PKB Słowacji spada szybciej niż Polski

Słowacy są dumni z tego, że są już w strefie euro. Mają zresztą wymierne powody do radości. [wyimek]3,5 proc. PKB według słowackiego urzędu statystycznego skurczy się w tym roku gospodarka Słowacji[/wyimek]

Tańsze kredyty dostępne są zarówno dla firm – rocznie za pożyczane od banków pieniądze płacą one 3,8 proc. odsetek, a nasze aż 6,2 proc. – jak i dla zwykłych konsumentów. W ich przypadku sytuacja z odsetkami jest podobna.

Mniej za pożyczany na rynku międzynarodowym pieniądz płaci też rząd, bo unijna waluta podnosi jego wiarygodność. Skoro zaś państwo oszczędza, mniej obciążony jest także słowacki podatnik.

W tym kontekście koszty, jakie poniosły tamtejszy bank centralny (NBS) i rząd na wprowadzenie kraju do unii walutowej, wydają się niewielkie. – Szacujemy, że wspólnie z NBS wydaliśmy na kampanię informacyjną 6,5 mln euro, co w przeliczeniu na jednego mieszkańca daje zaledwie 1,5 euro – wylicza Igor Barat, pełnomocnik słowackiego rządu ds. przyjęcia euro. 60 proc. tej kwoty pokrył rząd, resztę NBS. W opinii Barata jednak były to dobrze wydane pieniądze, bo o ile jeszcze w maju 2006 r. prawie połowa społeczeństwa nie miała pojęcia o euro, o tyle w grudniu ubiegłego roku, na dwa tygodnie przed wejściem do unii walutowej, 90 proc. Słowaków deklarowało, że na temat euro wie już wszystko.

Kampania informacyjna przeprowadzona przez NBS i rząd obejmowała wszelkie dostępne środki – wykorzystano media, zewnętrzną reklamę, rozsyłano listy, broszury, kalkulatory, które umożliwiały przeliczanie koron na euro. Uruchomiono specjalną stronę internetową i infolinię. Odbyło się też wiele krajowych i międzynarodowych seminariów i konferencji.

[srodtytul]Wieloletni plan[/srodtytul]

– Strategię wchodzenia do strefy euro przyjęliśmy jeszcze przed przyjęciem Słowacji do UE – przypomina Martin Suster, dyrektor Departamentu Informacji NBS. – Kampania zaś ruszyła na dobre w 2007 r. Zaczęło się od przygotowania wizerunkowego i promocyjnego. Powstała strona [link=http://www.euromena.sk]www.euromena.sk[/link], uruchomiono infolinię – mówi. Dopiero jednak w 2008 r. zdecydowano się na skuteczniejsze dotarcie do obywateli, m.in. akcje informacyjne w szkołach, wśród mniejszości romańskiej i węgierskiej; do skrzynek mieszkańców trafiały broszury, kalkulatory i listy adresowane do „obywatela eurozony”.

– Wraz z nasilaniem kampanii rosło też zainteresowanie obywateli – wyjaśnia Suster. – O ile jeszcze w październiku 2008 r. tygodniowo na infolinię dzwoniło około tysiąca osób, o tyle w listopadzie liczba ta wzrosła do 5 tys. Rekordowy pod tym względem okazał się pierwszy tydzień stycznia 2009 r., który jednocześnie był pierwszym tygodniem posługiwania się przez Słowaków unijną walutą. Wówczas odebrano łącznie ponad 7 tys. telefonów. W sumie w sprawie euro zadzwoniło na infolinię 109 tys. osób, a stronę WWW odwiedzano 2,2 mln razy, przy czym tylko w styczniu odnotowano 355 tys. odsłon.

Aby oswoić Słowaków z euro, na budynku banku centralnego zawisł ogromny baner z wizerunkiem 1 euro. Podobne pojawiły się też w innych punktach Bratysławy i w całej Słowacji. Dokładnie na 100 dni przed „euro day” – jak określano 1 stycznia tego roku – w ośmiu największych miastach odbyły się happeningi połączone z konkursami, zabawami i występami artystycznymi. Głównym bohaterem tych wydarzeń było oczywiście euro.

27 września spod banku centralnego w Bratysławie wyruszyły euromobile oklejone wizerunkami monet euro. Dotarły w sumie do 350 wsi i małych miasteczek, gdzie pracownicy banku odpowiadali na pytania, informowali, rozdawali broszury i pytali o nastawienie ludzi do euro.

[srodtytul]Euro day[/srodtytul]

W końcu nadszedł 1 stycznia tego roku i na niebie pojawiła się data 2009, w której zera zastąpione były znakiem euro.

Eva Karasowa, dyrektor ds. komunikacji NBS, uważa, że kampania na rzecz euro przyniosła spodziewane efekty. – W maju 2006 r. 45 proc. społeczeństwa deklarowało, że nie ma wystarczających informacji na temat euro. Na dwa tygodnie przed zamianą korony na unijną walutę już tylko 9 proc. Słowaków twierdziło, że ich wiedza na ten temat jest znikoma – wyjaśnia.

Po sześciu miesiącach funkcjonowania euro na Słowacji nikt nie podważa decyzji rządu o wstąpieniu do strefy euro. Tym bardziej że zarobki Słowaków wzrosły. W ciągu czterech pierwszych miesięcy roku największa średnia pensja nominalna wystąpiła w sektorze IT/telekom i wyniosła średnio 1,52 tys. euro. W usługach pracownicy zarabiali średnio 720,59 euro, a w przemyśle 713,75 euro. W porównaniu z tym samym okresem ubiegłego roku najbardziej wzrosły płace w hotelarstwie – o 10,3 proc., w usługach – o 6,6 proc. i w gastronomii – 5,5 proc. Realny wzrost w hotelarstwie sięgnął 7,2 proc., w usługach 3,6 proc., a w gastronomii 2,5 proc.

[srodtytul]Recesja była nieunikniona[/srodtytul]

Wspólna waluta nie uchroniła jednak kraju przed recesją. PKB Słowacji zmniejszył się w I kw. tego roku o 5,6 proc., licząc rok do roku. Tamtejszy urząd statystyczny prognozuje, że cały rok gospodarka zamknie spadkiem o 3,5 proc. To może niepokoić, skoro jeszcze w IV kw. ub. r. wzrost gospodarczy Słowacji wyniósł 2,5 proc., a na przestrzeni całego 2008 r. sięgał 6,4 proc.

– Pytanie, czy gdyby Słowacja nie była w strefie euro, wynik byłby inny – zastanawia się Radosław Bodys, ekonomista Merrill Lynch. – Moim zdaniem byłby taki sam. Słowacja jest gospodarką otwartą, uzależnioną od popytu zagranicznego. Jest największym eksporterem aut w regionie, a właśnie ta branża najbardziej ucierpiała w wyniku kryzysu.

Potwierdzają to wyniki eksportu. W I kw. spadł on o niemal jedną czwartą. Skurczył się też import, o 22,6 proc., inwestycje spadły o 4,1 proc., a konsumpcja gospodarstw domowych o 1,2 proc. Niezbyt optymistyczne są też dane o poziomie produkcji budowlanej, która spadła w kwietniu o 13,9 proc. rok do roku i wyniosła 456 mln euro. Średnia dzienna produkcja spadła o 5,3 proc.

W ciągu pierwszych czterech miesięcy wartość wyprodukowanych towarów sięgnęła 1,49 mld euro, czyli o 13,7 proc. mniej niż w tym okresie 2008 r. Wydajność pracy na zatrudnionego w sektorze była mniejsza w tym czasie o 18,2 proc. To odbija się na sytuacji na rynku pracy – bezrobocie wzrosło w maju do 11,39 proc., gdy w IV kw. 2008 r. sięgnęło 8,7 proc.

Nieciekawa jest też sytuacja finansów publicznych – Ministerstwo Finansów prognozuje, że całoroczny deficyt przekroczy 6,2 proc. PKB, co jest najgorszym wynikiem w krajach Grupy Wyszehradzkiej.

[srodtytul]Rząd pod obstrzałem[/srodtytul]

Ekonomiści i politycy winą za ten stan obarczają rząd. Ivan Miklosz, były minister finansów i autor reform gospodarczych w byłym prawicowo-liberalnym rządzie premiera Mikulasza Dzurindy, uważa, że gdyby w odpowiednim czasie zmniejszono obciążenia dla firm – które na Słowacji należą do najwyższych na świecie – i obniżono podatki, sytuacja byłaby dużo lepsza.