Sprawa dotyczyła skargi sołtysa sołectwa Z. na uchwałę Rady Gminy Ś. w przedmiocie rozpatrzenia wniosku sołectwa dotyczącego przeznaczenia środków funduszu sołeckiego w 2019 roku. Sołtys wniósł o stwierdzenie nieważności uchwały. Zarzucił, że rada pozbawiła mieszkańców sołectwa funduszu sołeckiego, który miał być przeznaczony na poprawę warunków życia.
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy wyrokiem z 3 kwietnia 2019 roku postanowił odrzucić skargę. Analizując status sołtysa i sołectwa odwołał się do przepisów ustawy z 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym. Z treści art. 5 ust. 1 u.s.g. wynika, że gmina może tworzyć jednostki pomocnicze m.in. sołectwa. Zgodnie z treścią art. 36 ust. 1 u.s.g., organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym sołtys. Działalność sołtysa wspomaga rada sołecka, a podstawą jego działania są uchwały organu uchwałodawczego – zebrania wiejskiego.
Czytaj także: Czy sołtysa może wybierać zebranie wiejskie
Sąd wskazał, że z przepisów ustawy wynika, iż jednostki pomocnicze nie posiadają osobowości prawnej. Osobowość taką posiada tylko gmina, która ma także zdolność sądową. Jednostki pomocnicze tworzone są przez radę gminy w drodze uchwały po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy. Do wyłącznej właściwości rady gminy należy również ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych na realizację zadań przez te. Ponadto, rada gminy kontroluje działalność jednostek pomocniczych.
– Z powyższego wynika, że jednostka pomocnicza nie jest dodatkową, „subgminną" jednostką samorządu terytorialnego, nie ma atrybutów jednostki samorządu terytorialnego, samodzielności, ustawowo przypisanych jej zadań, własnego budżetu, nie ma odrębnej podmiotowości, w związku z tym nie jest jej przyznana ochrona podmiotowości i samodzielności w stosunku do gminy w szerszym zakresie niż wynikający z przepisów powszechnie obowiązujących – wskazał sąd.
