Naczelnik Urzędu Skarbowego w drodze decyzji ustalił podatnikom zobowiązanie w podatku dochodowym od osób fizycznych od dochodów z nieujawnionych źródeł przychodów lub nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów za 2009 r.
Decyzje zostały uznane za doręczone w trybie zastępczym, tzn. zostały uznane za doręczone po dwukrotnym awizowaniu.
Od decyzji złożono odwołania.
Skarżący pismami datowanymi na ten sam dzień wnieśli o przywrócenie terminu do wniesienia odwołań wskazując, że "organ podatkowy przyjął fikcję doręczenia, mimo iż dysponował informacjami, że skarżący mieszkają na stałe w Stanach Zjednoczonych, a zatem nie przebywają pod adresem, na który zostały wysłane decyzje."
Dyrektor Izby Skarbowej stwierdził uchybienie terminowi do wniesienia odwołań i odmówił przywrócenia terminu.
Organ wskazywał, że decyzje były prawidłowo doręczone na adres zamieszkania skarżących, wskazany przez Urząd Miejski i ZUS. Z informacji posiadanych przez organ wynikało, że skarżący nigdy nie wymeldowali się z tego miejsca, emerytury są przekazywane na konto banku w Polsce. Członkowie rodziny skarżących oświadczyli jedynie, że skarżący od wielu mieszkają w Stanach, jednak nie wskazali adresu ich pobytu. Mimo ciążącego na skarżących ustawowego obowiązku nie zgłosili oni również, iż wyjeżdżają za granicę na okres dłuższy niż dwa miesiące.
Organ ustalił także, ze skarżący nie dokonali aktualizacji danych w żadnym z urzędów.
Podatnicy złożyli skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, który przychylił się do ich twierdzeń uznając, że "w prowadzonym od 2010 r. względem obojga skarżących postępowaniu podatkowym, Naczelnik Urzędu Skarbowego miał podstawy do przyjęcia, iż nie mieszkają oni na terytorium RP."
Sąd wskazał, że czynności podjęte przez organ, które miały na celu ustalenie adresu zamieszkania podatników ograniczone były do uzyskania informacji na temat ich zameldowania, adresu, pod jaki kierowana jest korespondencja w zakresie podatku od nieruchomości, adresu wskazanego w ZUS-ie do odbioru świadczeń emerytalnych oraz statusu pobytu podatników w USA.
WSA zwrócił uwagę, że sam fakt zameldowania stanowi jedynie prawdopodobieństwo, które należy zweryfikować pod kątem faktycznego zamieszkania.
Naczelny Sąd Administracyjny nie zgodził się z twierdzeniami WSA i uchylił wyrok w całości, przekazując sprawę do ponownego rozpoznania.
NSA wyjaśnił, że skarżący wykazywali znaczną aktywność w Polsce, m. in. podawali adres w Polsce w deklaracjach podatkowych. Sąd wskazał również, że możliwość doręczenia przez dwukrotne awizo jest dopuszczalna w przypadku, kiedy organ podjął wszechstronne działania zmierzające do ustalenia właściwego adresu, a podatnik natomiast nie podjął jakichkolwiek działań pozwalających na określenie jego aktualnego miejsca pobytu.
WSA ponownie rozpoznał sprawę i oddalił skargi.
Podatnicy od ponownego wyroku WSA wnieśli skargę kasacyjną do NSA, którą NSA uznał za częściowo zasadną.
NSA uznał, że doszło do skutecznego doręczenia decyzji na adres w Polsce w drodze dwukrotnego awizowania. Wskazał, że takie stanowisko wyraził NSA rozpoznając skargę kasacyjną podatników po raz pierwszy. Przedstawiony wówczas pogląd prawny jest wiążący w dalszym postępowaniu, ponieważ ani stan faktyczny ani prawny sprawy nie zmienił się.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 18 maja 2017 r.
