowania z polskim społeczeństwem, poziomu życia, głównych problemów i konfliktów występujących w rejonach ich zamieszkania. Wojsko ma też prosić starostów o imienne listy osób będących „formalnymi i nieformalnymi liderami organizacji skupiających osoby deklarujące przynależność do innych niż polska grup etnicznych".
Wnioski o takie informacje miało otrzymać kilkudziesięciu starostów z zachodniej i południowo-zachodniej Polski. Sztab Generalny ogólnie tłumaczył w mediach, że działania te mają związek z realizacją „konstytucyjnego obowiązku ochrony niepodległości państwa, niepodzielności terytorium i nienaruszalności granic", potrzeby „utrzymywania stałej gotowości obronnej państwa", pociągającej za sobą wymóg „przeprowadzania ciągłych studiów i analiz obejmujących różne obszary".
Informacje mediów oraz sygnały świadczące o obawach społeczności mniejszości narodowych skłoniły Rzecznika do podjęcia postępowania wyjaśniającego.
- Dane osobowe dotyczące narodowości, pochodzenia rasowego czy etnicznego należą do kategorii danych wrażliwych, wymagających szczególnie intensywnej ochrony - przypomina Adam Bodnar.
Przetwarzanie takich danych - zgodnie z art. 9 ust. 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych - jest zabronione, poza ściśle określonymi wyjątkami. Z kolei według art. 4 ust. 1 i ust. 2 ustawy z 6 stycznia 2005 r. o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym, każda osoba należąca do mniejszości ma prawo do swobodnej decyzji o traktowaniu jej jako należącej bądź też nienależącej do mniejszości. Ewentualny obowiązek ujawnienia swej przynależności do mniejszości musi wynikać z ustawy.
