Strona postępowania administracyjnego ma nieograniczone prawo wglądu do akt

Tylko w przypadku, gdy strona domaga się wydania uwierzytelnionych odpisów, musi wykazać swój ważny interes. Na potrzeby wglądu do akt organ nie ustala od nowa kto jest stroną postępowania.

Publikacja: 04.12.2018 01:00

Strona postępowania administracyjnego ma nieograniczone prawo wglądu do akt

Foto: Adobe Stock

- Osoba, którą – jej zdaniem – błędnie nie uznano za stronę postępowania, chce zapoznać się z aktami sprawy. Czy, jeżeli zwróci się do organu, który prowadził postępowanie, o udostępnienie jej tych akt i sporządzenie z nich dla niej kserokopii, organ będzie musiał ponownie rozważyć czy ma ona status strony?

Nie.

Zgodnie z art. 73 § 1 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.) strona ma prawo wglądu w akta sprawy, sporządzania z nich notatek, kopii lub odpisów. Prawo to przysługuje jej również po zakończeniu postępowania. Nie budzi wątpliwości, że organ powinien umożliwić stronie sporządzanie wskazanych wyżej kopii. Rozbieżnie natomiast oceniana jest kwestia, czy organ ma także obowiązek – na żądanie strony – wykonywać dla niej kserokopie dokumentów zawartych w aktach. Przykładowo, zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 7 czerwca 2018 r. (sygn. II SA/Kr 542/18, LEX nr 2510490), obowiązek współdziałania organu przy wykonywaniu przez stronę uprawnień określonych w art. 73 § 1 k.p.a. może oznaczać w okolicznościach konkretnej sprawy powinność sporządzenia kserokopii żądanych przez stronę, za zwrotem związanych z tym kosztów. W takim przypadku ewentualna odmowa uwzględnienia wniosku strony mogłaby wynikać z braku możliwości technicznych po stronie organu (np. nieposiadania stosownych urządzeń czy ich awarii) bądź sytuacji, gdy realizacja wniosku strony spowodowałaby zakłócenie funkcjonowania organu (np. strona żąda skserowania całych, kilkutomowych akt).

Natomiast m.in. w wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 15 marca 2018 r. (sygn. II OSK 2290/17, LEX nr 2483027) przyjęto, że organ nie ma obowiązku wykonywania, nawet odpłatnie, kserokopii dokumentów zawartych w aktach i dostarczania ich stronie, gdyż utrwalanie wiadomości zawartych w aktach w art. 73 § 1 k.p.a. jednoznacznie powierzono samej stronie. Kolejne uprawnienie strony wynika z art. 73 § 2 k.p.a. Polega ono na tym, że strona może żądać uwierzytelnienia odpisów lub kopii akt sprawy (bądź wydania jej z akt sprawy uwierzytelnionych odpisów), ale skorzystanie z tego uprawnienia musi już być uzasadnione ważnym interesem strony.

Czytaj też:

Urząd powinien udostępniać kopie akt stronie postępowania

Uzyskanie kopii dokumentów powinno być dziś oczywistością

W orzecznictwie podkreśla się także, że postępowanie w sprawie udostępnienia akt ma tylko incydentalny charakter, zależny od postępowania głównego. Powoduje to, że kręgu stron tego postępowania nie ustala się odrębnie od tego, który organ ustalił na potrzeby postępowania głównego (wyrok WSA w Rzeszowie z 17 lipca 2018 r., sygn. II SA/Rz 301/18, LEX nr 2564788). Art. 73 k.p.a. nie jest podstawą do oceny prawidłowości ustalania kręgu stron w postępowaniu „głównym". Istotą postępowania z art. 73 i art. 74 k.p.a. jest kwestia udostępnienia akt, formy, zakresu i odmowy udostępniania. Inne kwestie, jak np. ocena prawidłowości ustalenia kręgu stron, są poza przedmiotem tego wpadkowego postępowania (wyrok WSA w Poznaniu z 11 kwietnia 2018 r., sygn. II SA/Po 94/18, LEX nr 2499665). Strona pozbawiona udziału w postępowaniu przed organem I instancji może dochodzić swoich interesów za pomocą odwołania albo wniosku o wznowienie postępowania (por. np. wyrok WSA w Warszawie z 24 maja 2010 r., sygn. VII SA/Wa 388/10, LEX nr 676100).

—Anna Puszkarska, radca prawny

podstawa prawna: art. 73-74 ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. DzU z 2018 r. poz. 2096)

- Osoba, którą – jej zdaniem – błędnie nie uznano za stronę postępowania, chce zapoznać się z aktami sprawy. Czy, jeżeli zwróci się do organu, który prowadził postępowanie, o udostępnienie jej tych akt i sporządzenie z nich dla niej kserokopii, organ będzie musiał ponownie rozważyć czy ma ona status strony?

Nie.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Droga konieczna dla wygody sąsiada? Ważny wyrok SN ws. służebności
Sądy i trybunały
Emilia Szmydt: Czuję się trochę sparaliżowana i przerażona
Zawody prawnicze
Szef palestry pisze do Bodnara o poważnym problemie dla adwokatów i obywateli
Sądy i trybunały
Jest opinia Komisji Weneckiej ws. jednego z kluczowych projektów resortu Bodnara
Materiał Promocyjny
Dlaczego warto mieć AI w telewizorze
Prawo dla Ciebie
Jest wniosek o Trybunał Stanu dla szefa KRRiT Macieja Świrskiego