Śmigłowcowa bitwa o 8 miliardów

Przemysł z kolei radzi wyłączyć emocje – bo liczy na inwestycje w technologicznej, lotniczej branży.

Podczas dorocznej odprawy kierowniczej kadry sił zbrojnych generałowie przekonywali prezydenta, premiera i szefa MON, by transakcję zakupu za ok. 8 mld zł 70 nowoczesnych helikopterów wsparcia pola walki traktować priorytetowo, nie tylko ze względu na napięcie za wschodnią granicą. Ta największa transakcja armii od czasu zakupu samolotów F-16 ma usprawnić siły zbrojne pod względem transportowym, ale też zwalczania okrętów podwodnych i ratownictwa.

Atmosferę wokół „przetargu dekady" podgrzewa świadomość, że zwycięzca będzie miał ułatwiony dostęp do kolejnych zamówień. Wojsko już planuje dokupienie w przyszłości kolejnych kilkudziesięciu śmigłowców, w tym w wersji bojowej.

Nic dziwnego, że Inspektorat Uzbrojenia MON kończył poprzedzający przetarg dialog techniczny z producentami pod ogromną presją. To od ustaleń ze światowymi potentatami w branży śmigłowcowej: AgustaWestland, Airbus Helicopters (d. Eurocopter) i Sikorsky Aircraft, będą zależały ostateczne warunki zamówienia.

Do niedawna panowało przekonanie, że przetarg rozegra się między śmigłowcowymi potęgami, które wcześniej zainwestowały we własne fabryki w Polsce. Jedną z nich, uważaną za faworyta, jest amerykański Sikorsky Aircraft, który jeszcze w zeszłej dekadzie przejął PZL Mielec i oferuje powstające na Podkarpaciu najnowsze wersje sprawdzonych w wielu konfliktach i armiach black hawków S-70i.

Druga to włosko-brytyjski koncern AgustaWestland, który w 2010 r. sprywatyzował największe polskie zakłady śmigłowcowe PZL Świdnik. Oferuje nowoczesną, ale „nieostrzelaną" jeszcze konstrukcję AW 149. To maszyna lżejsza od black hawka, bo zbudowana w znacznej mierze z kompozytów. Zabiera oprócz załogi do 18 żołnierzy desantu.

Włosko-brytyjski koncern należący do światowej czołówki w branży lotniczej, na Lubelszczyźnie, w PZL Świdnik daje pracę 3,3 tys. fachowców.

70 maszyn zamierza kupić MON; śmigłowce te mają trafić na wyposażenie armii w ciągu dekady

Prezes spółki Mieczysław Majewski podkreśla, że AgustaWestland, która w Polsce projektuje i produkuje większość struktur dla niemal wszystkich typów swoich śmigłowców, niezależnie od wyników wojskowego przetargu będzie robić biznes w Świdniku. Wygrana oznaczałaby jednak ulokowanie w Polsce rozwojowego gniazda oferowanych armii innowacyjnych helikopterów AW 149, przekazanie zakładom w Świdniku wszelkich praw autorskich, certyfikatów, dokumentacji technicznej i przede wszystkim zwykle strzeżonych pilnie przez producenta kodów źródłowych i najnowszych technologii. Lubelska fabryka dostałaby więc status OIM (Original Equipment Manufacturing) – uprzywilejowaną pozycję producenta wyposażenia oryginalnego, który przez lata może zarabiać na sprzedaży nowych maszyn, ale też dysponuje prawem i certyfikatami do rozwoju konstrukcji, produkcji części o najwyższej jakości i serwisowania sprzętu.

– To rozwiązywałoby na przyszłość problem modernizacji wojskowej floty śmigłowców czy nieograniczonego eksportu gotowych maszyn na rynki trzecie – podkreśla Majewski.

– Ale przejęte przez amerykańskiego helikopterowego giganta Sikorsky Aircraft w minionej dekadzie zakłady PZL Mielec już teraz eksportują z Polski swoje śmigłowce S70i – nową, międzynarodową wersję black hawka – przypomina przy każdej okazji Janusz Zakręcki, prezes podkarpackiej spółki. Jego zdaniem eksportowa wersja black hawków, oferowana w polskim przetargu, w niczym już nie przypomina pierwotnej, legendarnej, zaprojektowanej specjalnie do celów militarnych konstrukcji UH 60 sprzed czterech dekad. – Parametry maszyny odpowiadają w pełni wyzwaniom współczesnego pola walki – twierdzi mielecki producent.

– W sytuacji, gdy połowa helikopterów używanych w polskiej armii wymaga pilnej wymiany, wojska nie stać na kosztowne eksperymenty. Black hawk to gwarantowane bezpieczeństwo podczas akcji – powtarza prezes przebudowanych w amerykańskim stylu PZL Mielec. Zakręcki podkreśla, że ze wszystkich helikopterów oferowanych w polskim przetargu tylko nowy Black Hawk jest w stanie w ekspresowym tempie zaoferować certyfikowane, gotowe do użycia, nawet specjalistyczne wersje morskie i ratownicze potrzebnych śmigłowców.

Czy czarnym koniem przetargu dekady okaże się niemiecko-francuski Airbus Helicopters oferujący większą niż konkurenci maszynę EC 725 caracal? Jej bojowe wersje sprawdziły się podczas operacji NATO w Afganistanie i robią wojskową karierę w Brazylii, Meksyku, Kazachstanie i na Dalekim Wschodzie.

Śmigłowcowy koncern Grupy Airbus nie ma w Polsce własnej fabryki, ale zapowiada przemysłowe inwestycje.

– Jesteśmy zdecydowani robić helikoptery we współpracy z polskim przemysłem i deklarujemy otwarcie na strategiczne partnerstwo, wykraczające poza ramy tego przetargu – deklaruje Guillaume Faury. Prezes Airbus Helicopters zapowiada np. zbudowanie w Polsce od podstaw fabryki wirników i przekładni dla większości śmigłowców koncernu. – Zapewni to długofalowy, zrównoważony rozwój i możliwości eksportu – podkreśla.

Według ustaleń „Rz" oferowany Polsce śmigłowiec EC 725 Caracal mógłby być produkowany we współpracy z państwowymi Wojskowymi Zakładami Lotniczymi nr 1 w Łodzi (tu powstałaby kompletna linia montażu helikoptera). W Dęblinie przy pomocy francuskiej Turbomeki powstałoby centrum silnikowe.

Opinia dla „Rz"

Bartosz Głowacki ekspert lotniczy, „Raport WTO"