Wyższa akcyza na wódkę nie da więcej do budżetu

Niemal 1,69 mld złotych akcyzy zapłacili w III kwartale 2014 r. producenci i dystrybutorzy mocnych alkoholi. Kwota ta, choć o 2,4 proc. wyższa niż przed rokiem, jest jednak za mała, aby zagwarantować fiskusowi wpływy zakładane przez niego na 2014 r.

– Prognozy Ministerstwa Finansów, czyli skutki podwyżki akcyzy obowiązującej od 1 stycznia 2014 roku, należy oceniać przez pryzmat całego roku – mówi „Rzeczpospolitej" Maciej Rapkiewicz, członek zarządu Instytutu Sobieskiego. – Biorąc pod uwagę wykonanie po trzech kwartałach br., podtrzymujemy stanowisko z końca ubiegłego roku, że w najbardziej prawdopodobnym scenariuszu dochody budżetu z tytułu akcyzy od mocnych alkoholi nie przekroczą w 2014 roku 6,5 mld zł.

Zapasy coraz mniejsze

To znacznie poniżej oczekiwań resortu finansów. Podnosząc akcyzę o 15 proc. na mocne alkohole, zakładał on bowiem, że dostanie 780 mln zł więcej z tego podatku niż w 2012 roku. To dawałoby w tym roku niemal 7,39 mld zł. Ale po dziewięciu miesiącach 2014 r. do budżetu trafiło 63 proc. tej kwoty. Co więcej, wpływy te były 23,7 mln zł niższe niż w pierwszych trzech kwartałach 2013 r. Tylko w II kwartale zmalały rok do roku o ok. 15 proc.

Ministerstwo Finansów woli się skupić na pieniądzach, które trafiły już do państwowej kasy. Resort tłumaczy, że zapasy wódki zrobione pod koniec 2013 r., czyli tuż przed podwyżką, sprawiły, że w IV kwartale 2013 r. wpływy z akcyzy od mocnych alkoholi były o 500,5 mln zł wyższe niż rok wcześniej. Podkreśla także, że łącznie w ostatnim kwartale ubiegłego roku oraz pierwszych trzech kwartałach 2014 r. wpływy były – rok do roku – o 477 mln zł wyższe.

– Rok bilansowy zaczyna się 1 stycznia, a kończy 31 grudnia i w takim ujęciu należy liczyć wpływy z akcyzy. Inne sposoby liczenia świadczą o próbie usprawiedliwienia nietrafionej decyzji dotyczącej podwyżki – uważa Grzegorz Ślak, prezes firmy Akwawit-Polmos z Wrocławia. – Niewykluczone, że podnosząc akcyzę, rząd chciał po prostu załatać ubiegłoroczną dziurę budżetową.

Niewielki wzrost wpływów z akcyzy od mocnych alkoholi w III kwartale 2014 r. mógł być związany z lekkim ożywieniem popytu sieci i dystrybutorów, którym udało się – przynajmniej częściowo – opróżnić magazyny.

– Duże zapasy alkoholu zrobione pod koniec 2013 r. sprawiły, że jeszcze w lipcu widoczny był mniejszy popyt ze strony dystrybutorów – mówi Aneta Jóźwicka, rzecznik Diageo Polska. – W sierpniu sytuacja zaczęła się stabilizować, a na przełomie września i października dystrybutorzy ponownie zwiększyli zamówienia, przygotowując się do okresu świątecznego, który jest tradycyjnie okresem wzmożonego popytu na alkohole.

Zdaniem Leszka Wiwały, prezesa Związku Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy (ZPPPS), w całym 2014 r. nieunikniony jest jednak spadek łącznej sprzedaży napojów spirytusowych. Stanie się tak głównie za sprawą mniejszego popytu na czystą. W pierwszej połowie br. średnia cena półlitrowej butelki poszła w górę o 2 zł.

Mniejszy popyt przełożył się już na spadek produkcji. W sumie w ciągu dziewięciu miesięcy 2014 r. do butelek trafiło niemal 19 proc. mniej wódki czystej niż przed rokiem – podaje GUS.

Małe sklepy przegrały

– Największymi wygranymi ostatniej podwyżki akcyzy mogą być dyskonty i duże sieci handlowe, które stać na utrzymanie w dłuższym czasie promocyjnych cen. Najbardziej sprzedaż zmniejszyła się w tradycyjnych sklepach spożywczych i małych sklepach specjalizujących się w sprzedaży alkoholu – uważa Wiwała.

Jak dodaje, zawirowania rynkowe przełożą się z pewnością na pogorszenie rentowności branży spirytusowej.