W 1963 r. Skopje dotknęła tragedia: potężne trzęsienie ziemi zrujnowało miasto w 80 procentach. Cały świat był poruszony i pospieszył z pomocą. Ekspozycja „Skopje. Miasto, architektura i sztuka solidarności" w krakowskim Międzynarodowym Centrum Kultury opowiada o zaangażowaniu międzynarodowych środowisk, w tym Polski, w odbudowę. To pierwsza u nas od dawna tak intrygująca prezentacja współczesnej historii Macedonii Północnej.
Wizjonerski projekt śródmieścia Skopje stworzył słynny japoński architekt Kenzo Tangego. Dzięki niemu miasto stało się jednym z ciekawszych architektonicznie miast Europy. Zastosowano w nim nowoczesne rozwiązania architektoniczne i urbanistyczne, nadając śródmieściu modernistyczny i kosmopolityczny charakter.
– Zwrócono się także do polskich architektów i urbanistów, doceniając ich doświadczenie w powojennej odbudowie całkowicie zniszczonej Warszawy – mówi „Rzeczpospolitej" kuratorka Monika Rydiger. W odbudowie Skopje znaczący udział mieli: Adolf Ciborowski, który z ramienia ONZ nadzorował proces odbudowy, i Stanisław Jankowski, kierownik polskiego zespołu. A trójka architektów, tak zwane „Polskie Tygrysy" – Wacław Kłyszewski, Jerzy Mokrzyński i Eugeniusz Wierzbicki – zaprojektowała dla Skopje Muzeum Sztuki Współczesnej, które wzniesiono na górującym nad miastem wzgórzu Kale. W tym roku mija dokładnie 55 lat od jego powstania.
W modernistycznym budynku znajduje się kolekcja ponad 200 prac polskich artystów, którzy w geście solidarności podarowali je miastu za pośrednictwem Związku Polskich Artystów Plastyków. Mowa o dziełach Jerzego Nowosielskiego, Jana Berdyszaka, Tadeusza Brzozowskiego, Alfreda Lenicy, Ewy Marii Łunkiewicz-Rogoyskiej, Teresy Pągowskiej, Henryka Stażewskiego, Andrzeja Strumiłły, Rajmunda Ziemskiego, Stanisława Kulona i wielu innych. Ponad 70 z nich możemy obecnie zobaczyć w Krakowie.
Kuratorka wystawy w MCK dodaje, że przypomnienie o polskiej kolekcji sztuki w Macedonii jest zasługą Kingi Nettmann-Multanowskiej i ambasadora Jacka Multanowskiego, którzy podczas pobytu w Skopje odwiedzili tamtejsze Muzeum.
Trzeba podkreślić, że w Skopje prace polskich artystów sąsiadują z dziełami światowych twórców tej miary, co Pablo Picasso, Aleksander Calder, Niki de Saint Phalle, Hans Hartung czy Victor Vasarely.
