- Przewodniczący rady gminy chce zmodyfikować zasady obsługi rady przez pracowników urzędu gminy. Czy może on wydawać polecenia służbowe tym pracownikom?

Takie uprawnienie będzie przysługiwać przewodniczącemu od następnej kadencji rady gminy. Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym (dalej u.s.g.) rada gminy wybiera ze swego grona przewodniczącego i 1-3 wiceprzewodniczących. Zadaniem przewodniczącego jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad rady. Przewodniczący może wyznaczyć do wykonywania swoich zadań wiceprzewodniczącego, a w razie nieobecności przewodniczącego i niewyznaczenia wiceprzewodniczącego, zadania przewodniczącego wykonuje wiceprzewodniczący najstarszy wiekiem (art. 19 ust. 2 u.s.g.). W myśl art. 33 ust. 2 u.s.g. organizację i zasady funkcjonowania urzędu gminy określa wójt (burmistrz, prezydent miasta).

To wójt jest kierownikiem urzędu i wykonuje uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do pracowników urzędu (art. 33 ust. 3 i 5 u.s.g.). Przewodniczący rady gminy realizuje swoje zadania za pomocą biura (kancelarii) rady lub innej komórki organizacyjnej wchodzącej w skład urzędu gminy, ale obecnie nie może wydawać poleceń służbowych osobom zatrudnionym w tej komórce.

W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z 26 czerwca 1996 r. (sygn. IV SA 695/96, LEX nr 26340) podkreślono, że w statucie gminy nie można upoważnić przewodniczącego rady do ingerowania w pracę urzędu gminy. Kierownikiem urzędu gminy jest wójt, któremu podlegają wszyscy podwładni zatrudnieni w tym urzędzie (także ci, którzy zapewniają obsługę rady gminy). Nie można zatem utworzyć kancelarii rady gminy jako odrębnego zakładu pracy, zajmującego się obsługą działalności rady i podporządkowanego jej przewodniczącemu (wyrok NSA w Warszawie z 12 września 1997 r., sygn. II SA 1885/96, LEX nr 1686107). Zakres czynności poszczególnych pracowników urzędu gminy zależy do jego kierownika, czyli wójta (rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Małopolskiego z 18 stycznia 2011 r., znak WN.II.0911-144-10, Dz.Urz. woj. małop. z 2011 r. nr 34, poz. 297). Uprawnienia przewodniczącego rady zostaną jednak rozszerzone od następnej kadencji rady gminy.

W ustawie o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych przyjęto, że od następnej kadencji rady będzie miał zastosowanie dodany tą ustawą art. 21a u.s.g. Zgodnie z tą regulacją przewodniczący rady gminy – w związku z realizacją swoich obowiązków – będzie mógł wydawać polecenia służbowe pracownikom urzędu gminy wykonującym zadania organizacyjne, prawne oraz inne zadania związane z funkcjonowaniem rady gminy, komisji i radnych. W tym przypadku przewodniczący rady będzie wykonywać uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do wskazanych wyżej pracowników.

—Anna Puszkarska, radca prawny

podstawa prawna: art. 19, art. 21a, art. 33 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1875 ze zm.)

podstawa prawna: art. 1 pkt 7, art. 15 ustawy z 11 stycznia 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu zwiększenia udziału obywateli w procesie wybierania, funkcjonowania i kontrolowania niektórych organów publicznych (DzU z 2018 r. poz. 130)