Czas zaciskania pasa Polaków już się skończył. Gospodarka u progu boomu

Po oczyszczeniu z wpływu czynników sezonowych i kalendarzowych, produkcja sprzedana przemysłu była we wrześniu jedynie o 0,9 proc. mniejsza niż rok wcześniej. To najlepszy wynik od czerwca. Co jednak ważniejsze, licząc w ten sposób, produkcja wzrosła o 0,9 proc. w stosunku do sierpnia, gdy z kolei zwiększyła się o 0,6 proc. w stosunku do lipca. To pierwszy raz w tym roku, gdy aktywność w przemyśle rosła dwa miesiące z rzędu. Szczegóły dotyczące produkcji w podziale na branże sugerują, że kołem zamachowym odbicia w przetwórstwie jest popyt krajowy. To wniosek spójny z poprawą sytuacji finansowej gospodarstw domowych i ich rosnącą skłonnością do konsumpcji.

Bez obaw o pracę

Wspomniany spadek zatrudnienia w sektorze przedsiębiorstw jest faktem, ale nie wynika wyłącznie z malejącego zapotrzebowania firm na pracowników. Częściowo jest też pokłosiem trendów demograficznych: starzenia się ludności i kurczenia się puli osób w wieku produkcyjnym. W tej mierze, w jakiej jest on spowodowany ograniczeniami podaży pracowników, spadek zatrudnienia nie będzie prowadził do wzrostu bezrobocia i spadku presji na wzrost płac. Z ankietowych badań GUS wśród gospodarstw domowych wynika, że ich poczucie pewności zatrudnienia, po lekkim spadku w sierpniu i wrześniu, w październiku znów wzrosło – i jest mniej więcej takie, jak tuż przed wybuchem pandemii Covid-19.

Dlaczego w takim razie wyhamował wzrost płac? Po pierwsze, zadziałał wspomniany efekt kalendarzowy, który negatywnie wpłynął na wynagrodzenia pracujących na akord. Po drugie, wysoka była baza odniesienia sprzed roku, gdy za sprawą premii w energetyce i górnictwie przeciętne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw podskoczyło o 14,5 proc. rok do roku. Stąd w kolejnych miesiącach wzrost płac może być nieco wyższy niż we wrześniu. Patrząc w szerszym kontekście, dynamika płac będzie opadała wraz z inflacją, ale będzie ją wyraźnie przewyższała. Tymczasem już we wrześniu przeciętna płaca wzrosła o 2,1 pkt proc. bardziej niż ceny towarów i usług konsumpcyjnych. To oznacza, że siła nabywcza uposażeń zwiększyła się najbardziej od lutego 2022 r. A to dopiero początek jej odbicia. Według aktualnych prognoz ekonomistów, jeśli rząd utrzyma w 2024 r. obniżony VAT na podstawowe produkty żywnościowe oraz częściowo zamrożone ceny energii elektrycznej, inflacja w pierwszych miesiącach przyszłego roku znajdzie się w okolicy 4 proc. W takich okolicznościach realny wzrost wynagrodzeń – napędzany m.in. przed podwyżkę płacy minimalnej o 20 proc. – może dochodzić do 6 proc. W przeszłości tak szybki wzrost siły nabywczej płac szedł w parze z równie szybkim wzrostem konsumpcji. Tymczasem w 2024 r. dochody gospodarstw domowych będą zaś dodatkowo zasilane zwiększonymi transferami społecznymi, zwłaszcza podwyższonym z 500 do 800 zł świadczeniem wychowawczym. Wygląda więc na to, że polska gospodarka jest u progu konsumpcyjnego boomu.