Produkcja wódki bardziej rentowna

74 proc. firm działających w branży spirytusowej było w ubiegłym roku rentownych – informuje Związek Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy (ZP PPS). W 2011 roku udział firm, które wyszły na plus sięgnął 58 proc.

Ubiegłoroczny wynik jest najlepszym od 2008 roku. Wtedy to udział rentownych firm w ogólnej liczbie działających zakładów nie przekraczał 50 proc.

W 2012 roku łączny zysk netto branży spirytusowej wyniósł niemal 200 mln zł, wobec 326 mln zł straty w 2011 r.

- Producentom udało się poprawić rentowność, ponieważ borykając się z trudnościami w spłacie kredytów i zatorami płatniczymi, ograniczyli wydatki na promocję, także za granicą. To niestety, sprawiło jednak, że wielkość sprzedaży eksportu wódki zmalała w ubiegłym roku ponad o 20 proc. – mówi „Rz" Leszek Wiwała, prezes Związku Pracodawców Polski Przemysł Spirytusowy. – Z drugiej strony dobre wyniki na zagranicznych rynkach utrzymały droższe alkohole, co przełożyło się na wzrost wartości eksportu – dodaje.

Pozytywny wpływ na rentowność branży miały także podwyżki cen oraz rosnąca sprzedaż wódek smakowych.

- Jeżeli nie dojdzie do załamania gospodarki i znaczącego wzrostu szarej strefy, to w tym roku może dojść do poprawy rentowności – szacuje Leszek Wiwała.

Lepiej, ale...

ZP PPS zwraca uwagę, że sytuacja branży choć lepsza, daleka jest jednak do ideału. - Od kilku lat polscy przedsiębiorcy dopłacają do produkcji wódki. Jak pokazują najnowsze dane w ubiegłym roku co czwarta firma z branży spirytusowej nie wypracowała zysku. Choć pozostałe zamknęły rok na plusie, to uzyskane przychody nie wystarczą na pokrycie zadłużenia z lat poprzednich. Szczególnie z kryzysowego 2011 roku, kiedy straty producentów wyniosły aż 326 mln zł – informuje ZP PPS.

Branża spirytusowa jest od kilku lat najmniej rentowną gałęzią polskiego sektora alkoholowego, a wyniki finansowe pozostają poniżej średniej w branży spożywczej. W latach 2008-2011 zbankrutowało 8 polskich polmosów.

W ostatnim czasie z problemem dużego zadłużenia musiały zmierzyć się dwie czołowe firmy wódczane w Polsce: CEDC i Belvedere. W przypadku pierwszej z nich 13 maja 2013 r. amerykański sąd upadłościowy zgodził się na plan restrukturyzacji. Zakłada on, że w zamian za pomoc w spłacie obligacji z 2013 i 2016 roku rosyjska spółka Russian Standard należąca do Roustama Tariko dostanie 100 proc. akcji CEDC. Dziś ma ponad 19 proc.

Kilka tygodni temu na zamianę długu na nowe akcje Belvedere dla wierzycieli zgodził się z kolei sąd francuski. Udziały dotychczasowych udziałowców stopniały do ok. 13 proc. Głównym akcjonariuszem producenta Sobieskiego został fundusz Oaktree Capital Management, właściciel Stock Polska, lidera polskiego rynku wódki.

Szara strefa wciąż duża

ZP PPS tłumaczy, że na trudną sytuację branży ma również wpływ nieuczciwa konkurencja ze strony nielegalnego rynku. Według firmy KPMG w wyniku funkcjonowania szarej strefy alkoholowej w latach 2000-2011 Skarb Państwa stracił aż 13,4 mld zł z tytułu niezapłaconych podatków. W tym samym czasie legalni producenci utracili zysk w wysokości 3.8 mld zł. Nielegalny rynek w ostatnich latach zdominował odkażany alkohol przemysłowy, produkowany z łatwo dostępnych płynów do spryskiwaczy czy podpałki do grilla. Ze względu na niską cenę popyt na odkażany alkohol może rosnąć w kryzysie.

Przedstawiciele branży uważają, że dobrą strategią na kryzys na rynku krajowym mógłby być większy eksport produktów spirytusowych, szczególnie na rynki wchodzące. Wymaga to jednak dużych nakładów na promocję i podbój nowych rynków, o co ciężko w czasach kryzysu.

- Branża spirytusowa mogłaby znacznie więcej eksportować. Mamy świetne produkty, które cieszą się uznaniem w świecie. Świadczą o tym m.in. sukcesy w Stanach Zjednoczonych. Niestety od kilku lat zamiast konkurować na zagranicznych rynkach, producenci walczą o utrzymanie zakładów. Wiele wskazuje na to, że przedsiębiorcom trudno będzie prowadzić zyskowną działalność w czasach kryzysu. Duża część klientów szukając oszczędności przeniesie się do dyskontów, oferujących tańsze produkty, na granicy opłacalności producentów. Niektórzy nawet po aferze czeskiej nadal sięgają po okazyjny alkohol z bazaru. Wiele będzie też zależało od polityki państwa względem producentów, czy zdecyduje się wesprzeć ich w tych trudnych czasach, np. poprzez bardziej efektywne zwalczanie nielegalnego alkoholu czy też ułatwienia w przepisach podatkowych - ocenia Leszek Wiwała.

Miliardy w butelkach

W Polsce jest 79 producentów napojów spirytusowych oraz 147 gorzelni wytwarzających spirytus. Większość stanowią małe firmy, natomiast największy udział w zatrudnieniu (40 proc.) mają zakłady średniej wielkości. Łącznie firmy na rynku spirytusowym i ich dostawcy generują ok. 93 tys. miejsc pracy. Jak szacuje KPMG likwidacja szarej strefy mogłaby przynieść dodatkowe 6,6 tys. miejsc pracy.

Wartość rynku napojów spirytusowych w Polsce szacuje się na ok. 16 mld zł. Branża spirytusowa odpowiada za 9,6 mld zł wpływów budżetowych (pochodzących z akcyzy i podatku VAT) oraz generuje 5,2 mld zł wartości dodanej dla gospodarki ze sprzedaży napojów spirytusowych. Rocznie na zakup dóbr i usług przeznacza 1,2 mld zł. Zdecydowana większość tych środków jest wydawana w kraju, na czym korzystają m.in.: sektor opakowań, sektor transportowy oraz dostawcy surowców2.

W 2012 r. do produkcji spirytusu spożywczego zużyto ok. 420 tys. ton zbóż, głównie żyta oraz 55 tys. ton ziemniaków.